با چه دارویی درد زونا را تسکین دهیم؟

مجله پزشکي دکتر سلام

بروزرسانی 1400/06/10 - 17:07

مجله پزشکي دکتر سلام/درد يافته ي بسيار شايعي در زوناست، که در 90 درصد موارد با ناپديد شدن علايم پوستي برطرف ميشود، اسيکلووير هم ضد ويروس هست هم کاهنده ي درد، اگر پماد اسيکلوير بر ضايعات استفاده کنيد اثر مفيد دارد، همچنين ميتوانيد با استامينوفن و گاباپنتين نيز درد را کم کنيد، چنانچه در تا يک ماه پس از رفع ضايعات پوستي برطرف نشد postherpetic neuralgia مطرح هست که در ده درصد موارد و غالبا در افراد مسن پيش مي آيد که نياز به دريافت کورتون دارد.

سوال از شما پاسخ از ما. تنها کافيست در بخش نظرات هر مطلب، مشکلتان را با ما در ميان بگذاريد تا دکتر سلام مشکل شما را حل کند.
در ادامه بخوانيد:

درمان هاي طبيعي و دارويي براي زونا

زونا که برخي اوقات هرپس زوستر نيز ناميده مي شود فعال سازي مجدد ويروس واريسلا زوستر (VZV) است که باعث بروز آبله مرغان مي شود. زونا (هرپس زوستر) به عنوان يک عفونت ويروسي باعث بروز بثورات دردناک مي شود.

در صورت ابتلا به آبله مرغان در کودکي ويروس زونا در بدن به صورت نهفته باقي مي ماند که در بزرگسالي مي تواند دوباره فعال شده و باعث ايجاد بثورات زونا شود. بثورات مي تواند هر قسمتي از بدن را درگير کند، اما به طور معمول قسمت هاي کوچک تحت تاثير اين ويروس قرار مي گيرند.

درد به طور معمول به عنوان نخستين نشانه زونا نمايان مي شود. جوش هاي تاولي پر از مايع ظرف چند روز پس از شروع درد ايجاد مي شوند. برخي افراد مبتلا به زونا با تب، حساسيت نسبت به نور و خستگي نيز دست و پنجه نرم مي کنند.

بر اساس اعلام مرکز کنترل و پيشگيري بيماري (CDC)، از هر 3 نفر در ايالات متحده حداقل يک نفر در مقطعي از زندگي خود به زونا مبتلا مي شود. علاوه بر اين، بيش از 99 درصد بزرگسالان آمريکايي متولد قبل از 1980 به آبله مرغان مبتلا شده اند، اما احتمال افزايش خطر ابتلا به زونا با بالا رفتن سن ارتباط دارد.

ويروس زونا بين 2 تا 6 هفته دوام مي آورد و تهديد کننده زندگي فرد نيست، اما برخي از افراد نورالژي پس از ابتلا گرما را تجربه مي کنند. اين زماني است که رشته هاي عصبي آسيب مي بينند و باعث درد زونا مي شوند که هفته ها يا ماه ها پس از برطرف شدن بثورات هم ادامه مي يابد.

هيچ درمان قطعي براي زونا وجود ندارد، اما پزشک با تجويز داروي ضدويروسي به فرد در کوتاه شدن مدت ويروس و کاهش علائم کمک مي کند. اگرچه داروهاي ضدويروس يک درمان موثر براي زونا محسوب مي شوند، اما تنها گزينه نيستند بلکه چندين روش درماني طبيعي نيز باعث کاهش درد و ناراحتي مي شوند.

حمام درماني
پاکسازي روزانه تاول ها خطر گسترش عفونت را کاهش مي دهد. براي تسکين پوست حمام يا دوش خنک توصيه مي شود. خنکي آب ضمن کاهش درد ناشي از تاول هاي زونا باعث تسکين خارش ها نيز مي شود.

براي کاهش علائم برخي حمام ها توصيه مي شود به عنوان مثال مي توان يک تا 2 فنجان بلغور جو دوسر کلوئيدي يا نشاسته ذرت را در آب گرم به مدت 15 تا 20 دقيقه خيس کرد.

دقت داشته باشيد از آب گرم استفاده نکنيد زيرا باعث تشديد تاول هاي زونا شده و افزايش جريان خون مي شود. بعد از حمام بدن خود را به طور کامل خشک کرده سپس حوله خود را براي جلوگيري از انتقال ويروس به ديگران بشوييد.

کمپرس خيس و خنک
علاوه بر حمام براي تسکين درد و خارش همراه با بثورات زونا مي توان از کمپرس مرطوب و خنک نيز استفاده کرد. براي تسکين علائم اين کار را چندين بار در طول روز انجام دهيد. پارچه اي را در آب خنک خيس کرده سپس آب اضافي آن را گرفته و پارچه را روي بثورات و تاول ها بماليد.

خنکي کمپرس درد را کاهش مي دهد، بنابراين در صورت نياز مي توان اين روش را تکرار کرد. دقت داشته باشيد از کيسه يخ روي بثورات استفاده نکنيد زيرا سردي ضمن افزايش حساسيت پوست باعث تشديد درد مي شود.

خمير جوش شيرين و نشاسته ذرت
با استفاده از نشاسته ذرت يا جوش شيرين با آب يک خمير براي بهبود و رفع خارش ناشي از بثورات زونا تهيه کنيد. براي استفاده از اين روش دو واحد نشاسته ذرت يا جوش شيرين را داخل يک فنجان ريخته سپس يک واحد آب به آن اضافه کرده تا قوام مورد نظر براي خمير حاصل شود.

مخلوط را روي بثورات خود بماليد سپس بعد از 10 تا 15 دقيقه محل را بشوييد. در صورت نياز چندين بار در روز از اين روش درماني طبيعي استفاده کنيد.

لوسيون ها و کرم هاي تسکين دهنده
خاراندن بثورات زونا باعث ايجاد زخم و طولاني شدن روند بهبود تاول ها مي شود. اگر خارش بعد از حمام، استفاده از کمپرس خنک يا مخلوط جوش شيرين يا نشاسته ذرت بهبود نيافت مي توان از لوسيون ها و کرم هاي تسکين دهنده استفاده کنيد.

لوسيون ها و کرم ها روند بهبودي را تسريع نمي بخشند، اما مي توانند در کنترل علائم يا کاهش آزار آنها کمک کنند البته در نظر داشته باشيد از لوسيون هاي معطر براي جلوگيري از تحريک بيشتر استفاده نکنيد.

از لوسيون ها و کرم ها به ميزان کم استفاده کنيد زيرا استفاده بيش از حد از آنها مي تواند ضمن عدم خشکي زخم ها روند بهبودي را نيز طولاني کند به همين دلايل از پمادهاي آنتي بيوتيکي در زخم ها استفاده نکنيد.

در صورت استفاده از کرم يا لوسيون مصرف 3 يا 4 بار در روز از داروي حاوي ماده طبيعي کپسايسين، ماده موثر موجود در فلفل قرمز گزينه موثرتري محسوب مي شود. کپسايسين براي کمک به تسکين درد اثر ضدالتهابي دارد.

درد ممکن است پس از استفاده اوليه کرم افزايش يابد، اما به آرامي کاهش مي يابد. اين کرم با کاهش سيگنال هاي درد ارسال شده به مغز عمل مي کند. علاوه بر اين، مي توان لوسيون کالامين را بعد از حمام و دوش براي تسکين پوست تحريک شده و خشک شدن تاول ها نيز استفاده کرد.

مسکن ها براي زونا
زونا باعث التهاب و درد مي شود، بنابراين پزشک مي تواند داروهاي بدون نسخه را براي تسکين ناراحتي هاي خفيف تر تجويز کند که عبارتند از:

استامينوفن

ايبوپروفن

ناپروکسن

اين داروها حتي در جلوگيري از نورالژي پس از هرپس نيز کمک مي کنند، درد آزاردهنده اي که برخي افراد پس از برطرف شدن بثورات پوستي و تاول هاي زونا دچار آن مي شوند.

ساير داروها براي زونا
داروي بي حس کننده: احتمال مي رود براي درد ليدوکائين (ليدودرم يا زايلوکائين) تجويز شود. اين موارد به اشکال مختلف مانند کرم، لوسيون، پودرها و اسپري ها در بازار به فروش مي رسد.

آنتي بيوتيک ها: در صورت آلودگي پوست و بثورات با باکتري ها پزشک آنتي بيوتيک تجويز مي کند، اما اگر با باکتري ها درگير نباشيد مصرف آنتي بيوتيک ها کمکي نمي کنند.

داروهاي ضدافسردگي سه حلقه اي: بسياري از اين داروها مانند آمي تريپتيلين، دزپپرامين (نورپرامين) و نورتريپتيلين (پاملور) براي تسکين درد حتي بعد از بهبودي پوست وجود دارند. علاوه بر زونا در صورت ابتلا به افسردگي به درمان آن نيز کمک مي کند و پزشک مي تواند خطرات و مزاياي مصرف آن را توضيح دهد.

آيا درمان هاي جايگزين براي زونا وجود دارد؟
برخي از مطالعات نشان مي دهند درمان هاي جايگزين مختلف از طب سوزني گرفته تا مصرف مکمل ها مي تواند تسکين دهنده باشند. تحقيقات در اين زمينه هنوز کامل نيست، اما برخي از آنها اميدوار کننده هستند. قبل از هر يک از موارد زير را با پزشک خود مشورت کنيد:

تحريک الکتريکي عصبي از راه پوست. اين درمان از پالس هاي الکتريکي کوچک براي تسکين درد استفاده مي کند. يک واحد تحريک الکتريکي عصبي از راه پوست تقريبا به اندازه يک تلفن هوشمند است و داراي تکه هاي کوچکي به نام الکترود است. آنها روي ناحيه دردناک گذاشته مي شوند و با آمدن و رفتن درد دستگاه روشن و خاموش مي شوند.

طب سنتي چيني: هدف اين درمان ها بازگرداندن تعادل در بدن است که شامل طب سوزني مي شوند.

آيا مواد غذايي براي بهبودي زونا وجود دارند؟
مواد غذا سرشار از مواد مغذي به ويژه مواد غذايي حاويي و ويتامين هايA ، B12،C و E مي توانند به حمايت از سيستم ايمني بدن کمک کنند. مصرف ليزين نيز در مهار ويروس موثر است.

سيستم ايمني ضعيف باعث تشديد زونا مي شود. برخي از تغييرات رژيم غذايي ضمن تقويت سيستم ايمني بدن از گسترش زونا به ساير قسمت هاي بدن جلوگيري مي کنند. با خوردن برخي از مواد غذايي و اجتناب از مصرف برخي ديگر براي تقويت عملکرد سيستم ايمني بدن خود گام برداريد.

رژيم غذايي زونا شامل مواد غذايي سرشار از ويتامين هايA ، B12،C ، E و اسيد آمينه ليزين است. مواد غذايي که باعث بهبود مي شوند عبارتند از:

ميوه هاي نارنجي و زرد رنگ

سبزي هاي داراي برگ سبز

گوشت قرمز

تخم مرغ

مرغ

ماهي

لبنيات

غلات کامل

حبوبات

لوبيا

گوجه فرنگي ها

اسفناج

با بهبود و کنار آمدن با اثرات زونا مي توان مواد غذايي را راحت خورد. با اين حال، در صورت ابتلا به زونا بايد از مصرف برخي مواد غذايي خودداري کنيد که برخي از آنها عبارتند از:

مواد غذايي و آب ميوه حاوي مقادير زياد قند

مواد غذايي سرشار از آرژينين (از جمله شکلات، ژلاتين و آجيل)

کربوهيدرات تصفيه شده

مواد غذايي سرشار از چربي اشباع شده

مصرف زياد اين مواد غذايي ضمن تضعيف سيستم ايمني بدن به طور بالقوه زمان حضور ويروس در بدن را طولاني مي کند. مواد غذايي حاوي مقدار زياد آرژينين حتي مي توانند باعث توليد مثل ويروس شوند.

ليزين

ليزين به عنوان يک اسيد آمينه از رشد برخي ويروس ها از جمله تبخال زوستر جلوگيري مي کند. برخي از افراد فکر مي کنند رژيم غذايي حاوي مقدار زيادي ليزين به درمان بيماري زونا و ويروس هاي ديگر تبخال نيز کمک مي کند.

در حال حاضر، شواهد کافي وجود ندارد که نشان دهد افزايش مصرف اين اسيد آمينه مي تواند علائم زونا را بهبود بخشد يا خير.

مواد غذايي سرشار از زينک و ويتامين هايA ، B12،C و E

رژيم غذايي متعادل در جبران کمبود مواد مغذي و جلوگيري از تضعيف سيستم ايمني بدن کمک مي کند. موارد زير براي حفظ سيستم ايمني سالم بسيار مهم هستند:

زينک

ويتامين A

ويتامين B12

ويتامين C

ويتامين E

در اينجا منابع خوبي براي هر ماده مغذي آورده شده است.

زينک/ ويتامين A/ ويتامين B12/ ويتامين C/ ويتامين E

گوشت قرمز زرده تخم مرغ صدف گوشت بذر آفتابگردان

صدف گوشت گاو ساردين بادام جعفري

نخود فرنگي سالمون گوشت گاو ماهي قزل آلا قزل آلا

تخم مرغ سيب زميني شيرين غلات غني شده ماهي قزل آلاي رنگين کمان کيوي

صدف هويج شير يا شير غني شده ليمو آووکادو

کربوهيدرات هاي پيچيده

جايگزين کربوهيدرات هاي ساده با کربوهيدرات هاي پيچيده در کاهش التهاب کمک کرده و سلامت کلي را بهبود مي بخشد. کربوهيدرات هاي پيچيده حاوي فيبر بيشتري هستند و غلات کامل ارزش غذايي بيشتري را براي بدن تامين مي کنند. برخي از انواع کربوهيدرات هاي پيچيده عبارتند از:

نان آرد کامل نان سبوس دار ناني که با آرد سبوس نگرفته پخته باشند

برنج قهوه اي

جو

کينوا

سيب زميني شيرين

جو دوسر کامل

ماکاروني سبوس دار

کوسکوس غلات کامل

داروهاي هوميوپاتي يا گياهي

براي کمک به کاهش يا مديريت علائم زونا درمان هاي هوميوپاتي همراه با درمان معمولي در نظر گرفته مي شود. هوميوپاتي به عنوان يک داروي جايگزين رويکرد اجازه دادن به بدن براي بهبودي خود را پذيرفته است.

در حال حاضر، شواهد علمي کمي وجود دارد که استفاده از داروي هوميوپاتي به عنوان درماني براي هر بيماري را پشتيباني مي کند. علاوه بر اين، سازمان غذا و داروي ايالات متحده روي ايمني يا اثربخشي هيچ داروي هوميوپاتي نظارت نمي کند، بنابراين در صورت تمايل براي استفاده از اين روش ها نخست با پزشک خود مشورت کنيد.

برخي از مکمل ها و داروهاي گياهي نيز کمک به بدن در مبارزه با ويروس بي خوابي و اضطراب ناشي از زونا را درمان مي کند. اين شامل:

ملاتونين

روغن پونه کوهي

اکيناسه

بادرنجبويه

چاي سبز

اسيدهاي چرب ضروري

قبل از مصرف هرگونه مکمل نخست با پزشک خود مشورت کنيد. علاوه بر اين، در صورت تشديد علائم يا عدم بهبودي با پزشک خود صحبت کنيد.

مواد غذايي ممنوعه براي افراد مبتلا به زونا

زونا به طور معمول يک طرف بدن يا صورت بثورات دردناکي ايجاد مي کند. مرکز کنترل و پيشگيري بيماري CDC مي گويد اين بثورات با تاول ها بعد از 7 تا 10 روز برطرف مي شوند. اجتناب از مصرف مواد غذايي مختل کننده سيستم ايمني بدن در کوتاه شدن مدت شيوع زونا کمک مي کند.

برخي بر اين باورند افزايش مصرف آمينو اسيد ليزين و کاهش مصرف آرژينين نيز به بدن در خلاص شدن هر چه سريع تر از شر ويروس کمک مي کند اگرچه تحقيقات بيشتري در اين زمينه لازم است.

مواد غذايي که افراد مبتلا به زونا نبايد مصرف کنند

در صورت ابتلا به زونا بهتر است از مصرف مواد غذايي مختل کننده عملکرد سيستم ايمني بدن خودداري شود.

کربوهيدرات هاي حاوي قند بالا

کربوهيدرات هاي حاوي گليسمي زياد به سرعت در بدن تجزيه مي شوند و باعث جهش سريع قند خون مي شود. افزايش سطح قند خون باعث آزاد شدن مولکول هاي التهابي و راديکال هاي آزاد مي شود که بدن را تحت فشار قرار مي دهد.

گنجاندن بيش از حد کربوهيدرات هاي با گليسمي بالا در رژيم غذايي مي تواند سيستم ايمني بدن را به خطر بياندازد و التهاب را افزايش دهد. حتي يک وعده غذايي با قند خون بالا مي تواند باعث افزايش التهاب شود. برخي از نمونه هاي مواد غذايي سرشار از قند عبارتند از:

آب نبات و شيريني

کيک و محصولات پخته شده

نوشيدني هاي شيرين

غلات شيرين

سس هاي شيرين

بستني

نان سفيد

برنج سفيد

مواد غذايي بسيار فرآوري شده

مواد غذايي بسيار فرآوري شده اغلب از نمک، قندهاي اضافه شده و اسيدهاي چرب امگا 6 سرشار هستند که باعث التهاب و ضعف سيستم ايمني بدن مي شوند. اسيدهاي چرب امگا 6 گزينه ضروري است، اما اکثر افراد در رژيم غذايي خود مقدار زيادي از آن را دريافت مي کنند. اسيدهاي چرب امگا 6 باعث التهاب مي شوند در حالي که اسيدهاي چرب امگا 3 براي آن مانع محسوب مي شوند.

برخي تحقيقات نشان مي دهند مصرف بيش از حد نمک سيستم ايمني بدن را مختل مي کند. در يک مطالعه در سال 2015 يک گروه 6 نفره غذا خوردند:

12 گرم نمک به مدت 50 روز

9 گرم نمک به مدت 50 روز

6 گرم نمک در روز به مدت 50 روز

براي 30 روز آخر 12 گرم نمک

محققان دريافتند هنگامي که شرکت کنندگان 12 گرم نمک در روز مي خورند سطح بالاتري از نوعي گلبول سفيد به نام مونوسيت در خون آنها وجود دارد، همچنين داراي سطح بالايي ازIL-23، IL-6 و IL-10 پايين تر بودند. در کل، اين نشانگرها نشان دهنده التهاب بيش از حد و پاسخ ايمني است. نمونه هايي از مواد غذايي بسيار فرآوري شده عبارتند از:

غلات شيرين شده

چيپس و مواد غذايي پرچرب به عنوان ميان وعده

نوشيدني هاي انرژي زا شيرين و نوشابه هاي گازدار

کلوچه، کيک، پاي و شيريني

نان و کراکرهاي پرچرب و کم فيبر

غذاهاي سرخ شده

الکل

الکل تقريبا همه جنبه هاي سلامتي از جمله سيستم ايمني بدن را مختل مي کند. اکثر داروهايي که براي درمان زونا استفاده مي شوند هشدار خاصي براي نوشيدن الکل ندارند، اما بهتر است از ترکيب مصرف الکل و داروها تا حد ممکن خودداري شود.

در پايان

زونا فعال سازي مجدد ويروسي است که باعث آبله مرغان و بروز بثورات خارش دار مي شود که به طور معمول يک طرف بدن يا صورت را تحت تاثير قرار مي دهد.

رژيم غذايي متعادل و کم کربوهيدرات گليسميک و غذاهاي فرآوري شده مي تواند به سيستم ايمني بدن براي مقابله با ويروس کمک کند. برخي تحقيقات نشان مي دهد کاهش مصرف آرژينين و افزايش مصرف ليزين به مهار رشد ويروس کمک کند، اما تحقيقات بيشتري در اين زمينه لازم است.