آیا سگ اصحاب کهف نجس نبود؟!

مشرق/ عده‌اي از علما، علت نجاست اين حيوان را سبک خاص آفرينش سگ مي‌دانند. معمولا گروهي با قبول داشتن نجاست سگ، به دنبال يافتن چرايي آن است. البته هستند کساني که براي حيوانات حقوقي قرارداد کرده‌اند و براي دفاع از آن حقوق حاضرند احکام الهي را هم زير سؤال ببرند. دستاويزهايي هم دارند؛ مثلا به وفاي سگ اشاره مي‌کنند و يا ساير خدماتي که سگ براي انسان دارد. تعريف واژه «نجس» در ابتدا خوب است بدانيم تعبير «نجس» يک عبارت قرآني است؛ نجس يعني چيزي که متصف به نجاست (پليدي و کثافت) است. تعريفي که راغب اصفهاني براي نجاست ارايه مي‏دهد، اين است: «نجاست: آلودگي و کثيفي است» که بر دو نوع است؛ نوع اول: آنچه براي حواس انسان قابل درک است. [مانند ادرار و خون و مدفوع و ...] و نوع دوم: آنچه از ديده ظاهري پنهان است و ديدن آن بصيرت مي‏خواهد مانند مشرکان که خدا آن‌ها را به نجاست توصيف کرده: «إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ». (توبه/ 28) نجس در اصطلاح فقهي «نجس» در فقه اسلامي به چيزي گفته مي‌شود که به علت شدت پليدي، بايد از آن دوري کرد و بايد به نحو خاصي که خود دين مشخص مي‏کند، از آن اجتناب کرد و دوري نکردن از آن عوارض تشريعي دارد. البته نجس بودن سگ، دليل نمي‏شود که از آن در موارد مورد نياز استفاده نکنيم. امروزه سگ فوايد زيادي براي بشر دارد؛ مانند سگ‌هايي که براي پيدا کردن انساني که در زير آوار زلزله دفن شده يا در زير بهمن گرفتار شده‏اند، استفاده مي‎شود. همچنين سگ‌هايي که براي شناسايي مواد منفجره يا مواد مخدر به کار گرفته مي‌شوند. نگهباني سگ هم که امري شناخته شده است. از نظر دين اسلام، استفاده از سگ در اين امور جايز است، اما اين استفاده، مجوزي براي «پاک دانستن» سگ نيست. نمونه اين تأييد شرعي اجازه استفاده از سگِ آموزش ديده براي شکار يا سگ نگهبان و ردياب يا سگ گله است که با وجود نجس بودن، اسلام استفاده از سگ را در اين مورد تأييد مي‏کند. درباره سگ اصحاب کهف هم بايد عرض کنيم که قرآن در مورد نجس و پاکي آن حرفي نزده است و فقط حضور آن به همراه اصحاب کهف را بيان مي‏کند. به آيه 18 سوره کهف دقت کنيد: «وَ کَلبُهُم باسِطٌ ذِراعَيهِ بِالوَصيد؛ و سگشان بر آستانه غار، دو دست ‏خود را دراز کرده بود.» نهايت استفاده‌اي که از اين آيه مي شود، اين است که اصحاب کهف، سگ نگهباني همراه داشتند و دليلي براي پاک بودن آن سگ وجود ندارد. دليل نجاست سگ عده‌اي از علما، علت نجاست اين حيوان را سبک خاص آفرينش سگ مي‌دانند. رواياتي هم داريم که علت آفرينش سگ را دفاع از انسان‌ها معرفي مي‌کند و بيان مي‌کند، مشيت خدا بر اين تعلق گرفت که سگ از تيره حيواني که بزرگ‌ترين دشمن انسان است (مثل گرگ) خلق شود، اما محبت انسان را در دل سگ به اندازه‌اي قوي قرار داد که براي دفاع از انسان حتي جان خود را هم به خطر مي‌اندازد. علت وفاي سگ به انسان هم همين است. در جلد دوم کتاب «علل الشرايع» شيخ صدوق صفحه 467 روايتي از قول اميرالمؤمنين علي(عليه السلام) نقل شده است که پيامبر خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند: هنگامي که خداوند آدم و حوا را به زمين فرو فرستاد، آن‌ها همانند دو جوجه لرزان به زمين آمدند. پس ابليس ملعون نزد درندگان که پيش از آدم روي زمين بودند رفت و به آن‌ها گفت: دو پرنده‌اي که هيچ بيننده‌اي بزرگ‌تر از آن را نديده، روي زمين افتاده‌اند؛ پس بياييد و آن‌ها را بخوريد! پس درندگان همراه او دويدند و ابليس ايشان را بر مي‌انگيخت و فرياد مي‌زد و وعده مي‌داد که راه کوتاه است... و به علت همين شتاب‌زدگي آب از دهانش مي‎ريخت. پس خداوند تعالي از بزاق شيطان دو سگ نر و ماده آفريد که اطراف آدم و حوا ايستادند... و به درندگان اجازه ندادند به آدم و حوا نزديک شوند و از آن روز، سگ دشمن درندگان است و درندگان، دشمن سگ. جمع بندي: پس سگ موجودي است که به لحاظ خلقت از پليدي خاصي برخوردار است و به همين دليل از ارتباط نزديک و زندگي کردن با آن منع شده‏ايم، اما مجاز هستيم در مواردي که سگ به انسان خدمتي منحصر به فرد مي‏کند، از آن استفاده کنيم. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد