گوناگون/ آشنایی با قله‌های بلند جهان!

عجيب ترين/ همهٔ قاره‌هاي جهان، قله و رشته‌کوه دارند که ارتفاع بعضي از اين رشته‌کوه‌ها به ۸۰۰۰ متر و حتي بيشتر نيز مي‌رسد. کوهنوردان عاشق فتح اين قله‌هاي عظيم و باشکوه هستند. در اين مقاله با چهارده قلهٔ بلند دنيا آشنا مي‌شويم. با ما همراه باشيد. همهٔ ما دوست داريم که يک بار در زندگي بر فراز بلندترين قله‌هاي دنيا، بالاترين نقطهٔ زمين بايستيم. بالا رفتن از کوه‌ها و فتح قله‌ها همواره استقامت و عزم و ارادهٔ آدمي را به چالش کشيده‌است. چه چيزي ماجراجويان و کوهنوردان را وا مي‌دارد تا خود را در اين شرايط سخت قرار دهند؟ شايد احساس وصف‌ناپذير رسيدن به اوج و کمال، تحمل سختي‌ها را ممکن مي‌کند. قسمت‌هاي مرکزي و جنوبي آسيا، بلندترين کوه‌هاي جهان را در اختيار دارد. بيشتر از ۱۰۰ کوه با ارتفاع حداقل ۷۲۰۰ متر در اين محدوده وجود دارند. ۱۴ قله‌اي که بيشتر از ۸۰۰۰ متر ارتفاع دارند، با عنوان «هشت هزار متري‌ها» (The Eight-thousanders) شناخته مي‌شوند که بلندترين کوه‌هاي زمين هستند. در ادامه با اين ۱۴ قله آشنا مي‌شويم. 14- شيشاپانگما (Shishapangma) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: تبت، ارتفاع: ۸۰۱۳ متر شيشاپانگما که در زبان تبتي به معناي "قله‌اي بر فراز دشت‌هاي پوشيده از چمن" است، کوتاه‌ترين قله در ميان "هشت هزار متري‌ها" است و به طور کامل در خاک کشور چين (در تبت مرکزي) قرار گرفته است. اين قله با نام Gosainthān نيز شناخته مي‌شود. تا سال ۲۰۰۹، ۲۴ نفر به هنگام صعود به اين قله، جان خود را از دست دادند. 13- گاشربروم ۲ (Gasherbrum II) رشته‌کوه: قراقروم (Karakoram)، مکان: پاکستان، چين، ارتفاع: ۸۰۳۵ متر اين قله که با عنوان K4 نيز شناخته مي‌شود، در مرز چين و پاکستان و در منطقهٔ گاشربروم واقع شده است. اين سومين قلهٔ بلند رشته‌کوه قراروم است. اولين بار يک گروه اتريشي متشکل از يوزف لارش (Josef Larch)، فيتز موراوج (Fritz Moravec) و هانس ويلنپارت (Hans Willenpart) در سال ۱۹۵۶ اين قله را فتح کردند. 12- برود پيک (Broad Peak) رشته‌کوه: قراقروم، مکان: پاکستان، چين ارتفاع: ۸۰۵۱ متر اين قله نيز در منطقهٔ گاشربروم واقع است و تنها ۸ کيلومتر با قلهٔ معروف K2 فاصله دارد. برود پيک از آنجايي که ۱.۵ کيلومتر وسعت دارد به اين نام به معناي "قلهٔ پهناور" نام‌گذاري شده‌است. نام محلي اين قله، فايچان‌کانگري (Faichan Kangri) است. 11- گاشربروم ۱ (Gasherbrum I) رشته‌کوه: قراقروم، مکان: مرز پاکستان و چين، ارتفاع: ۸۰۸۰ متر گاشربروم ۱ که با نام K5 نيز شناخته مي‌شود، در منطقهٔ قراقروم هيماليا واقع شده‌است. کوهنوردان آن را قلهٔ پنهان مي‌نامند. نام اين قله ترکيبي از کلمهٔ rgasha (گاشا) به معني زيبا و brum (بروم) به معناي کوهستان است. اين قله براي اولين بار در سال ۱۹۵۸ توسط اندرو کافمن (Andy Kauffman) و پيت شونينگ (Pete Schoening) فتح شد. 10- آناپورنا (Annapurna) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: نپال، ارتفاع: ۸۰۹۱ متر آناپورنا مجموعه‌اي از قله‌ها در رشته‌کوه هيماليا است که بيشترين ارتفاع آنها به ۸۰۹۱ متر مي‌رسد. اين نام در آيين هندو به "خدايگان حاصلخيزي و زراعت" منسوب است. با توجه به ميزان تلفات ۴۰ درصدي صعودکنندگان به اين قله، بسياري، اين کوه را به عنوان مرگبارترين کوهستان جهان مي‌شناسند. 9- نانگا پاربات (Nanga Parbat) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: پاکستان، ارتفاع: ۸۱۲۶ متر اين قله به دليل شرايط سخت صعود و برجستگي‌هاي عمودي‌اش شناخته‌شده است و کوهنوردان زيادي در جريان صعود به اين قله، جان خود را از دست داده‌اند. نانگا پاربات در زبان اردو به معناي "کوهستان عريان" است. صعود به اين قله از تمامي جهات و مسيرها بسيار دشوار است. 8- ماناسلو (Manaslu) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: نپال، ارتفاع: ۸۱۵۶ متر کوه ماناسلو که در منطقهٔ Mansiri Himal نپال واقع شده، هشتمين قلهٔ بلند جهان و به معناي "کوه ارواح" است. اين قله براي اولين بار توسط چند ژاپني و گيالزن نوربو (Gyalzen Norbu) در نهم ماه مه سال ۱۹۵۶ فتح شد. اين منطقه، مکان بسيار مناسبي براي کوه‌پيمايي است. اما با اين حال به عنوان چهارمين کوه خطرناک فهرست هشت‌هزارمتري‌ها شناخته مي‌شود. در اين محدوده، گونه‌هاي نادري نظير پلنگ‌هاي برفي و پانداها زندگي مي‌کنند. 7- دائولاگيري (Dhaulagiri) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: نپال، ارتفاع: ۸۱۶۷ متر نام اين کوه برگرفته از زبان سانسکريت است و از دو قسمت تشکيل شده؛ dhaula به معناي سفيد خيره‌کننده و giri به معناي کوه. براي اولين بار در ۱۳ ماه مي ۱۹۶۰ گروهي متشکل از کوه‌نوردان سوئيس و اتريش به اين قله صعود کردند. بين اين رشته‌کوه و کوه‌هاي آناپورنا، عميق‌ترين ژرف‌درهٔ جهان به نام Kali Gandaki قرار گرفته‌است. 6- چو ايو (Cho Oyu) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: نپال، تبت، ارتفاع: ۸۲۰۱ متر چو ايو کلمه‌اي تبتي و به معناي "الههٔ فيروزه" است. اين کوه در مرز نپال و تبت و در بيست کيلومتري کوه اورست قرار دارد. در ۱۹ اکتبر سال ۱۹۵۴ يک گروه اتريشي براي اولين بار اين قله را فتح کردند. Laura Bakos نيز اولين زني است که توانسته به اين قله صعود کند و در اين فهرست، راحت‌ترين کوهي است که مي‌توان فتح کرد. 5- ماکالو (Makalu) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: نپال، تبت، ارتفاع: ۸۴۸۱ متر کمي دورتر از قلهٔ اصلي، دو قلهٔ فرعي ديگر به نام‌هاي Kangchungtse و Makalu II نيز وجود دارد. کوهنوردان اين قله را به دليل شکل هرمي آن، به عنوان سخت‌ترين قله براي صعود معرفي مي‌کنند. صعود در بخش‌هاي پاياني اين قله، نيازمند دانش فني در زمينهٔ صخره‌نوردي و يخ‌نوردي است. در ۱۵ مي ۱۹۵۵ يک تيم فرانسوي موفق به فتح اين قله براي اولين بار شد. در پنج کيلومتري اين قله، کوه معروف Chomo Lonzo قرار دارد. 4- لوتسه (Lhotse) رشته کوه: هيماليا، مکان: نپال، تبت، ارتفاع: ۸۵۱۶ متر لوتسهٔ اصلي، لوتسه شار و لوتسه شرقي، سه قلهٔ اين مجموعه قله‌ها هستند که براي اولين بار در ۱۸ مي ۱۹۵۶ توسط يک گروه سوئيسي فتح شدند. اين قله به دليل مجاورت با اورست به شهرت رسيده است. در حقيقت لوتسه از طريق گردنهٔ جنوبي به اورست متصل مي‌شود. جبههٔ جنوبي اين کوه، شيب بسيار تندي دارد. 3- کانگچنجونگا (Kangchenjunga) رشته‌کوه: هيماليا، مکان: هند، نپال، ارتفاع: ۸۵۸۶ متر نام اين کوه برگرفته از دو کلمهٔ تبتي Kanchen و Dzonga و به معناي "پنج جواهر برفي" است چرا که از ۵ قله تشکيل شده است. تا سال ۱۸۵۲ اين کوه به عنوان بلندترين کوه جهان شناخته مي‌شد. در سال ۱۹۵۵ يک گروه بريتانيايي به سرپرستي Charles Evans با موفقيت آن را فتح کرد. به دليل سختي کوه‌پيمايي از راه هند و دور از دسترس بودن از طريق نپال، اين کوه چندان مورد توجه قرار نگرفته است. 2- کي ۲ (K2) رشته‌کوه: قراقروم، مکان: پاکستان، چين، ارتفاع: ۸۶۱۱ متر نام محلي اين کوه Chogori به معناي "پادشاه کوه‌ها" است. به دليل سرماي شديد و سختي صعود، لقب "کوه وحش" را به آن داده‌اند چرا که از هر چهار نفري که براي صعود به اين قله تلاش کرده، يک نفر جان خود را از دست داده‌است. اين کوه در سال ۱۸۵۶ نقشه‌برداري و در ۳۱ جولاي ۱۹۵۴ توسط يک تيم کوهنورد ايتاليايي به رهبري آدريتو دزيو (Ardito Desio) و همراهي لينو لاچدلي (Lino Lacedelli) و آکيله کومپانيوني (Achille Compagnoni) فتح شد. صعود به اين قله از طريق چين تقريباً غيرممکن است بنابراين کوهنوردان مسير پاکستان را انتخاب مي‌کنند. 1- قلهٔ اورست رشته‌کوه: هيماليا، مکان: نپال، تبت، ارتفاع: ۸۸۴۸ متر اين قله ۸۸۴۸ متر ارتفاع دارد که سالانه حدود ۱٫۶ تا ۳٫۹ اينچ به آن افزوده مي‌شود و در مرز نپال و تبت واقع شده‌است. در نپال با عنوان ساگارماتا (Sagarmatha) به معني الههٔ آسمان و در تبت با عنوان کومولانگما (Chomolungma) به معناي الههٔ جهان ناميده مي‌شود. اولين کسي که به اين قله صعود کرد، سر ادموند هيلاري (Sir Edmond Hilary) از نيوزيلند با همراهي شرپا تنزينگ نورگاي (Tenzing Norgay) بود که در ۲۹ مي ۱۹۵۳ به اين موفقيت دست يافت. پايگاه اصلي اورست در ارتفاع ۵۳۶۰ متري قرار دارد. دولت نپال مبلغي در حدود ۱۰۰۰۰ الي ۲۵۰۰۰ دلار را براي صدور مجوز صعود به اين قله، دريافت مي‌کند. بيشترين مدت اقامت بر فراز اين قله توسط شرپا Babu Chiri و به مدت ۲۱ ساعت و نيم بوده‌است همه ساله بسياري از مشتاقان سفر، تصميم به فتح اين چهارده قله مي‌گيرند. از سال ۲۰۱۱ تنها ۲۶ کوهنورد موفق به فتح آنها شده‌اند و نزديک به ۲۰۰ نفر جان خود را در صعود به اورست از دست داده‌اند. به دليل شرايط سخت آب‌وهوايي و دشواري صعود، فتح اين قله‌ها، محک خوبي براي امتحان عزم و ارادهٔ آدمي است.