دانستنی ها/ هرآنچه لازم است درباره بیلیارد بدانید

برترين ها/ خوب به رنگ ها نگاه کنيد، نخستين چيز که بايد درباره بليارد بدانيد اين است که اين بازي برخلاف بازي هاي توپي ديگر داراي توپ هاي زيادي است. بيليارد از قديم به عنوان ورزش مرفهين مطرح بوده ولي چند سالي است که اين ورزش در ايران به صورت همگاني درآمده و حالا خبر از المپيکي شدن اين رشته در المپيک 2020 توکيو به گوش مي رسد. از همين رو در اين شماره از تماشاگر به صورت اختصاصي به اين رشته در حال پيشرفت پرداخته ايم. نورپردازي براي بيليارد بهترين نور براي ميز بليارد نور فلورسنت است. در مقايسه با لامپ هاي نئون قديمي نور فلورسنت براي چشم بهتر و نيز از نظر اقتصادي باصرفه تر است زيرا دوام آن بيشتر است. توليدکنندگان اکنون نور لامپ هاي فلورسنت را به جاي لامپ هاي قديمي پيشنهاد مي کنند، به خاطر اينکه از ايجاد سايه توپ به خصوص در نزديکي ريل کوتاه جلوگيري مي شود. نور بليارد بايد در طول ميز امتداد داشته باشد. اين نور در ديد واضح تر توپ ها و گوشه ها موثر است. پوشش ميز بليارد و توپ ها روزگاري پارچه بليارد به طور معمول از جنس نمد بود اما امروزه اين پوشش از جنس پشم شيشه يا پشم معمولي و يا مخلوط (پشم و نايلون) است. اگرچه مي توانيد ميز خود را در هر رنگي که مي خواهيد خريداري کنيد اما بايد رنگي را انتخاب کنيد که چشم را نزند. رنگ قرمز، ارغواني و امثال اينها ممکن است در يک نگاه زيبا به نظر برسند اما خستگي چشم خيلي زود حادث مي شود. توپ بليارد زماني توپ ها مي بايست از عاج، ترکيبات ديگر و خاک رس ساخته مي شدند اما امروزه جايگزين هاي پايدارتري دارند. توپ هاي آسيايي از رزين هاي پلي استري ساخته مي شوند و اين باعث مي شود که براي توليد ارزان تر باشند. چوب بليارد طول استاندارد يک چوب بيليارد يک متر و 47 سانتيمتر است. چوب بيليارد شامل نوک، بدنه و دسته است. نوک: قسمتي که مقداري سفيد و با طولي تقريبا برابر 1.27 سانتيمتر است و يک قسمت کائوچويي در نوک. بدنه: قسمتي صاف و صيقلي، کم پهنا و بلند است در ميانه. دسته: پرپهناترين قسمت که به صورت مخروطي به طرف ميانه و نوک پيش مي رود. وزن: معمولي ترين وزن براي چوب بيليارد 510 تا 595 گرم است. ميز يک ميز بيليارد تقريبا برابر 137.155 سانتيمتر عرض و 274.23 سانتيمتر طول دارد و معمولا يک رويه سبز مخملي از جنس پلي استر و پشم روي آن را پوشانده و داراي 6 کيسه است که 4 تاي آنها در گوشه ها و دوتاي آنها در طرفين ميز قرار گرفته اند. راک يک شيء سه گوش است که بازيکن از آن براي مرتب کردن توپ ها استفاده مي کند. تمام توپ ها در راک قرار مي گيرند. گچ وسيله ديگري که در طول بازي از آن استفاده مي شود، گچ است. ما گچ را به نوک کائوچويي چوب خود مي ماليم تا به ما کمک کند که چوب در زمان ضربه زدن به توپ بهتر بچسبد. اصطلاحات رايج در بيليارد شما بايد اصطلاحاتي که در اين بازي به کار مي رود را به خاطر بسپاريد، زيرا اين اصطلاحات در طول بازي زياد به کار مي روند. Cue Ball (پيتوک): يک توپ سفيد بدون شماره است که شما در بازي فقط حق ضربه زدن به اين توپ را داريد. Object Ball (توپ هدف): اولين توپي که در طول بازي، پيتوک به آن ضربه مي زند. Break: ضربه اي است که د رابتداي بازي زده مي شود. وقتي بازي شروع مي شود، بازيکني که از قبل تعيين شده به وسيله پيتوک اولين ضربه بازي را به سوي توپ هاي مرتب شده مي زند و به اين ترتيب بازي شروع مي شود. به اين عمل Break مي گويند. Pocketing a ball: وقتي يک توپ داخل پاکت برود به اين عمل Sinking نيز گفته مي شود. Scratch: هنگامي که شما هرگز نمي توانيد پيتوک يا توپ طرف مخالف را در پاکت کنيد، در غير اينصورت شما Scratch مي گيريد و جريمه مي شويد. Frozen: وقتي که توپ هدف به توپ ديگري يا به ديواره ميز چسبيده باشد. ضربه زدن به اين توپ مقداري دشوار است. Position Play: موقعيت بازي، سرعت لازم براي ضربه زدن، چرخش لازم و استراتژي بازي (به کدام توپ و از کجا ضربه بزنيم که بهترين موقعيت را براي ما فراهم کند.) Banking a shot: زماني که شما به پيتوک ضربه بزنيد و پيتوک شما به توپ هدف و توپ هدف به ديواره ميز برخورد کند و داخل يکي از پاکت ها برود. به اين معناست که شما يا خيلي خوب بازي مي کنيد و يا خيلي خوش شانس هستيد. Combination: اين در زماني صورت مي گيرد که ما به پيتوک ضربه بزنيم و پيتوک به يکي از توپ هاي خودمان و آن توپ به توپ هدف ضربه بزند و آن را هدايت کند. نحوه ايستادن و ضربه زدن به توپ يکي از مهمترين موارد کليدي در يک اجراي شايسته نحوه قرار دادن پاها به ويژه پاي عقب است. پاي عقب براي بازيکنان راست دست، پاي راست؛ و براي بازيکنان چپ دست، پاي چپ لاست. اگر پاي عقب شما خيلي نزديک به ميز باشد، بدن شما دچار گرفتگي عضلاني مي شود و نمي توانيد چوب تان را آزادانه حرکت دهيد. در نيتجه قادر به اعمال شايسته ضربه مورد نظر نخواهيد بود. اگر پاي شما خيلي عقب باشد، بدن تان خيلي به سمت جلو خم مي شود و در وضعيت نافرمي قرار مي گيريد و حرکت چوب تان محدود مي شود. تاريخچه بازي بيليارد تاريخچه بازي بيليارد مفصل و بسيار غني است. اين بازي توسط پادشاهان، افراد عادي، روسا، بيماران روحي، بانوان، آقايان و قهرمانان به طور يکسان انجام مي شده است. تا قرن پانزدهم اين بازي مدتي در اروپاي شمالي و گجويا در فرانسه بر روي چمن مانند بازي کروکت (نوعي بازي با گوي و حلقه) انجام مي شده است. بعد از مدتي اين بازي به مکان هاي سربسته بر روي ميز پوشيده از پارچه سبز که شبيه به چمن بوده تغيير مکان يافته و در اطراف لبه هاي اين ميز حاشيه اي ساده قرار گرفته بود. توپ ها به جاي اينکه توسط چوب هاي سفت و محکم که به آن چماق مي گفتند ضربه زده شوند، هل داده مي شدند. عبارت بيليارد از زبان فرانسه از کلمه بيلارت به معني يک نوع چوب سفت و محکم و هم از کلمه بايل به معني يک نوع توپ گرفته شده است. در ابتداي بازي با تو توپ بر روي يک ميز شش حفره اي با يک حلقه شبيه به حلقه بازي کروکت و يک چوب عمود که به عنوان سپر بود، انجام مي شد. تا قرن هجدهم به تدريج حلقه و سپر ناپديد شدند و تنها حفره ها و توپ ها باقي ماندند. قبل از سال 1800 اين بازي به عنوان بيليارد اعيان زادگان شناخته مي شد اما شواهدي وجود دارد که نشان مي دهد مردم با حرفه ها و مشاغل مختلف از آغاز، اين بازي را انجام مي دادند. در سال 1600 مردم آشنايي کافي با اين بازي پيدا کردند، به طوري که شکسپير در کتاب آنتوني و کلئوپاترا به آن اشاره کرده بود. در اواخر سال 1600 چوب بيليارد ساخته شد. وقتي توپ در کنار يک باند قرار مي گرفت، براي ضربه زدن به توپ از چماق به خاطر نوک بزرگش به سختي مي شد استفاده کرد، به همين دليل بازيکنان چماق را وارونه گرفته و از دسته اش براي ضربه زدن به توپ استفاده مي کردند. به دسته «دم» به معني «دنباله» مي گفتند که واژه چوب بيليارد از اين کلمه استخراج شده است. در ابتدا ميزها داراي ديواره هاي عمود و پهن در پشت باندها بودند که از افتادن توپ ها جلوگيري مي کردند. تجهيزات بيليارد به خاطر انقلاب صنعتي بعد از سال 1800 در انگلستان به سرعت توسعه پيدا کرد. گچ براي اصطکاک بيشتر بين توپ و چوب بيليارد حتي قبل از اينکه چوب بيليارد نوک داشته باشد استفاده مي شد. در سال 1823 چرم نوک چوب بيليارد که با آن يک بازيکن مي توانست توپ را به يک سو چرخش بدهد ساخته شد. ميهمانان انگليسي به مردم آمريکايي نشان دادند که چطور در بازي از حالت چرخشي استفاده مي کنند و به اين حالت چرخشي فقط در آمريکا و نه در جاهاي ديگر اينگليش مي گفتند. در سال 1829 چوب بيليارد دو تکه بود. حدود سال 1825 سطح ميزها از تخته سنگ ساخته مي شد. گودير در سال 1839 توده کائوچو را کشف کرد و تا سال 1845 از آن براي ساخت گوشه هاي ميز بيليارد استفاده کرد. تا سال 1850 ميز بيليارد شکل صحيح و املي به خود گرفت. قوانين بازي بيليارد قوانين حاکم بر بازي بيليارد از حدود سال 1770 تا 1920 همان قوانين حاکم بر بازي بيليارد در انگلستان بود. اين بازي بر روي يک ميز بزرگ به شکل مکعب مستطيل با سه توپ و شش حفره انجام مي شد. در قرن 18 اندازه استاندارد ميزها دو به يک، يعني طول دو متر و عرض يک متر بود. قبل از اين ابعاد استانداردي براي ساختن ميز وجود نداشت. اصول بازي بيليارد انگليسي به واسطه بازي اسنوکر که يک بازي پيچيده، رنگارنگ و مرکب از جنبه هاي دفاعي و تهاجمي بود، ادامه پيدا کرد با اين تفاوت که در بازي اسنوکر از 22 توپ و در بازي بيليارد انگليسي از 3 توپ استفاده مي شد. اشتياقي که انگليسي ها به بازي اسنوکر داشتند همانند اشتياق آمريکايي ها به بازي بيسبال بود. به خاطر اين اشتياق، شما مي توانيد هر روز شاهد رقابتي در بازي اسنوکر در انگليس باشيد. آمريکايي ها سال هاست در اين رشته فعال هستند و اينکه چطور بازي بيليارد به آمريکا آورده شده کاملا مشخص نيست. روايت ها نشان مي دهد که اين بازي در سال 1580 توسط يک شخص اسپانيايي به خيابان آگوستين آورده شده است اما تحقيقات به عمل آمده نشان مي دهد که در سال 1580 هيچ اثري از اين بازي وجود نداشته و بيشتر احتمال مي رود که اين بازي توسط مهاجران انگليسي و هندي به آمريکا وارد شده باشد. در سال 1700 تعدادي از قفسه سازان آمريکايي تصميم گرفتند ميزهايي هر چند کوچک براي بازي بيليارد بسازند. با وجود اين بازي بيليارد در سرتاسر کشورهاي مستعمره گسترش پيدا کرد. مشهورترين آنها بسفورد، مکاني در نيويورک بود که به دلالان سهام اختصاص داده شده بود. بازي بيليارد آمريکايي تا سال 1870 همان بازي بيليارد 4 توپه بود که معمولا بر روي يک ميز بزرگ 11 يا 12 فوتي با چهار حفره و چهار توپ که 2 توپ آن سفيد و 2 توپ ديگر قرمز بودند انجام مي شد. انواع بازي هاي بيليارد بازي Fifteen-Ball Pool (بيليارد 15 توپه)، با 15 توپ مورد نظر که اعداد يک تا 15 بر روي توپ ها نوشته شده بود انجام مي شد. بازيکن بابت هر توپي که در حفره مي انداخت براساس شماره روي آن امتياز دريافت مي کرد. مجموع شماره هاي توپ ها در يکسري 120 بود و کسي که نصف بيشتر اين مجموع را به دست مي آورد (حداقل 61 امتياز) برنده محسوب مي شد. اين بازي که به آن «بليارد 61» مي گفتنهد، در اولين مسابقات قهرماني آمريکا در سال 1878 به کار برده شد و يک فرد کانادايي به نام سيريل داين قهرمان اين مسابقات شد. در سال 1888 به اين نتيجه رسيدند که عادلانه تر است امتيازها را براساس تعداد توپ هايي که به داخل حفره مي اندازند حساب کنند نه براساس شماره اي که بر روي توپ نوشته شده است. بنابراين Continuous Pool (بيليارد پيوسته) به عنوان يک بازي قهرماني، جايگزين بازي 15 توپه شد. بازيکني که آخرين توپ يک مجموعه را به داخل حفره بيندازد مي تواند مجموعه بعدي را براي بازي شورع کند و جمع امتيازاتش به طور پيوسته از يک مجموعه به مجموعه ديگر ثبت مي شود. اندکي بعد در سال 1890 بازي Eight Ball و به دنبال آن در سال 1910 بازي Straight Pool ابداع شد. حدود سال 1920 بازي Nine Ball اتبداع شد. از سال 1878 تا 1956 مسابقات قهرماني بيليارد به طور ساليانه برگزار مي شد و بقيه ماه هاي باقيمانده حريفان يک به يک به مبارزه با يکديگر مي پرداختند. تا مدت ها واژه بيليارد به تمام بازي هايي که بر روي يک ميز با حفره يا بدون حفره انجام مي شد، نسبت داده مي شد. بعضي ها از بيليارد فقط برداشت بازي هاي کاروم را داشتند و از Pool براي بازي هاي حفره دار استفاده مي کردند. وقوع جنگ هاي جهاني اندکي اين بازي را از رونق انداخت اما با دو واقعه مهيج که يکي در سال 1961 و ديگري در سال 1986 به وقوع پيوست، دوباره بيليارد احيا شد. اولين واقعه، آزادي سينما بود. مثلا فيلم قهرمان براساس سرگذشت والترتيويز، فيلمي سفيد و سياه که زندگي سياه يک قهرمان بازي را با بازيگري پل نيومن در نقش قهرمان داستان به تصوير کشيده شده بود. صداي به هم خوردن توپ ها باعث شد که مردم به فکر بازي مهيج بيليارد بيفتند. اصول بازي اسنوکر که به المپيک رسيد اسنوکر يک بازي با چوب است که بر روي ميز بزرگي که با ماده اي از جنس فلانل پوشيده شده و داراي شش سوراخ است بازي مي شود. اين سوراخ ها در چهار گوشه ميز و دو سوراخ در وسط کناره ميز قرار دارند. اين بازي بر روي ميزي با اندازه 12 در 6 فوت (معادل 3.7 در 1.8 متر) انجام مي شود. البته ميزهاي اين بازي در اندازه هاي مختلفي توليد مي شود. معمولا درازاي ميز دو برابر پهناي آن است. توپ هاي اسنوکر اين بازي شامل 21 توپ است. 15 توپ قرمزرنگ، يک توپ مشکي، يک توپ صورتي، يک توپ آبي، يک توپ قهوه اي، يک توپ سبز و يک توپ زرد. هر توپ قرمز يک امتياز دارد ساير توپ ها به ترتيب: توپ مشکي 7، توپ صورتي 6، توپ آبي 5، توپ قهوه اي 4، توپ سبز 3 و توپ زرد 2 امتياز دارند. در ايران به توپ ها يا گوي هاي اين بازي شار اطلاق مي شد. داور در ابتداي بازي توپ ها را مي چيند. در قوانين نسخه انگليسي اين بازي هر بازيکن پس از زدن هر توپ قرمز، مجاز به زدن يک توپ رنگي خواهد بود و حداکثر امتيازي که يک بازيکن قادر به گرفتن آن است 147 است. خطا ها خطاها براي توپ هاي زرد، سبز و قهوه اي چهار واحد، آبي 5، صورتي 6 و مشکي 7 واحد است. اين خطاها در صورتي که بازيکن به اشتباه به آنها ضربه بزند (توسط توپ سفيد، دست، چوب، رست) و همچنين بروز خطاهاي ديگر در هنگام و در طول ضربه زدن به توپ هاي اعلام شده است. اگر توپ سفيد هنگام وارد شدن ضربه به هيچ يک از توپ ها برخورد نکند فول محسوب شده و 4 امتياز براي حريف محسوب خواهد شد. توپ هاي به هم چسبيده اگر کيوبال به توپ يا توپ هايي که نوبت بازي آنهاست بچسبد، داور بايد اعلام کند توپ ها به هم چسبيده و اينکه چه توپ يا توپ هايي به کيوبال چسبيده را نشان دهد. زماني که اعلام مي شود (توپ هاي به هم چسبيده) ضربه زننده بايد کيوبال را طوري از توپ چسبيده دور کند که آن توپ به هيچ عنوان تکان نخورد که در صورت تکان خوردن، خطاست. اگر کيوبال به توپي که نوبت بازي آن نيست بچسبد يا نزديک آن باشد و از داور سوال شود که آيا اين توپ ها به هم چسبيده يا نه، او جواب آري يا نه را خواهد داد و بازيکن بايد طوري به کيوبال ضربه بزند که آن توپ تکان نخورده و کيوبال در ضربه اول به توپ در نوبت برخورد کند. چنانچه کيوبال هم به توپ در نوبت و هم به توپ خارج از نوبت بچسبند، داور فقط به توپ در نوبت اشاره خواهد کرد و اگر ضربه زننده از داور سوال کند که آيا کيوبال به توپ خارج از نوبت هم چسبيده يا نه، او بايد جواب بدهد. اگر داور متقاعد شود که حرکت توپ چسبيده به کيوبال بدون دخالت ضربه زننده است، نبايد اعلام خطا کند. جريمه هايي که با ارزش 7 امتيازي محاسبه مي شوند - استفاده کردن از هر توپي خارج از ميز براي هر منظوري - استفاده کردن از هر وسيله براي اندازه گيري فاصله ها و دهانه پاکت ها - پس از پاکت کردن توپ قرمز يا توپ آزاد به جاي قرمز دوباره با توپ قرمز بازي شود. - به جز توپ سفيد با هر توپي به جاي کيوبال بازي شود. - زماني که داور توپ انتخابي بازيکن را سوال مي کند بازيکن جواب ندهد. - پس از پاکت کردن توپ قرمز يا توپ آزاد به جاي قرمز و قبل از انتخاب توپ رنگي مرتکب خطا شود. بازي مجدد چنانچه بازيکني به دليل ارتکاب خطاي حريف از او بخواهد که دوباره بازي کند، اين درخواست قابل اجراست و نمي توان از آن چشم پوشي کرد ما بازيکن خاطي حق دارد تصميم خود را عوض کند که: 1- از چه نوع ضربه اي استفاده کند. 2- کدام توپ در نوبت را براي ضربه زدن انتخاب کند و آن بازيکن در صورت پاکت کردن هر توپ با شرايط بالا امتياز مربوطه را کسب خواهد کرد. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در تلگرام https://t.me/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar