دکتر سلام/ فلج ناگهانی صورت از کجا سرچشمه می گیرد؟

باشگاه خبرنگاران/ فلج ناگهاني اعصاب صورت با اثرات ناخوشايندي که بر کيفيت گويش و حرکات طبيعي عضلات صورت يعني پلک، لب و گونه‌ها مي‌گذارد هر بيماري را دچار وحشت و اضطراب مي‌کند. اما بايد بدانيد فلج ناگهاني اعصاب صورت که معمولا در يک طرف صورت اتفاق مي‌افتد در بسياري موارد، خوش‌خيم و موقتي است و ظرف چهار تا هشت هفته بهبود مي‌يابد. دکتر مسعود شيرواني، جراح و متخصص مغز و اعصاب اشاره به اين که حرکات صورت، از سوي عصبي انجام مي‌شود که اگر به هر دليلي اين عصب آسيب ببيند و با توجه به ميزان آسيب اين حرکات دچار اختلال مي‌شود، مي‌گويد: فلج اعصاب صورت مي‌تواند دلايل مختلفي داشته باشد که عمده‌ترين آن ويروس‌ها هستند که مي‌تواند از سرماخوردگي يا بيماري‌هاي ويروسي ديگر ناشي شود. در چنين شرايطي فلج عصب صورت، موقتي بوده و ظرف چند هفته به طور کامل بهبود پيدا مي‌کند. در واقع در چنين شرايطي ويروس طي دوره بيماري شخص به عصب صورت حمله مي‌کند و منجر به تورم آن مي‌شود. عضلات صورت شامل عضلاتي مي‌شود که مسئول بسته شدن چشم، پلک‌ها و حرکات لب بويژه هنگام خنديدن يا باز و بسته کردن دهان مي‌شود. همچنين تغييرات عضلاني چهره ما از پيشاني تا چانه هنگامي که شاد، متعجب يا غمگين هستيم از سوي عصب هفتم مغزي کنترل مي‌شود. حتي پروسه جويدن غذا و ترشح اشک نيز به نوعي تحت تاثير اين عصب صورت مي‌گيرد. با اين تفاسير، فلج اين عصب، تمام اعمال فوق را با اختلال مواجه مي‌کند. خطر خشکي قرنيه بسته نشدن چشم ازجمله عوارض ناشي از فلج اعصاب صورت است که به دليل بروز احتمالي خطر خشکي قرنيه بسيار اهميت دارد تا جايي که دکتر شيرواني تاکيد مي‌کند اين عارضه ثانويه از فلج عصب صورت ناشي از آن است که بيمار نمي‌تواند به طور مرتب پلک بزند و در نتيجه عمل شستشوي مرتب و مداوم قرنيه با اشک چشم در وي متوقف مي‌شود و با خشک شدن قرنيه خطر عفونت و آسيب قرنيه پيش مي‌آيد. از سوي ديگر خطر تماس چشم با گرد و غبار و آلودگي‌هاي محيطي نيز افزايش پيدا مي‌کند. تومورها را ناديده نگيريد عصب هفتم مغزي براي رسيدن به عضلات صورت از استخوان گيجگاهي و در واقع از داخل استخوان گيجگاهي و از لابه‌لاي ساختمان گوش مي‌گذرد. به گفته دکتر شيرواني گاهي تومورها در داخل استخوان گوش يا قسمتي تحت عنوان زاويه مخچه‌اي ايجاد مي‌شود که مي‌تواند التهاب و تورم عصب صورت را به دنبال داشته و به فلج عصب صورت منجر شود. همچنين ضربه‌ها، تصادفات و سقوط از ارتفاع نيز مي‌تواند شکستگي استخوان مخچه‌اي و آسيب عصب صورت را به دنبال داشته باشد. وقتي پاي سکته مغزي به ميان مي‌آيد فراموش نکنيد فلج عصب صورت هميشه ناشي از سکته مغزي نيست بلکه زماني مي‌توان اين عارضه را ناشي از سکته مغزي دانست که بيمار، علائم مغزي ديگري نيز داشته باشد.دکتر شيرواني در اين باره مي‌گويد: سکته مغزي باعث مي‌شود عصب يک طرف صورت فلج شده و عضلات آن طرف با انحراف و مشکل حرکتي روبه‌رو شود، اما نکته مهم اينجاست که بر اثر سکته مغزي، پلک چشم بسته نمي‌شود و اين عارضه ثانويه ناشي از مواردي است که ويروس‌ها يا تومورها عامل بروز فلج صورت هستند. درمان نسبي و مطلق به گفته دکتر شيرواني اگر سکته مغزي و ويروس عامل فلج عصب صورت باشد، با گذشت زمان و با بهره گيري از درمان دارويي و فيزيوتراپي، درمان بيمار به طور کامل ممکن است. ولي کساني که بر اثر تومور و ضربه دچار فلج عصب صورت شده‌اند، با توجه به آن که سطح آسيب‌ديدگي عصب در آنها چه اندازه باشد شانس بهبود و ترميم عوارض ناشي از آسيب‌ديدگي را خواهند داشت. اين متخصص مغز و اعصاب تاکيد مي‌کند: اگر از طريق معاينات کلينيکي و نوار عصبي صورت مشخص شود عصب صورت به طور کامل آسيب‌ديده است، جراحي براي پيوند عصب به عنوان تنها روش درماني موثر توصيه مي‌شود. اين نوع پيوندها معمولا 60 تا 70 درصد بهبود بيمار را به دنبال خواهد داشت. به علاوه امروزه با پيشرفت تکنيک‌هاي نوين جراحي با همکاري يک تيم پزشکي متشکل از جراحان پلاستيک و گوش و حلق و بيني مي‌توان به درمان موثر اين مشکل دست يافت.