ایران سرا/ خانه تاریخی سرهنگ محمد آباد جرقویه

برنا/ ساختمان تاريخي اعياني معروف به خانه سرهنگ، در شرق اصفهان، شهر محمدآباد جرقويه متعلق به دوران قاجار خودنمايي مي کند. اين بناي تاريخي واقع در قلعه قديمي شهر مي باشد که به موزه مردم شناسي تبديل شده است. اين بنا نيز مانند ساير ابنيه تاريخي داراي سردر و هشتي ورودي و حياط بزرگ که دور تا دور آن را اتاق ها محصور کرده، مي باشد. ضلع شرقي شامل سه اتاق، دو اتاق 3 در 4 که با يک درب به ايوان باز مي شود و يک اتاق سه دري بزرگ در ميان که شامل گنجه ها و پنجره هاي مشبک رو به حياط مي باشد، است و اين اتاق ها توسط سه دري هاي مشبک به يکديگر متصل مي شود. در قسمت شمال شرقي بنا مطبخ قرار گرفته است، ضلع شمالي بنا شامل دو اتاق سه دري در طرفين و يک اتاق پنج دري روبه حياط در وسط که توسط دو راهرو کوچک به حياط متصل مي شود. در منتهي اليه ضلع شمالي و چسبيده به ديوار قلعه يک زيرزمين که مخصوص نگهداري مواد غذايي مي باشد و در بالاي آن يک اتاق پنج دري ديده مي شود، ضلع جنوبي بنا شامل يک اتاق سه دري و يک ايوان و زيرزمين بهار خواب و يک اتاق بزرگ با سقف هاي آجري و ضربي مخصوص انبار غله وجود دارد. اين بناي تاريخي در سال 1384 با شماره 14221 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. از مشخصه بارز اين بناي تاريخي استفاده از در و پنجره هاي چوبي مشبک با شيشه هاي رنگي (لاجوردي ، قرمز ، سبز و زرد) در آن مي باشد و اين نوع در و پنجره ها باعث مي شوند نور خورشيد به اندازه کافي وارد فضاي اتاق شود، از نظر روان شناسي رنگ هاي مختلف اين شيشه ها و ايجاد نورهاي هم رنگشان بر روي انسان تاثيرات مختلفي مي گذارد که هر رنگ کنار رنگ ديگر شدت اين تاثير را خنثي مي کند و مقدار مناسب آن را تنظيم و تعديل مي کند. بيشتر رنگ هاي استفاده شده در شيشه هاي ارسي رنگ هاي لاجوردي قرمز، سبز و زرد هستند و هر کدام به تنهايي يک تاثير روانشناختي مجزايي دارند، سطح در و پنجره ها را با استفاده از انواع نقش هاي گوناگون گره سازي و با شيشه هاي رنگين و ساده مي آراستند و ترکيب هاي بديعي پديد مي آورند و بدين صورت هماهنگي بين اين شبکه هاي هندسي و نورهاي رنگي باعث ايجاد زيبايي دلپذيري مي شود. ناپسند دانستن تقليد از نقش ها و صورت هاي انساني و حيواني در نقاشي و ساير هنرهاي تصويري و تجسمي به تدريج موجب شد که تقليد از طبيعت در فرهنگ بسياري از هنر هاي اسلامي چندان مورد توجه قرار نگيرد و جايگاه والايي نيابد. به همين جهت هنرمندان به ترکيب هاي هندسي و انتزاعي توجه بسيار کردند و در و پنجره هاي مشبک همچنين باعث محدّود کردن ديد از بيرون به درون خانه و ايجاد محرميت مي شود.