چه کسی آن ۹ نفر را کشت!/ مرگ اسرارآمیز در کوهستان سرد
عصر ایران/ چه کسی آن ۹ نفر را کشت! مرگ اسرارآمیز در کوهستان سرد، معمای دیاتلوف.
میخائیل شاراوین، یکی از اولین امدادگران، داخل چادر را اینگونه توصیف کرد: «پتو، کولهپشتی و کفشها مرتب چیده شده بودند. نقشه، پول، فلاسک الکل و غذای آماده هم آنجا بود. انگار داشتند شام میخوردند که ناگهان چیزی آنها را بیرون کشید.»
بیش از شش دهه از یکی از مرموزترین حوادث قرن بیستم میگذرد، اما گذرگاه دیاتلوف همچنان جهانیان را در بهت و حیرت فرو برده است. در زمستان ۱۹۵۹، نه کوهنورد جوان در رشتهکوههای اورال روسیه ناپدید شدند و اجسادشان در شرایطی عجیب کشف شد؛ شرایطی که تا امروز هیچ توضیح قطعی برای آن یافت نشده است.
این گروه به رهبری ایگور دیاتلوف قصد فتح قله Gora Otorten را داشتند. قرار بود پس از سه هفته بازگردند، اما وقتی خبری از آنها نشد، تیمهای جستجو به منطقه اعزام شدند. پس از هفتهها تلاش، چادر گروه در دامنه کوه پیدا شد؛ پوشیده از برف، دستنخورده، اما خالی از سکنه. چادر از داخل پاره شده بود و رد پاهای کوهنوردان به بیرون هدایت میشد.
میخائیل شاراوین، یکی از اولین امدادگران، داخل چادر را اینگونه توصیف کرد: «پتو، کولهپشتی و کفشها مرتب چیده شده بودند. نقشه، پول، فلاسک الکل و غذای آماده هم آنجا بود. انگار داشتند شام میخوردند که ناگهان چیزی آنها را بیرون کشید.»
جستجو ادامه یافت و اجساد به تدریج کشف شدند. رستم سلوبادین و زینایدا کولموگوروا نزدیک چادر پیدا شدند؛ هر دو با جراحات سطحی و مرگ ناشی از سرما. اما هرچه دورتر شدند، یافتهها عجیبتر شد. در ۱۵۰۰ متری، یوری دراشنکو با لبهای متورم و خونآلود، ایگور دیاتلوف و کریونیشنکو با پای سوخته و انگشتی گمشده کشف شدند.
در فاصله ۱۷۰۰ متری، چهار جسد دیگر وضعیت را پیچیدهتر کردند: الکساندر با جمجمهای شکسته و گردنی پیچخورده، نیکولا با شکستگی جمجمه بدون جراحت ظاهری، و لودمیلا و سیمون که هر دو بدون چشم و زبان، با قفسه سینهای لهشده اما بدون آثار خارجی بودند.
تشعشعات رادیواکتیو روی لباسها، نبود نشانههای درگیری و جراحات عجیب، فرضیههایی چون ریزش بهمن، آزمایش نظامی یا حتی دخالت نیروهای ناشناخته را مطرح کرد. تحقیقات رسمی شوروی و روسیه اغلب عوامل طبیعی را مسئول دانستند، اما کارشناسان معتقدند هیچ پدیده طبیعی نمیتواند چنین آسیبهایی را بدون اثر خارجی توضیح دهد.
۶۶ سال پس از این تراژدی، گذرگاه دیاتلوف همچنان یک معمای حلنشده باقی مانده است. آیا این ۹ نفر قربانی طبیعت شدند یا رازی بزرگتر در سایه جنگ سرد نهفته است؟ شاید حقیقت هرگز روشن نشود.