گوناگون/ آداب و رسوم زایمان در کشورهای مختلف

از زماني که اسطوخودوس دم مي‌کردند و به زائو ‌مي‌دادند مدت‌ها مي‌گذرد. ديگر براي پراندن آل، کمتر کسي قيچي به دست مي‌گيرد و روي پشت بام خانه زائو جن‌ها را دفع مي‌کند. اما بعضي از رسوم زايمان هميشگي است، هنوز با به دنيا آمدن نوزاد پدر نوزاد يا بزرگ فاميل زير گوشش اذان مي‌گويد يا رنگ‌هايي براي زائو انتخاب مي‌شود که برايش شگون داشته باشد. با کوچک شدن دهکده جهاني، مدرن شدن روش‌هاي زايمان، کمتر شدن دفعات زايمان و تعداد بچه‌ها، به دنيا آمدن کودک براي هر خانواده‌ايي تبديل به يک اتفاق مهم شده است، اتفاقي که اکنون در سراسر جهان واکنش يکساني نسبت به آن وجود دارد. قدم زدن‌هاي مضطرب پدر‌ها پشت در اتاق زايمان اين روز‌ها تبديل به حضور او در اتاق و کمک به همسر در حال زايمانش شده است، زيرا روان‌شناسان مي‌گويند اين حضور به بهتر شدن ارتباط بين زن و شوهر و همچنين پدر و فرزند کمک مي‌کند. ضمن آن‌که اين روز‌ها مي‌توان تمام لحظات زايمان را به عنوان يک خاطره بزرگ ثبت کرد، تهيه عکس و فيلم از مراحل زايمان و لحظه به دنيا آمدن نوزاد، يکي از رسومي است که در دنياي مدرن شکل گرفته است. اولين تصوير از نوزاد و بعد نماي بسته از ساعتي که روي ديوار است به نشانه ثبت زمان تولد، از کليشه‌اي‌ترين اتفاقات جديد زايمان است. اما به غير از اين رسم جديد که در کشورمان هم به تدريج جاي رسم‌هاي قديمي‌تر را مي‌گيرد، کشورهاي مختلف جهان رسوم گوناگوني در زمان بارداري و زايمان دارند که تفاوت‌هاي ملل و فرهنگ‌ها را نشان مي‌دهد. ژاپن در گذشته رسم نبود کسي به غير از پزشک و پرستار در اتاق زايمان حضور داشته باشد، اما اين روز‌ها در ژاپن هم مثل بقيه نقاط دنيا پدر‌ها در اتاق زايمان حضور دارند و شاهد به دنيا آمدن نوزادشان هستند. با اين حال هنوز مانند گذشته، فرياد زدن زن هنگام زايمان چندان پسنديده نيست و مادران دردشان را با ناله‌هاي خفه شده يا گاز گرفتن پارچه‌اي که در دهان دارند، نشان مي‌دهند. از نظر ژاپني‌ها، فرياد زدن زن هنگام زايمان باعث شرمساري خانواده‌اش مي‌شود. در ژاپن معمولا رسم بر اين است که خانم‌ها براي زايمان طبيعي حداقل يک هفته در بيمارستان بمانند. بعد از زايمان زائو‌ها اجازه ندارند نوزادشان را شب‌ها در کنارشان داشته باشند، اما اين رسم هم با فراگير شدن بيمارستاني غربي در ژاپن در حال کنار گذاشته شدن است و مادر و نوزاد بعد از زايمان در يک اتاق نگهداري مي‌شوند. بعد از زايمان معمولا بند ناف نوزاد در يک جعبه چوبي نگهداري مي‌شود و مادر اجازه ندارد تا يک هفته مو‌هايش را بشويد. مادر بعد از زايمان به مدت ۲۰ تا ۳۰ روز به منزل پدري‌اش مي‌رود تا مادربزرگ روش نگهداري از فرزند به دنيا آمده را به دخترش ياد بدهد. از ديگر رسوم ژاپنيها شرکت در مراسم ناکي زومو (Naki Sumo) يا فستيوال گريه نوزاد است.فستيوال گريه کودک يک سنت ديرينه ژاپني است که قدمت 400 ساله دارد. اين فستيوال هر ساله در معبد سنسوجي (Sensoji Temple) در توکيو برگزار مي‌شود. والديني ژاپن بر اين باور هستند که اين سنت، يعني وادار کردن نوزادان به گريه طولاني، براي سلامت و حفظ آنها از شر شياطين و ارواح خبيثه بسيار مفيد است. ايران در کشور پهناور ما به خاطر تنوع نژاد‌ها و قوميت‌ها و همچنين پراکندگي جمعيت، آداب و رسوم مختلفي براي زايمان و دوران بارداري وجود دارد. از مناطق بختياري و عشاير آن‌که قابله‌ها همه کارهاي زايمان را تا بريدن بند ناف انجام مي‌دادند تا اقوام لر ساکن شوش که هنگام زايمان در زير نشيمن زائو کاه و خاکستر گرم مي‌ريختند. در خوزستان رسم بر اين بود که هنگام زايمان براي دور کردن آل که جن مادران باردار بود، قيچي، نمک و پنجه گرگ بالاي سر زائو به ديوار مي‌آويختند و بعد از به دنيا آمدن نوزاد هم پيازي را به سيخ مي‌کشيدند و کنار نوزاد قرار مي‌دادند. بختياري‌هاي ايذه معمولا اسم اقوام نزديک نوزاد را بر نوزاد قرار نمي‌دهند زيرا آن را بد شگون مي‌دانند. ترک‌هاي آذربايجان هم در گذشته رسم داشتند هفتمين روز به دنيا آمدن نوزاد را جشن بگيرند. اين کار به دليل به سلامت رد کردن 6 روز اول زندگي نوزاد بود و به آن «يدي گئجه» مي‌گفتند. اين مراسم اين‌گونه شروع مي‌شد که نزديک غروب، دور تا دور رختخواب مادر و نوزاد را با ريسماني سياه‌رنگ که از موي بز تهيه مي‌شد، حصار مي‌کشيدند. اين کار و همچنين قرار دادن کاسه مسي و چاقو از‌‌ همان روز اول بالاي سر مادر براي دور کردن جن زايمان يا آل بود که در اصطلاح محلي به آن «آل آروادي» مي‌گويند. معمولا در کنار کاسه مسي و چاقو، تکه ناني نيز به يمن برکت و روزي نوزاد، قرار مي‌دادند. هنوز هم در آذربايجان اين مراسم به صورت نمادين و در خانواده‌هاي سنتي انجام مي‌شود. چين چيني‌ها بيشترين رسوم و قوانين را در زمان بارداري و زايمان دارند. يک مادر باردار چيني حق ندارد زمان بارداري حتي افکار بد و ناراحت کننده داشته باشد و بايد شعر و نوشته‌هاي خوب و مناسب بخواند زيرا چيني‌ها معتقدند افکار مادر هم مي‌تواند بر شخصيت جنين تاثير داشته باشد. چيني‌ها به هيچ وجه قبل از به دنيا آمدن نوزاد جشن يا مهماني نمي‌گيرند و به مادر هديه نمي‌دهند و همه هدايا و مهماني‌ها بايد بعد از به دنيا آمدن نوزاد باشد. تنها هديه‌اي که قبل از تولد نوزاد به مادر داده مي‌شود از طرف مادربزرگ نوزاد است. يک ماه قبل از زايمان بسته‌اي حاوي يک دست لباس سفيد نوزاد براي مادر فرستاده مي‌شود. مادر بزرگ تا 3 روز بعد از زايمان به ديدن نوزاد نمي‌رود اما بعد از 3 روز با بسته بزرگتري از لباس‌هاي نوزادي بايد به ديدن مادر و کودک نورسيده‌اش برود. پدر نوزاد براي اعلام تولد فرزندش، براي اقوام کمي پول مي‌فرستد. براي آرام کردن نوزادان پسر، پدرهاي چيني بعد از به دنيا آمدن نوزاد يک عدد تير چوبي کوچک مي‌تراشند و کنار گهواره نوزاد مي‌گذارند. مصر 7 روز بعد از به دنيا آمدن نوزاد، والدين نوزاد مراسمي برگزار مي‌کنند که در آن نام کودک انتخاب مي‌شود. در اين مراسم به نوزاد يک کادوي مذهبي مانند قرآن هديه مي‌شود و خانواده پدر به مادر نوزاد جواهر يا طلا هديه مي‌دهند. هند در زمان زايمان رسم بر اين است که مادر مو‌هايش را باز کند و به هيچ وجه موي بافته و زيورآلات طلا يا جواهر نداشته باشد. همه درهاي خانه‌اي که در آن زايمان انجام مي‌شود بايد باز باشد و بعد از زايمان بند ناف براي مدتي به آهستگي دور گردن نوزاد قرار داده مي‌شود. تا 10 روز پس از زايمان زن ماساژ دهنده اي براي ماساژ بدن نوزاد و تا چهل روز براي بدن مادر در خدمت خانواده است. بيشتر کسانيکه بچه را مي بينند مراسم خاص پوجا را به جا مي‌آورند. منظور يک جور عبادت هست که باري حفظ بچه و عاقبت بخيريش ادا مي کنند. و از پودرهاي رنگي و گلهاي رنگارنگ استفاده مي کنند. بچه علامتي يا نقص عضوي داشته باشه بسته به مورد خوشحال ميشن و از نشانه هاي معجزه الهي و خاص بودن بچه اشون مي دانند. آمريکا پدر‌ها بايد چند ماه قبل از به دنيا آمدن کودک همراه مادر به کلاس‌هاي آموزش نگهداري از نوزاد بروند. در اين کلاس‌ها حتي به پدر و مادر آموزش داده مي‌شود زمان نزديک شدن زايمان و به وجود آمدن دردهاي زايمان چطور رفتار کنند و چطور به مادر آرامش بدهند. وظايف روز زايمان هم تقسيم شده است. پدر از چند روز قبل کيف مخصوص بيمارستان را آماده کرده است و بايد يک بالش مخصوص مادر هم به همراه داشته باشد. در آمريکا والدين ترجيح مي‌دهند پدر هم در زمان به دنيا آمدن نوزاد در کنار مادر حضور داشته باشد و بند ناف توسط پدر قطع شود. در آمريکا رسم بر اين است که پدر بعد از زايمان به مادر هديه بدهد. تايلند در تايلند زماني که زايمان به مشکل بر مي‌خورد، کمي آب مقدس روي شکم مادر مي‌ريزند. هنگام زايمان رسم بر اين است که همه در‌ها و پنجره‌ها بايد باز باشد و مادر بايد به سمت شرق باشد. در گذشته و در روستا‌ها رسم بر اين بود که پدر هنگام زايمان در کنار زائو حضور نداشته باشد و به جمع‌آوري هيزم بپردازد و آن‌ها را در غرب اتاقي که زائو در حال زايمان است، جمع کند. از عقايد عجيب زايمان در تايلند اين بوده که نوزاداني که هنگام زايمان بند ناف به دور گردن‌شان گره خورده باشد، بسيار خوش شانس و با اقبال بلند محسوب مي‌شوند.