کرونا/ کووید تمام شد؟

 سازمان جهانی بهداشت هنوز پایان پاندمی را اعلام نکرده است، هرچند که این سازمان امیدوار است با همکاری گسترده مردم در زمینه واکسیناسیون و رعایت نکات بهداشتی، هر چه زودتر پایان رسمی پاندمی کووید-۱۹ را اعلام کند و شیوع ویروس را در سطح اندمی (بومی) نگاه دارد. البته این تصمیم به هیچ‌وجه به معنای پایان سریع پاندمی در سطح جهان نیست. کارشناسان می‌گویند حتی اگر کووید-۱۹ از پاندمی به اندمی تبدیل شود، بسیار دشوار است که به زندگی آسوده و راحت پیش از همه‌گیری برگردیم و بسیاری از عادات بهداشتی کماکان همراه ما خواهند بود.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا (CDC)، اندمی (endemic) را «حضور دائم و یا شیوع معمول یک بیماری یا عامل بیماری‌زا در یک ناحیه جغرافیایی» تعریف می‌کند. به عبارت ساده‌تر وقتی ابتلا به بیماری به صورت غیر قابل پیش‌بینی موجب اختلال در وضعیت جامعه نشود، در شرایط اندمی قرار داریم.

همه‌گیری کرونا چه زمانی اندمیک در نظر گرفته می‌شود؟

نمی‌توان به طور قطعی به این پرسش پاسخ داد، اما به طور کلی، وضعیت پاندمیک زمانی به سمت اندمی شدن پیش می‌رود که موازنه‌ای بین سطح انتقال ویروس و سطح ایمنی جامعه برقرار شود. وقتی شمار زیادی از مردم از طریق ابتلا و یا واکسیناسیون نسبت به بیماری ایمنی پیدا کنند، جامعه به شرایط اندمیک نزدیک‌تر می‌شود.

چه عواملی در تبدیل پاندمی به اندمی نقش دارند؟

عوامل زیر ممکن است تصمیم‌گیری سازمان جهانی بهداشت (WHO) را در اعلام اندمی کووید-۱۹ تسریع بخشد:

• ثبات: یکی از نشانه‌های کلیدی مبنی بر اینکه یک بیماری بومی شمارده شود، کاهش چشمگیر موارد ابتلا در سطح جامعه است. این نوع ثبات در تعداد موارد جدید در سراسر جهان باید باقی بماند تا یک بیماری، اندمیک در نظر گرفته شود.
• قابل پیش‌بینی بودن: یک بیماری بومی دارای الگوهای قابل پیش‌بینی است که می‌توان آن را در بیماری‌های شناخته‌شده همچون آنفلوانزا مشاهده کرد. زمانی که کووید-۱۹ بومی شد، دانشمندان می‌توانند با توجه به اطلاعات اولیه ویروس SARS-CoV-۲، پیش‌بینی‌های جدید و معتبری در مورد زمان شیوع، تعداد موارد تخمینی ابتلا و حتی سویه‌های ویروس ارائه دهند. این سطح از دانش و آگاهی، به دانشمندان و شرکت‌های داروسازی کمک می‌کند واکسن‌هایی را طراحی کنند که سویه‌های عامل بیماری را در مواقع شیوع مجدد ویروس، به طور دقیق مورد هدف قرار دهند. از آنجا که عفونت SARS-CoV-۲ عوارض متفاوتی را در افراد مختلف ایجاد می‌کند، از علائم خفیف گرفته تا مشکلات تنفسی، برخی از کارشناسان احتمال می‌دهند دستیابی به این قابلیت پیش‌بینی در حال حاضر دشوار باشد.
• ایجاد ایمنی از طریق واکسیناسیون یا ابتلا: بومی بودن یک بیماری همچنین به این معناست که جمعیت زیادی در جامعه از واکسیناسیون برخوردار شوند یا حداقل با یکبار ابتلا به این عفونت ویروسی و ایجاد آنتی‌بادی در بدن، در برابر ویروس ایمن بمانند. این مسئله به طور بالقوه انتقال ویروس، بستری شدن در بیمارستان و حتی میزان مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ را کاهش می‌دهد. محققان باید مکانیزم‌های زمینه‌سازِ محافظت در برابر ویروس را به خوبی شناسایی کنند تا با اطمینان به سمت بومی شدن بیماری کرونا حرکت کنیم و از فاز همه‌گیری خارج شویم.

پایان پاندمی به معنای ریشه‌کن شدن ویروس نیست

باید توجه داشت که سازمان جهانی بهداشت (WHO) پایان همه‌گیری کووید-۱۹ را اعلام نکرده است و دانشمندان اخیراً به کشورها هشدار داده‌اند از اعلام هرگونه خبری تحت عنوان «پایان پاندمی کرونا» بپرهیزند. در این میان برخی از کارشناسان حتی احتمال می‌دهند که کووید-۱۹ ممکن است هرگز وارد فاز اندمیک (بومی) نشود.

محققان، جامعه پزشکی و سیاست‌گذاران در سطح جهان باید عوامل گوناگونی را برای تصمیم‌گیری قطعی در مورد اینکه چه زمانی کووید-۱۹ را به عنوان یک اندمیک معرفی کنند، در نظر بگیرند. با اینکه ویروس کرونا یک تهدید جدی در زمینه سلامت جهانی به شمار می‌آید و تا کنون جان میلیون‌ها نفر را گرفته است، روزنه‌های امیدی در مسیر اندمی شدن کووید-۱۹ وجود دارد.

هرچند در رابطه با ویروس کرونا، پایان پاندمی به معنای از بین رفتن و نابودی ویروس نیست، بلکه بدین معناست که به‌نوعی زندگی کردن با ویروس و نحوه مواجهه با آن را آموخته‌ایم. رسیدن به وضعیت اندمیک، شرایط بیماری را به طور نسبی، ثابت و قابل پیش‌بینی می‌کند.