ایرانسرا/ ایرانشهر در یک نگاه

کجارو

بروزرسانی 1397/03/12 - 17:24

کجارو/ ايرانشهر که در قديم با نام پهره شناخته مي شده، يکي از شهرستان هاي استان سيستان و بلوچستان است. از آنجا که از زمان قديم ايرانشهر در دل سيستان و بلوچستان نقش حفاظت و پاسداري را داشته است، آن را پهره به معناي محافظت ناميده اند. اين لغت همچنين به معناي شهر بزرگ است. ايرانشهر که در زمان حمله اسکندر مقدوني منطقه اي آباد و سرسبز بود، به دلايل مختلف و به مرور زمان رو به تخريب نهاده است. مرکز اين شهرستان استان ايرانشهر است. جغرافيا ايرانشهر از شمال به خاش و زاهدان، از شمال شرق به ايرندگان، از شرق به سراوان و بابلي، از جنوب شرق به راسک و پيشين، از جنوب به چابهار، از جنوب غربي به نيکشهر، قصرقند و بخش لاشار، از غرب به بم، بمپور و فنوج و از شمال غربي به شهرستان دلگان راه دارد. جالب است بدانيد دلگان بخشي از ايرانشهر بود که در تقسيمات کشوري سال ۱۳۸۶ از ايرانشهر جدا و به شهرستان دلگان تبديل شد.

اقليم شهرستان ايرانشهر به دليل وجود مناطق کوهستاني و مناطق پست، داراي اقليم گرم و خشک و گاهي شرجي است که بسيار تحت تاثير بادهاي منطقه قرار دارد. ميانگين دما در تابستان ۴۵ درجه و در زمستان ۲ درجه بالاي صفر است. شايد جالب باشد بدانيد پس از يک دهه خشکشالي در ايرانشهر، حاشيه نشيني در اين منطقه افزايش پيدا کرد؛ که از نشانه‌هاي آن مي‌توان به روستاهايي مانند کريم آباد، رسول آباد، علي آباد و از اين دست اشاره کرد. از ديگر شرايط اقليمي اين منطقه هجوم ماسه بادي‌ها در غرب و جنوب غربي شهرستان است. تاريخچه نام قديم ايرانشهر، پره، پهره و معرب آن فهره بوده است. در اين منطقه مي‌توان آثاري از اولين سکونتگاه هاي بشر را يافت. سايت‌هاي باستاني مانند بمپور و خوراب و اسپيدژ و غيره، از جمله اين مکان‌ها هستند. همچنين، وجود قلعه‌هاي متعدد در اين شهر نشان از رونق و اهميت آن در ادوار گوناگون مي دهد، قلعه بمپور به دوره ساسانيان باز مي‌گردد و قلعه ناصري در زمان قاجاريان ساخته شده است. شهر بمپور از زمان افشاريان تا زمان قاجار به عنوان مرکز حکمفرمايي بلوچستان جنوبي شناخته مي‌شده است، اما پس از دوره قاجار و مرکزيت يافتن ايرانشهر، بمپور اقتدار خود را از دست داد. مردم شناسي مذهب ۹۳ درصد مردم شهرستان ايرانشهر اسلام است که از اين ميزان ۹۰ درصد سني بوده و ۱۰ درصد شيعه هستند. از شيعيان منطقه، ۳ درصد فارس و مابقي به علاوه تمامي اهل سنت بلوچ هستند. بلوچ هاي شيعه اکثرا در شهر ايرانشهر و بزمان و دلگان زندگي مي‌کنند. مردم اين منطقه از کشاورزي، دامداري، صيادي، صنايع دستي و تجارت امرار معاش مي‌کنند. زبان مردم اين منطقه بلوچي و فارسي بوده که در مناطق مختلف با گويش‌هاي مختلف رواج داشته و مانند زبان‌هاي گيلکي و کردي، ريشه‌اي پهلوي دارد. از جمله گويش‌هاي منطقه مي‌توان به بمپوري، ايرندگاني، ابتري، دامني، بزماني، سرحدي، دلگاني و نرماشيري اشاره کرد. مردم اين منطقه اکثرا درونگرا بوده اما فرهنگ عشيره اي، آن‌ها را به هم متعهد و همبسته مي‌کند. همچنين، درصد بالايي از جمعيت مناطق روستايي ايرانشهر را عشاير تشکيل مي‌دهند که عموما در سياه چادرها و کپرهاي ساخته شده از شاخ و برگ نخل خرما زندگي مي‌کنند. عمده معيشت اين قشر از طريق نگه داري دام به خصوص بز انجام مي‌شود. پوشاک مردم اين منطقه نه تنها ساده و زيبا بلکه براي اقليم بلوچستان نيز متناسب است. پوشاک مردان بلوچ عموما يک پيراهن بلند با شلواري گشاد و پرچين و دستار يا لنگي دور سر است. پوشاک زنان نيز مشابه پوشاک مردان است، با اين تفاوت که قسمت‌هايي از سرآستين، سر پارچه و جلوي پيراهن را پارچه هايي با نقش هاي بومي و محلي و رنگارنگ سوزن دوزي مي‌کنند. نقش و نگار اين سوزن دوزي‌ها در مناطق مختلف کمي با هم تفاوت دارد. در ميان مردم اين منطقه تعدادي بازي سنتي رواج دارد. از جمله: تلکي، هپت سنگ، هدکان رو، لکرشانکي و غيره. ديدني‌ها از جاذبه هاي اين شهر مي‌توان به گورستان اسپيدژ، بقاياي تاريخي فرهنگ لاديزيان، غار ملا سليمان، رودخانه بمپور، چشمه آب گرم بزمان يک، چشمه آب گرم مکسان، چشمه آب گرم معدني کتوکان، چشمه آب گرم هوديان،قلعه بمپور، رودخانه دامن، قلعه ناصري ايرانشهر و بازار روز ايرانشهر و ساختمان بيت رهبري اشاره کرد. صنايع دستي از صنايع دستي ايرانشهر مي‌توان سوزن دوزي، سفالگري، سکه دوزي، حصيربافي و نقاشي را نام برد. غذاهاي محلي از جمله غذاهاي ايرانشهر ميتوان به تنورچه، هيره، پشک، کوهل، کابلي، آپ انار، دوغ پا، شيلانچ و غيره اشاره کرد. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در آي گپ https://igap.net/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar