دانستنی ها/ پیش بینی سن زوال عقل با عروق چشمی

مهر/ دانشمندان دريافته اند که ضخامت عروق خوني در شبکيه که در عقب چشم قرار دارد، مي تواند سالهاي سلامت مغز را پيش از آغاز زوال عقل نشان دهد. عروق خوني شبکيه اندازه، ساختار و عملکردي مشابه رگهاي خوني در مغز دارند و مي تواند راهي را براي بررسي سلامت مغز در انسانهاي زنده فراهم آورند. افرادي که وريدچه هاي شبکيه اي ضخيم تري دارند، شواهدي از نقص عمومي شناختي را با کسب نمرات کمتري در اندازه گيري هاي عملکرد عصب روانشناختي از جمله درک کلامي، استدلال ادراکي، حافظه کارا و عملکرد اجرايي از خود بروز دادند. به طور شگفت انگيزي اين داده ها نشان داد افرادي که در سن 38 سالگي وريدچه هاي ضخيم تري دارند در کودکي يعني 25 سال قبل ضريب هوشي پايين تري داشته اند. جواناني که نمرات کمتري در آزمون هاي هوشي از جمله ضريب هوشي داشتند بيشتر در خطر ضعف سلامت و کوتاهي عمر هستند اما در اين بررسي عواملي مانند وضعيت اجتماعي اقتصادي و رفتارهاي سلامت، کاملا براي اين ارتباط در نظر گرفته نشد. "ايدان شالوف" روانشناس دانشگاه دوک از اينکه آيا هوش مي تواند يه نشانگر براي سلامت مغز بويژه سلامت سيستم خوني که اکسيژن و مواد مغذي را به مغز مي رساند باشد، ابزار شگفتي کرد. حتي پس از آنکه محققان عوامل خطر مختلفي مانند سلامت، سبک زندگي و محيط را در نظر گرفتند ، داشتن وريدچه هاي شبکيه اي ضخيم تر با نمرات ضريب هوشي پايين تر در سن سي و هشت سالگي مرتبط شد. شالوف از تصويربرداري ديجيتالي شبکيه براي مشاهده وضعيت عروقي در مغز استفاده کرد. وي با اين شيوه توانست به رگهاي بسيار کوچک در شبکيه که در عقب مغز قرار دارند نگاهي بياندازد. محققان داده هاي يک هزار نفر که از اوريل 1972 تا مارس 1973 در نيوزيلند به دنيا آمده بودند را بررسي کردند. نتايج به دست آمده توجه دانشمندان را به خود معطوف کرد. محققان مشاهده کردند قطر داخلي وريدچه به نمرات آزمون هاي ذهني در افراد در سنين 30 سالگي و حتي به نمرات ضريب هوشي در کودکي شان مرتبط است. اين نتايج حاکي از آن است که فرايندهايي که سلامت عروقي را به عملکرد شناختي مرتبط مي کند بسيار قبل تر از تصورات پيشين آغاز مي شود يعني سالها پيش از آغاز زوال عقل و ديگر زوال هاي مرتبط با سن در عملکرد مغزي. تصوير برداري ديجيتالي شبکيه، ابزاري است که امروزه عمدتا توسط پزشکان براي مطالعه بيماري هاي چشمي مورد استفاده قرار مي گيرد. اما يافته هاي اوليه محققان حاکي از آن است که اين شيوه مي تواند ابزار تحقيقاتي مفيدي براي دانشمندان عرصه روانشناسي باشد که مي خواهند ارتباط بين هوش و سلامت در سراسر عمر بررسي کنند. مطالعه کنوني به سازوکار خاصي که ارتباط بين رگهاي شبکيه و عملکرد شناختي را نشان دهد، نمي پردازد بلکه محققان گمان مي کنند که اين ارتباط مي تواند به واسطه تامين اکسيژن به مغز ايجاد شود. افزايش دانش در مورد رگهاي شبکيه مي تواند به دانشمندان کمک کند شيوه هاي تشخيصي و درماني بهتري را براي افزايش سطح اکسيژن رساني به مغز بيابند و از اين رو از کاهش توانايي هاي شناختي مرتبط با سن جلوگيري کنند.