ابنیه/ زیارتگاه «سلطان آقا»؛ مدفن بسیاری از شیعیان هرات

فارس/ محل زيارت و مزار مير عبدالواحد شهيد که به «سلطان آقا» معروف است، از گذشته‌هاي دور يکي از قبرستان‌هاي اصلي اهل تشيع در شهر هرات افغانستان بوده و به همين خاطر بسياري از شيعيان هرات در همين محل مدفون هستند. اين مکان مقدس همه روزه و به خصوص صبح‌هاي جمعه پذيراي مشتاقان و علاقه‌مندان خاندان پاک پيامبر اسلام است. اين مکان در جنوب شهر کهنه هرات و پس از ميدان «فيروزآباد» که بعدها به دروازه قندهار و اکنون به «ميدان شهداي 24 اسفند» تغيير نام يافته قرار دارد. محل زيارت و مزار مير عبدالواحد شهيد که به «سلطان آقا» معروف است از گذشته‌هاي دور يکي از قبرستان‌هاي اصلي اهل تشيع در شهر هرات بوده و به همين خاطر بسياري از شيعيان هرات در همين محل مدفون هستند. در سنگ بزرگي که بر روي مزار ميرعبدالله شهيد نصب شده وي را چنين معرفي مي‌کند، «افتخار آل عبد مناف امير عبدالله الواحد ابن الامام الهمام، خلاصه اولاد عترت نقاوه، احفاد ملت ظاهره امير زيدبن الامام، شجره روضه کرم و کرامت ثمره سيالت و امامت اميرالمومنين حسن ابن اسدالله الغالب علي ابن ابي طالب(ع)» در اين آرامگاه 2 سنگ قديمي از جنس مرمر نصب شده که بر روي يکي زندگي کامل مير عبدالله الواحد شهيد نوشته شده و در رواق بالاي سر در ديوار غربي زيارتگاه نصب شده است. «اسير هروي» در کتاب خود با عنوان «رساله سلطان مير عبدالله الواحد شهيد» اين سنگ‌ها را به صورت مفصل، تحليل و بررسي کرده است. اسير هروي در رساله خود علاوه بر تائيد اين مطلب که وي نواده امام حسن مجتبي(ع) است، مي‌نويسد که جمعي معتقدند ايشان از فرزندان «مسلم بن عقيل(ره)» است. با اين حال در کتاب «هرات، ديروز، امروز» که توسط مرکز اسناد وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، منتشر شده آمده است: «بنا بر اظهارات شفاهي، ايشان پدر حضرت شاه عبدالعظيم حسني مي‌باشد که در شهر ري در نزديکي تهران مدفون است.» در دوران فرمانروايي «آل کرت» مقبره و گنبدي بر اين زيارت بنا شد و ظاهراً بر اثر ويراني‌هايي که به مرور زمان بر ساختمان آن وارد شد در قرن نهم هجري به فرمان «امير علي شير نوايي» اين محل دوباره بازسازي شد. پس از تجاوز شوروي به افغانستان، منطقه «فيروز آباد» و «خنچه آباد» که مزار مير عبدالواحد در آنجا قرار دارد، همواره محل درگيري بين نيروهاي مجاهدين، دولت وقت و متجاوزان روس بود. بر اثر اين درگيري‌ها مقبره مزار به کلي تخريب شد و پس از پيروزي مجاهدان در سال 1373 شمسي، يکي از تاجران هرات به نام «حاجي حبيب‌الله عزيزي» مقبره فعلي را با بودجه شخصي خود بنا کرد. بسياري از حوادث و رويدادهايي که در گذشته هرات اتفاق افتاده در محل همين آرامگاه بود حدود نيم قرن است که همه ساله در روز اول نوروز مردم هرات در هنگام تحويل سال، مراسم خاصي را در اين مکان برگزار مي‌کنند و در روز اول نوروز «علم شاه اوليا علي(ع)» در صحن اين زيارتگاه بر افراشته مي‌شود. اين علم مشابه علمي که در شهر مزار شريف بر افراشته مي‌شود تا 40 روز بر پا است و زائران و بيماران زيادي در اين ايام به قصد شفا به اين مکان مي‌آيند. در حال حاضر اين زيارتگاه مشتاقان زيادي دارد و هر صبح جمعه در اين مکان مقدس مردم با خواندن دعاي ندبه به راز و نياز با خداي خود مي‌پردازند و سپس به زيارت اهل قبور و بستگان خود که در اطراف و صحن‌هاي مجاور دفن شده‌اند، مي‌روند.