جذاب ترین ها

گوناگون/ نهنگ تک‌شاخ؛ کمیاب‌ترین جانور جهان که شاخی سه متری دارد

فراديد

بروزرسانی 1403/06/17 - 9:32

گوناگون/ نهنگ تک‌شاخ؛ کمیاب‌ترین جانور جهان که شاخی سه متری دارد

فرادید/ «ناروال» نهنگی شکل و شمایلی عجیب است که در اقیانوس‌های منجمد شمالی و اطلس در اطراف گرینلند، کانادا، نروژ و روسیه زندگی می‌کند. گاهی اوقات از آن‌ها به عنوان «تک شاخ دریا» یاد می‌شود، زیرا ناروال نر دارای یک عاج مارپیچی شمشیر مانند است که از سر آن‌ها بیرون زده است.

شاخ ناروال از عاج ساخته شده و در واقع یک دندان است که از سمت چپ بالای فک و از طریق لب آن‌ها به صورت مارپیچی بیرون می‌آید. این شاخ یا دندان می‌تواند تا ۳ متر طول و ۱۰ کیلوگرم وزن داشته باشد. طول بدن ناروال بدون احتساب عاج مارپیچ نر بین ۴ تا ۵.۵ متر و وزن آن بین ۸۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلوگرم است.
ناروال در اکثر اوقات سال در مناطق قطبی گرینلند و کانادا در شکاف‌های یخی متراکم زندگی می‌کند. مانند بیشتر نهنگ‌های ناروال، الگو‌های مهاجرت قابل پیش بینی دارند. با این حال، بر خلاف برخی از گونه‌های نهنگ، آن‌ها هرگز آب‌های قطب شمال را ترک نمی‌کنند.

آن‌ها سالانه از مناطق تابستانی مرتفع قطب شمال در خلیج‌های ساحلی گرینلند غربی و کانادا به مناطق زمستانی دریایی در آب‌های عمیق‌تر مهاجرت می‌کنند. این کار برای جلوگیری از گیر افتادن توسط یخ‌های سریع و نزدیک شدن به منابع غذایی آسان است.
ناروال در طول ماه‌های زمستانی محدود، ماهی‌های پهن و ماهی هالیبوت می‌خورد که هر دو را می‌توان در ته دریا در خلیج بافین و تنگه دیویس یافت. در طول ماه‌های تابستان آن‌ها می‌توانند ماهی کاد و ماهی حلزون را مصرف کنند و همچنین در صورت امکان از کیسه ماهی، میگو و ماهی مرکب نیز استفاده می‌کنند.
IUCN وضعیت حفاظتی آن‌ها را به عنوان «کمترین نگرانی» طبقه بندی می‌کند. برآورد‌های اخیر نشان می‌دهد که کل جمعیت ناروال بیش از ۱۷۰۰۰۰ عدد است.

حقایق جالب درباره ناروال یا تک‌شاخ دریا
در سال ۱۵۷۷ کاشف انگلیسی مارتین فروبیشر به یک ناروال مرده نگاه کرد و آن را به عنوان «تک شاخ دریایی» توصیف کرد. افسانه تک شاخ‌ها قرن‌ها قبل از سفر او در اروپا چرخیده بود که با آشنایی بیشتر کارشناسان اروپایی با این حیوانات، این افسانه محو شد.
هر دو نر و ماده با دو دندان کوچک در جمجمه خود به دنیا می‌آیند، اما فقط در نرها، دندان جلوی چپ به شکل یک عاج مارپیچی رشد می‌کند. ناروال‌های دو عاج و یا ماده ناروال‌های عاج‌دار به ندرت پیدا می‌شوند. تخمین زده می‌شود که حدود ۳ درصد از ناروال‌های ماده یک عاج کوچک دارند.
از هر ۵۰۰ ناروال نر حدود ۱ ناروال دارای دو عاج است. این عاج از سمت راست جلوی فک بالایی خود رشد می‌کند. عاج در واقع دندان نیش است که از سمت چپ بالای فک خارج می‌شود. این تک‌شاخ‌های دریایی می‌توانند تا ۳ متر طول و ۱۰ کیلوگرم وزن داشته باشند.
عاج آن‌ها در درجه اول مربوط به جفت گیری است، دقیقا مشابه عملکرد شاخ گوزن. نر‌ها از عاج‌ها برای تعیین موقعیت اجتماعی، تسلط بر سایر نر‌ها و رقابت برای جفت گیری با ماده‌ها استفاده می‌کنند. همچنین ناروال‌ها از عاج خود برای شکار ماهی استفاده می‌کنند.
تصاویر پهپادی از ناروال‌ها که توسط محققان کانادایی گرفته شده، نشان می‌دهد که آن‌ها از عاج مارپیچی خود برای شکار ماهی استفاده می‌کنند. به نظر می‌رسد که آن‌ها به جای فرو بردن عاج در بدن طعمه، با آن شکار را شلاقی می‌زنند و طعمه خود را بیهوش می‌کنند.
عاج‌های آن‌ها توانایی حسی را به ناروال می‌دهد، زیرا پایانه‌های عصبی آن را قادر می‌سازد تا تغییرات شوری آب را تشخیص دهد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که ناروال‌ها می‌توانند از عاج‌های خود برای احساس تغییرات اطراف خود در آب مانند شوری، دما و فشار استفاده کنند. مانند همه نظریه ها، این مورد بحث داغ دانشمندان است.
ناروال‌ها طعمه را می‌مکند و آن را کامل می‌بلعند. دهان ناروال تقریباً بدون دندان است. این بدان معنی است که آن‌ها به سمت طعمه شنا می‌کنند و آن‌ها را با نیروی قابل توجهی به داخل دهان خود می‌مکند.
ماده‌ها هر ۳ سال یک بار یک بچه به دنیا می‌آورند. بارداری ناروال‌ها حدود ۱۴ ماه طول می‌کشد و بچه‌ها در بهار متولد می‌شوند. ناروال‌ها پستاندار هستند، به این معنی که می‌زایند و به بچه‌های خود شیر می‌دهند. بچه‌ها حدود ۲۰ ماه به شیر وابسته هستند.
ناروال‌ها به طور منظم زمستان خود را در تنگه دیویس و خلیج بافین که کمتر از ۵ درصد آب آزاد دارد می‌گذرانند. آن‌ها برای اینکه بتوانند نفس بکشند به آب آزاد نیاز دارند، اما این ناحیه دارای غلظت بالایی از هالیبوت برای تغذیه آسان است.
ناروال‌ها می‌توانند تا عمق ۱.۸ کیلومتری بدون بازگشت به سطح برای تنفس، بیش از ۲۵ دقیقه شیرجه بزنند. در طول ماه‌های زمستان، مشاهده شده که ناروال‌های نر برخی از عمیق‌ترین غواصی‌های ثبت‌شده را انجام می‌دهند، با غواصی منظم حداقل ۸۰۰ متر، بین ۱۰ تا ۲۵ بار در روز. این شیرجه‌ها برای به حداکثر رساندن سرعت عملاً عمودی هستند.

آن‌ها برای مقاومت در برابر فشار باورنکردنی آب تکامل یافته اند. این تک‌شاخ‌های دریایی دارای قفسه سینه‌های قابل فشرده شدن هستند که می‌توانند آن‌ها را بدون آسیب رساندن به در هنگام شنا در اعماق زیاد فشرده کنند. به گزارش راز بقا آن‌ها همچنین دو برابر غلظت میوگلوبین متصل به اکسیژن در عضلات خود به عنوان مهر و موم دارند که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با سرعت ۱ متر در ثانیه به مدت ۲۰ دقیقه در زیر آب شنا کنند، بدون نیاز به تنفس.
ریشه نام ناروال از واژه‌های ایسلندی «nar» به معنای «جسد» (با توجه به رنگ سفید کمرنگ آن) و hvalr یعنی نهنگ گرفته شده است. «نهنگ جسد» به این موضوع اشاره دارد که چگونه رنگ پوست آن‌ها شبیه بدن غرق شده است. نام علمی «مونودون مونوسروس» از کلمه لاتین «یک دندان، یک شاخ» گرفته شده است.
آن‌ها به ندرت توسط انسان دیده می‌شوند. دیدن یا مطالعه آن‌ها بسیار دشوار است، زیرا هیچ نهنگ دیگری تا این اندازه در شمال، در دورافتاده‌ترین و سردترین نقاط اقیانوس زندگی نمی‌کند. کمیاب بودن این جانور و دوری محل زندگی آن‌ها بر باورهای مربوط به تک‌شاخ بودنشان تأثیر زیادی گذاشته‌است. نهنگ‌های تک شاخ یکی از کمیاب‌ترین جانوران جهان است.
ناروال‌ها حدود ۵۰ درصد چربی بدن دارند و ضخامت پیه آن‌ها ۳ تا ۴ اینچ است. به دلیل سرمای شدید آب‌های قطب شمال، آن‌ها به طور قابل توجهی بیشتر از یک نهنگ معمولی که معمولا بین ۲۰ تا ۳۰ درصد چربی دارد، چربی دارند.
ناروال‌ها در برابر به دام افتادن در یخ آسیب پذیر هستند. اگر ناروال‌ها نتوانند قبل از پاییز محل تابستان خود را ترک کنند، به دلیل تغییرات ناگهانی در شرایط آب و هوایی (مانند جابجایی باد، یا کاهش سریع دما)، ممکن است در دام یخ بیفتند.
سوراخ‌های تنفسی آن‌ها می‌تواند از نظر اندازه کاهش یابد یا به طور کامل منجمد شود و باعث غرق شدن شود. در سال ۱۹۱۵ در گرینلند غربی بیش از ۱۰۰۰ ناروال زیر یخ به دام افتادند.
شکارچیان اصلی آن‌ها خرس‌های قطبی هستند که از طریق سوراخ‌های تنفسی‌شان به آن‌ها حمله می‌کنند. با این حال، آن‌ها تهدیدات دیگری نیز دارند، به ویژه نهنگ‌های قاتل، که به حمله گروهی معروفند. کوسه‌های گرینلند و گراز‌های دریایی شکارچیان دیگر ناروال‌ها هستند.
گفته می‌شود ملکه الیزابت اول ۱۰۰۰۰ پوند برای یک عاج ناروال (معادل ۲ میلیون پوند امروز) هزینه کرد و آن را در جواهرات خود قرار داده است. بازرگانان غیرقانونی عاج‌های ناروال را به عنوان «عاج تک شاخ» کمیاب می‌فروختند، که تا ده برابر وزن طلای آن‌ها پول به دست می‌آوردند.
عاج‌های ناروال مورد توجه کلکسیونر‌ها هستند و هر کدام می‌توانند تا ۱۰۰۰۰ پوند به فروش برسند. در سال ۲۰۰۹، ۷ عاج ناروال به طور قانونی در در بونهامز به حراج گذاشته شد. با این حال، کمپینی به رهبری انجمن حفاظت از نهنگ‌ها و دلفین‌ها موفق به حذف آن‌ها شد.

شکار ناروال‌ها در کانادا و گرینلند توسط شکارچیان کانادایی اینویت و گرینلند قانونی است (برای کمک به حمایت از سنت‌ها و جوامع آنها). با این حال، از سال ۲۰۰۴ سهمیه‌های شکار ناروال ایجاد شد. به طور متوسط از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ سالانه ۹۷۹ ناروال در سطح جهان صید شده است. آن‌ها برای هزاران سال توسط بومیان که برای غذا و اقتصاد خود به آن‌ها متکی هستند، شکار شده‌اند.
تغییرات آب و هوایی تهدید اولیه برای ناروال‌ها است. تصور می‌شود که تغییرات سریع آب و هوا و گسترش فصلی یخ باعث به دام افتادن آن‌ها می‌شود، در حالی که توزیع شکار اصلی آن‌ها هالیبوت در آب‌های گرم‌تر به مراتب کمتر خواهد بود.
ناروال‌ها با یخ کمتر نیز ممکن است در برابر شکارچیانی مانند نهنگ‌های قاتل آسیب‌پذیرتر باشند. آن‌ها تکامل یافته اند تا در برابر یخ‌های شدید مقاومت کنند تا آب و هوای گرم تر. کارشناسان معتقدند سرنوشت آن‌ها مستقیماً به یخ گره خورده است، جایی که آن‌ها برتری دارند.