حکمت/ چرا پیامبر گفت سوره «هود» مرا پیر کرد؟

سوره هود، سوره ای که پیامبر(ص) را پیر کرد

خداوند در آیه 112 سوره هود خطاب به پیامبر(ص)می‌فرماید:

پس همان‌گونه که فرمان یافته‌ای‌، استقامت کن‌، و نیز کسانی که با تو به سوی خدا آمده‌اند (باید استقامت کنند) و طغیان نکنند، که خداوند آنچه را انجام می‌دهید می‌بیند."

در تفسیر مجمع البیان از ابن‌عباس روایت شده‌:

"هیچ آیه‌ای شدیدتر و مشکل‌تر از این آیه بر پیامبر (ص) نازل نشد; لذا هنگامی‌که اصحاب از آن حضرت پرسیدند:چرا به این زودی موهای شما سفید و آثار پیری نمایان شده است‌؟ فرمود:مرا سوره هود و واقعه پیر کرد." (مجمع البیان‌، طبرسی‌، ج 3، ص 227، ذیل آیه‌)

سوره واقعه

هنگامی که یارانش عرضه داشتند آثار پیری زودرس در چهره شما ای رسول خدا نمایان شده، فرمود:

شیبتنی هود و الواقعة؛ سوره هود و واقعه مرا پیر کرد!

و در بعضی از روایات سوره مرسلات و عم یتسائلون و تکویر و غیر آن نیز اضافه شده است.

و از ابن عباس در تفسیر این حدیث چنین نقل شده که:

استقامت کن آنچنان که دستور یافته ای و همچنین کسانی که با تو هستند نبود.

بعضی از مفسران نقل کرده اند که یکی از دانشمندان پیامبر (ص) را درخواب دـد، و از حضرت سؤال کرد، اینکـه از شما نقل شده سوره هود مرا پیر کرد آیا علتش بیان سر گذشت امتهای پیشین و هلاک آنها است فرمود:نه، علتش آیه فاستقم کما امرت... بود.

به هر حال این سوره علاوه بر این آیه، آیات تکان دهنده ای مربوط به قیامت وبازپرسی در آن دادگاه عدل الهی و آیاتی پیرامون مجازات اقوام پیشین و دستوراتی درباره مبارزه با فساد دارد که همگی مسئولیت آفرین است و جای تعجب نیست که اندیشه در این مسئولیتها آدمی را پیر کند.

نکته دیگری که در اینجا باید به آن توجه داشت این است که بسیاری از آیات این سوره تاکیدی است بر مطالبی که در سوره قبل یعنی سوره یونس آمده است، و آغازش مخصوصا درست شبیه هـمان آغاز، و برداشتش نیز در بسیاری از موارد تاکید بر همان مسائل است. (تفسیر نمونه ج9 ص16)

یادآوری می‌شود که آیه یاد شده شامل چند دستور مهم است‌: استقامت و پایداری برای خدا، رهبری و مبارزه در مسیر حق و عدالت‌. (تفسیر نمونه‌، آیت‌اللّه‌مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 9، ص 258 و 259)

چرا پیامبر فرمود سوره هود مرا پیر کرد؟

همچنین آمده است که پیامبر(ص) فرمودند:

سورة هود مرا پیر کرد، برای خاطر این آیه‌ و اشاره فرمود به آیة هود، 112 و با آن‌که شبیه این آیه بدون "و من تاب معک&zwnj" در سورة شوری نیز وارد شده است‌، ولی حضرت فقط نام سورة هود را می‌برند; این برای آن است که خدای تعالی استقامت امت را نیز از ایشان خواسته است و حضرت بیم آن داشت که مأموریت انجام نگیرد و گرنه خود آن حضرت استقامت داشت‌. (چهل حدیث‌، امام خمینی‌، ص 172)

در روایت دیگری آمده است وقتی یاران حضرت رسول(ص) به ایشان عرض کردند که:

ای رسول خدا (ص) آثار پیری زودرس در چهره شما نمایان شده، پیامبر اکرم(ص) در پاسخ فرمودند فرمود:

«شَیَّبَتْنِی هُودٌ وَ الْواقِعَة»؛ سوره هود و واقعه مرا پیر کرد. (وسائل الشیعه، جلد 6، صفحه 172، حدیث 7659)

چهار سوره ای که پیامبر اکرم (ص) را پیر کرد

سوره هود تنها سوره ای نبود که این عنوان را دارد بلکه چند سوره دیگر به عنوان سوره های پیرکننده پیامبر نام برده شده اند. در جایی دیگر می خوانیم

ابوبکر گفت: یا رسول اللّه زود پیر شدید.

حضرت فرمودند: سوره های هود و واقعه و المرسلات و عمّ یتسائلون مرا پیر کرد. (الخصال، ص 199، ح 10)