دانستنی ها/ همه چیز درباره کرگدن!

کجارو/ کرگدن‌ها جزو آن دسته از حيواناتي هستند که به دليل ظاهر نسبتا خشني که دارند، به کار بردن الفاظي همچون «بامزه» يا «دوست‌داشتني» به هيچ وجه در مورد آن‌ها صدق نمي‌کند. دليل اين ظاهر خشن، پوست خاکستري و ضخيم کرگدن‌ها است که همانند يک زره قرون وسطايي بدن اين جانوران را پوشانده و آن‌ها را به موجودي خشن و خطرناک شبيه کرده است. با تمامي اين اوصاف، اين هيولاهاي ماقبل تاريخي (که از بيست ميليون سال پيش بر روي اين کره خاکي پرسه مي‌زدند) هميشه يکي از دلايل اصلي براي استقبال مردم از سافاري بوده‌اند. در حقيقت کرگدن‌ها در آفريقا در کنار فيل آفريقايي، شير آفريقايي، پلنگ آفريقايي و بوفالو پنج حيوان برتر اين قاره را تشکيل مي‌دهند. قطعا ديدن کرگدن‌ها آن هم در دل حيات وحش آرزوي بسياري از گردشگران حيات وحش است. کرگدن‌ها در آسيا که شامل هند، نپال و اندوزي است و همچنين در سرتاسر آفريقا يافت مي‌شوند. آن‌ها بيش از يک گونه هستند؛ مگر نه؟ بله! در واقع کرگدن‌ها به صورت کلي پنج گونه هستند اما از نظر تاريخي گونه‌هاي بيشتري بوده‌اند که منقرض شده‌اند. آفريقا دو نوع از کرگدن‌ها را دارد: کرگدن سياه و کرگدن سفيد اما آسيا سه گونه از کرگدن‌ها را در خود جاي داده است: کرگدن تک شاخ، کرگدن سوماترايي و کرگدن جوان. آيا آن‌ها در خطر هستند؟ به شدت! از آغاز قرن بيستم در حالي که تعداد کرگدن‌ها در سراسر جهان بيش از نيم ميليون بود، در حال حاظر به دليل شکار غير مجاز تعداد آن‌ها تنها کمتر از ۳۰,۰۰۰ عدد است. تعداد کرگدن‌ها به صورت گونه‌اي چقدر است؟ بنا بر اطلاعات نهاد «نجات کرگدن‌ها» تعداد کرگدن‌ها به صورت گونه‌اي به اين شکل است: کرگدن سياه ۵,۰۴۲ عدد، کرگدن سفيد ۱۹,۶۸۲ عدد، کرگدن تک شاخ ۳,۵۰۰ عدد، کرگدن سوماترايي ۱۰۰ عدد و کرگدن جوان ۵۸ عدد. چرا کرگدن‌ها در خطر هستند؟ در آسيا، تقاضاي شاخ کرگدن‌ها بسيار زياد است و از شاخ اين حيوانات در طب سنتي آسيا بسيار زياد استفاده مي‌شود و همين مسئله شکار غير قانوني اين حيوانات را به شدت افزايش مي‌دهد. امروزه آموزش براي جلوگيري از شکار اين حيوانات آغاز شده است اما اگر واقعا قصد نجات آن‌ها را داريم، آموزش بايد بسيار سريع‌تر از اين انجام شود. همانطور که گفته شد، علي‌رغم محبوبيت اين حيوانات، در حال حاضر کرگدن‌ها در يکي از خطرناک‌ترين دوره‌هاي زندگي خود به سر مي‌برند. از آغاز قرن بيستم در حالي که تعداد کرگدن‌ها در آفريقا و آسيا بيش از نيم ميليون بود، به دليل شکار غير مجاز تعداد آن‌ها تنها به ۲۹,۰۰۰ عدد رسيد و اين تنها خبر بد در مورد کرگدن‌ها نيست! خبر بد بعدي اين است که بعضي از گونه‌هاي خاص کرگدن‌ها در خطر بيشتري قرار دارند؛ به عنوان مقال کرگدن‌هاي سفيد، که شکار غير قانوني آن‌ها در دهه نود به دليل محبوبيت شاخشان در آسيا تعداد آن‌ها را هم اکنون به ۲۰,۰۰۰ عدد رسانده است. خبرهاي بد هنوز هم به اتمام نرسيده است! خبر بد اصلي براي خود مردم است. در خطر بودن زندگي کرگدن‌هاي آفريقا به طور مستقيم با زندگي مردم اين قاره در ارتباط است. نابودي نسل کرگدن‌ها معادل است با کم شدن سافاري و استقبال مردم از گردشگري حيات وحش در آفريقا. در مقاله‌اي که به تازگي در Telegraph Travel منتشر شده است اين مسئله اين چنين بيان شده: تضمين شرايط اقتصادي ميليون‌ها نفر از مردم آفريقا مستقيما به گردشگري وابسته است و تقريبا ۸۰ درصد از اين گردشگري، به گردشگري حيات وحش در آفريقا باز مي‌گردد. اگر نرخ شکار غيرقانوني به همين شکل ادامه پيدا کند، کاهش شديد فرصت‌هاي گردشگري و استقبال گردشگران به وقوع مي‌پيوندد و در پي آن آينده اين قاره و پيشرفت آن به شدت در خطر قرار مي‌گيرد. اما در حالي که گردشگري با مردن کرگدن‌ها آسيب‌پذيرتر مي‌شود، همين مسئله مي‌تواند به بقاي اين حيوانات کمک کند و ارزش آن‌ها بيش از پيش درک شود. کاترين جانستون، فعال حقوق حيوانات و عضو نهاد حفاظت از کرگدن‌ها، مي‌گويد: اکوتوريسم، ابزاري حياتي براي حفاظت از محيط زيست است. با يک اکوتوريسم ساماندهي شده و برنامه‌ريزي شده مي‌توان به گردشگران و مردم محلي آموزش‌ها و راهنمايي‌هاي لازم جهت پايداري محيط زيست را ارائه داد. اين مسئله دقيقا در مورد کرگدن‌ها هم صدق مي‌کند. اگر ارزش حيات اين جانوران از طريق اکوتوريسم به بقيه آموزش داده شود، همين مسئله مي‌تواند تاثير بسيار بزرگي در ادامه بقاي اين جانوران و کاهش شکار غير قانوني آن‌ها داشته باشد. در کل آفريقا، چند مرکز حفاظتي مهم به وجود آمده‌اند که اقدامات درخشاني در زمينه ادامه بقاي جانوران در خطر انقراض (همانند کرگدن‌ها) انجام داده‌اند. همان طور که مي‌دانيد، راه اصلي ديدن کرگدن‌ها در دل طبيعت سافاري است اما براي ديدن اين حيوانات مي‌توانيد بر روي اين مراکز و کشورهاي آن‌ها هم حساب باز کنيد. مرکز حفاظتي لوا، کنيا مرکز حفاظتي لوا (Lewa) وابسته به يونسکو است و اين مرکز در زمينه مبارزه با شکار غير قانوني فعاليت‌هاي درخشاني داشته است به طوري که در طول يک سال گذشته هيچ کرگدني در اين منطقه شکار نشد. اين مرکز حفاظتي ۶۱ عدد کرگدن سياه را در اختيار دارد که اين تعداد کرگدن معادل است با ۱۲ درصد از کل کرگدن‌هاي کنيا. اگر مايليد تا کرگدن‌هاي سياه را از نزديک مشاهده کنيد، مرکز حفاظتي لوا در کنيا يکي از بهترين گزينه‌ها براي تحقق اين هدف است. مرکز حفاظتي برانا رانچ، کنيا مرکز حفاظتي برانا رانچ (Borana Ranch) اقداماتي مشابه با مرکز حفاظتي لوا در زمينه حفاظت از حيوانات انجام داده است. برانا رانچ يک مرکز حفاظتي با هدف پايدار کردن اکوسيستم براي گونه‌هاي در خطر انقراض آفريقا است که کرگدن‌ها هم شامل اين دسته از حيوانات مي‌شوند. اقداماتي که اين مرکز و مرکزهاي مشابه انجام مي‌دهند به دليل رونقي که به گردشگري حيات وحش مي‌بخشند، براي زندگي مردم محلي بسيار مثبت و ثمربخش خواهند بود. برانا رانچ در مرکز مراتع کنيا واقع شده است و شما مي‌توانيد از طريق اين مرکز حفاظتي به يک سافاري برويد و کرگدن‌ها را از نزديک مشاهده کنيد. کمپ صحرايي کرگدن‌ها، ناميبيا خانه بيشترين تعداد کرگدن‌هاي سياه در آفريقا، کمپ صحرايي کرگدن‌ها در ناميبيا است. اين کمپ صحرايي ۴۵۰‌,۰۰۰ هکتار وسعت دارد و بر روي پستي و بلندي‌هاي ناميبيا قرار گرفته است. اين کمپ به صورت مستقيم با «نهادهاي نجات کرگدن‌ها» در ارتباط است و هدف آن تضمين بلند مدت حيات اين دسته از جانوران در خطر انقراض است. پس از يک روز کامل که در اين کمپ سپري مي‌کنيد و از ديدن حيات وحش و کرگدن‌ها از نزديک لذت مي‌بريد، کمپ صحرايي ناميبيا با چادرهاي صحرايي خود ميزبان شما خواهد بود. پارک ملي ماتابو، زيمباوه اگر جزو آن دسته از افرادي هستيد که دوست دارند خودشان مستقيما وارد عمل شوند و به پروسه‌ي ادامه حيات گونه‌هاي در حال انقراض کمک کنند، پارک ملي ماتابو (Matobo) در زيمباوه يکي از بهترين انتخاب‌ها است. اين پارک در زمينه بقاي گونه‌هاي خاص فعاليت مي‌کند که کرگدن‌ها هم يکي از همين گونه‌ها به شمار مي‌آيند. شانس ديدن کرگدن‌ها از نزديک در اين پارک ملي بسيار زياد است و در کنار آن، شما مي‌توانيد در تحقيقات و اقدامات مسئولين اين پارک به طور مستقيم شرکت کرده و آنها را در جهت حمايت از بقاي گونه‌هاي خاص در حال انقراض ياري کنيد. مرکز حفاظتي ال پجتا، کنيا مرکز حفاظتي ال پجتا (Ol Pejeta) در کنيا، در ابتدا يک مزرعه بود اما هم اکنون اين مرکز حفاظتي يکي از بزرگترين مراکز حفاظتي کرگدن سياه در شرق آفريقا به حساب مي‌آيد. اين مرکز حفاظتي علاوه بر نگهداري از کرگدن‌ها، از گونه‌هاي ديگري همچون شامپانزه‌هايي که از بازار سياه نجات يافته‌اند و در اصل شامپانزه‌هاي بومي آفريقا محسوب نمي‌شوند هم نگهداري مي‌کند. اگر به اين مرکز حفاظتي سفر کرديد، علاوه بر لذت بردن از يک سافاري و ديدن کرگدن‌ها از نزديک، مي‌توانيد نوع اقامت خود را انتخاب کنيد. از هتل‌هاي لوکس گرفته تا خوابيدن در کنار رودخانه، همه و همه جزو انتخاب‌هاي شما محسوب مي‌شوند. لازم به ذکر است که اين مرکز حفاظتي، فعاليت‌هاي درخشاني در زمينه آموزش در مورد حمايت از حيوانات هم داشه است. نظر شما در مورد کرگدن‌ها و شکار غير قانوني آن‌ها چيست؟ آيا مايليد به ديدن اين حيوانات برويد يا در راه حمايت از آن‌ها قدم بگذاريد؟ نظرات خود را با کجارو در ميان بگذاريد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد