گوناگون/ ماجرای عجیب پرنده ای که با رفتنش یک جنگل نابود شد!

الي گشت/ احتمالا خيلي از شما نام پرنده دودو را شنيده ايد، ولي حتما از درخت دودو چيزي نمي دانيد. پرنده دودو يکي از شناخته شده ترين گونه هاي منقرض شده حيوانات در دنياست که اگر از هر زيست شناسي درباره اش بپرسيد، حرف هاي زيادي از آن برايتان خواهد داشت. اين حيوان، پرنده بومي جزيره موريس بود که آخرين گونه اش در سال ۱۶۸۱ ميلادي کشته شد. در ادامه با ما همراه شويد تا داستان نابودي هکتارها جنگل در اين جزيره در اثر انقراض اين پرنده را برايتان بازگو کنيم. موريس يکي از زيباترين جزاير اقيانوس هند در آفريقاي جنوبي است که در جنوب شرقي جزيره معروف ماداگاسکار قرار گرفته است. بسياري از گردشگران دنيا، به خصوص گردشگران اروپايي و آمريکايي، اين جزيره زيبا را به عنوان مقصد سفر تعطيلات خود انتخاب مي کنند. بيشتر ساکنان اين جزيره مهاجران هندي هستند که همگي به زبان انکليسي صحبت مي کنند. زيباترين سواحل مرجاني دنيا را مي توان در جزيره موريس پيدا کرد. جزايري که هم تميز و بکر هستند و هم از نظر توسعه زير ساخت هاي گردشگري در بهترين فرم خود قرار دارند. موريس شامل يک جزيره اصلي و چند جزيره کوچک فرعي است که يکي از يکي قشنگ تر هستند. اين جزيره، زماني محل زندگي و زادآوري پرنده معروفي به نام پرنده دودو بود. آشنايي با پرنده دودو پرنده دودو يا Raphus Cucullatus يک پرنده غير پروازي بومي جزاير موريس است که در نزديکي هاي جزيره ماداگاسکار در اقيانوس هند واقع شده است. نزديکترين بستگان امروزي اين پرنده منحصر به فرد، قمري ها و کبوترها هستند. البته دودو به مراتب اندازه بزرگتري نسبت به اين دو گونه پرنده داشته است. به طور متوسط هر پرنده دودو حدود ۹۰ سانتي متر قد و ۴۰ کيلوگرم وزن داشت. متاسفانه به دليل هجوم انسان ها به جزيره موريس در اواخر قرن ۱۷ ام ميلادي، نسل اين پرندگان ۴ ميليون ساله منقرض شد. ناشناختگي و انزواي کامل اين جزيره، باعث رشد و زنده ماندن اين پرندگان تا اواخر قرن ۱۷ ام شده بود. در اين جزيره حتي شکارچيان طبيعي نيز تا قبل از ورود انسان ها وجود نداشتند. پرندگان دودو چگونه منقرض شدند؟ سرنوشت اين پرندگان بسيار غم انگيز است. چرا که تقريبا تمامي دودوها توسط بازديدکنندگان اروپايي شکار شدند! اين پرندگان بسيار کند و البته شجاع بودند و از انسان ها نمي ترسيدند. به همين خاطر به راحتي در دسترس بازديدکنندگان جزيره قرار گرفتند. متاسفانه ملوانان بسياري تا پا در ساحل اين جزيره مي گذاشتند به راحتي اين پرندگان را از زمين بلند مي کردند و با چاقوي خود آن ها را مي کشتند. پرنده دودو کاملا به انسان اعتماد داشت، چرا که تا به حال هيچ موجودي در جزيره آن ها را اذيت و آزار نکرده بود. اما اين تمام ماجرا نيست. چيز ديگري هم وجود داشت که تاثير بيشتري در انقراض اين گونه منحصر به فرد داشت. حيوانات شکارچي که اين ملوانان با خود وارد جزيره کردند، يعني موش هاي بزرگ، گربه ها و خوک هاي وحشي از جمله دلايل اصلي نابودي پرنده دودو در جزيره موريس است. اين موجودات رفته رفته در جزيره بيشتر شدند و تقرييبا تمامي تخم هاي دودو ها را خوردند تا چيزي از آن باقي نماند. در هر صورت مي بينيد که انسان نقش اصلي را در نابودي اين پرندگان ۴ ميليون ساله ايفا کرده است. امان از انسان ها! داستان نابودي درختان دودو در جزاير موريس اما داستان خرابکاري هاي انسان به همين جا ختم نمي شود! تعداد درختان دودو که بعد ها با نام Sideroxylon grandiflorum يا درخت تامبالاکو (tambalacoque tree) شناخته شد، پس از انقراض پرنده دودو به سرعت در حال کاهش بود. يکي از گياه شناسان اروپايي تصور کرد که اين گياه براي توليد مثل به پرنده دودو تکيه مي کند. اين گياه شناس بعد ها اين نظريه را عنوان کرد: به دليل اينکه دانه هاي درخت دودو بسيار ضخيم هستند و درون پوسته اي کلفت قرار دارند، فقط پس از عبور از دستگاه گوارش پرندگان دودو و دفع شدند توسط آنان، مي توانند جوانه بزنند. نظريه اين دانشمند، به وسيله آزمايشي ساده اثبات شد. بوقلمون سيستم گوارشي شبيه به پرنده دودو دارد. اين دانشمند دانه هاي درخت دودو را به خورد بوقلمون داد و بعد از دفع آن، آن ها را در زمين کاشت و مشاهه کرد که همه دانه ها جوانه زدند. هرچند اين نظريه بعدها توسط دانشمندان ديگري انکار و نقض شد و آن ها عنوان کردند که اين دانه هاي بدون عبور از دستگاه گوارش پرندگان هم رشد کرده اند. جديدا برخي دانشمندان نظريات جديدي را عنوان کرده اند. ما انسان ها هميشه به اين فکر کرده ايم که انقراض يک نوع حيوان باعث نابودي گياهي خاص شده است. اما اگر قضيه برعکس باشد چه؟! اگر حضور انسان ها و آن حيوانات شکارچي در جزيره و تغييرات زيست محيطي ناشي از آن ابتدا درخت دودو را تحت تاثير قرار داده باشد و در اثر آن پرنده دودو نابود شده باشد چه؟ اخيرا برخي اينگونه فکر مي کنند. که کاهش تعداد درختان دودو در جزيره يکي از دلايل نابودي پرنده دودو در آن بوده است. به هر حال هرچه که باشد، نسل اين پرندگان باستاني و ارزشمند ديگر منقرض شده است. چيزي که در حال حاضر اهميت دارد، نجات دادن درختان با ارزش دودو در اين جزيره است که دانشمندان در حال کار بر روي آن هستند.