باشگاه خبرنگاران/ نماز خواندن نيز مانند ساير واجبات ديني داراي بخش ها و مراحل مختلفي است که بايستي به خوبي ادا شوند. در اين بين اذان و اقامه به عنوان اولين مراحل نماز از اهميت بالايي بر خوردار هستند. اما مسئله اي که وجود دارد شناخت تفاوت اذان و اقامه است، چرا که هنوز هم تعداد زيادي از افراد هستند که تفاوت اين دو را نمي دانند. ما در اين مقاله سعي کرده ايم شما را با "تفاوت اذان و اقامه" آشنا کنيم، با ما همراه شويد.
براي گفتن اذان لازم است کلمه الله اکبر چهار بار و در اقامه دو بار تکرار شود.
در اذان عبارت قد قامت الصلوه خوانده نمي شود، ولي در گفتن اقامه بعد از عبارت حي علي خير العمل دو بار نيز قد قامت الصلوه گفته مي شود.
در انتهاي اذان دو بار لا اله الا الله و در اقامه يک بار گفته مي شود.
تفاوت اذان و اقامه در زمان خوانش
مسلمانان براي اين که نماز بخوانند بايستي اذان و وقت آن را بدانند. اين يعني پس از اذان گفتن بايد نماز خواند. پخش اذان در رسانه ها و مساجد کشورهاي مسلمان در اوقات شرعي صورت مي گيرد. به همين خاطر عده اي بعد از اتمام آن شروع به گفتن اقامه کرده و نماز مي خوانند. اما برخي نيز با توجه علاقه خود مي خواهند پيش از شروع خودشان اذان و اقامه را بخوانند و سپس نمازشان را به جا بياورند. تنها مسئله مهم اين است که بايستي تفاوت اين دو را از هم دانست و به درستي اداي فريضه کرد.
اما چرا اذان و اقامه با يکديگر تفاوت دارند؟
همان طور که گفتيم اذان اعلام وقت نماز تلقي مي شود و نشانه اي براي آگاهي از اوقات شرعي است. اما اقامه مقدمه اي براي آغاز ارکان نماز است. به اين ترتيب مسلمانان با شنيدن اذان براي اقامه نماز و با خواندن اقامه براي اداي نماز آماده مي شوند. اصلي ترين عبارت مشخص براي تفاوت اذان و اقامه نيز همين قد قامت الصلاه است . طبق دستورات اسلام نيز ما بين اين دو اندکي فاصله زماني ايجاد گرديده تا مسلمانان بتوانند خود را به نماز جماعت برسانند. به طور کلي نيز اقامه نماز براي نماز جماعت به همين علت به جا آورده مي شود ولي در نماز فرادي نيز خواندن اقامه مستحب به شمار مي رود.
عبرت هاي اذان و اقامه
آن گاه که نداى مؤذن را شنيدى نداي روز قيامت را به خاطر آور و در ظاهر و باطن خود را براى اجابت اين ندا آماده ساز؛ چون کساني که در پاسخ به اين ندا شتاب گيرند، همان ها هستند که در روز قيامت به لطف الهى ندا داده مي شوند، پس اين ندا را بر قلبت عرضه نما اگر ديدى که با شنيدن اذان دلت مملو از شادى و سرور مي شود و با ميل و رغبت تو را به پاسخ به اين ندا فرا مي خواند، بدان که در قيامت هم به بشارت و رستگارى ندا داده خواهى شد.
ارزش و مفهوم ديني اذان در دين اسلام
اذان، دعوت براى ملاقات است و همان گونه که روز قيامت مردم براى عرضه بر خداوند فرا خوانده مي شوند در اين دنيا هم مؤمنين، مؤمنان را به مجلس حضور و معراج و زيارت حضرت پروردگار فرا مي خوانند. پس اگر معرفت انسان در اين دنيا به حدى باشد که از اذان لذت ببرد، در آخرت هم از ملاقات حضرت حق بي بهره نخواهد بود. چرا که معرفت در اين دنيا به منزله بذر مشاهده در آخرت است و اگر بر اثر جهل، حال انسان به گونه اى باشد که اين ندا او را خوش نيايد، اين امر سبب خواهد شد که نداي روز قيامت هم خوش آيند او نباشد. اگر در اين دنيا در هنگام شنيدن اذان در زمره غافلان باشد، حالش در آن روز مناسب با اين غفلت خواهد بود و در ساير مقامات دين و نواميس شرع امر به همين منوال است.
چرا که انسان بر همان چيزى مي ميرد که بر آن زندگى نموده و بر همان چيزى محشور مي شود که بر آن مرده و جز آن چه در زمين دل کاشته چيز ديگرى درو نخواهد کرد. بنابر اين کسي که موقع نماز از وظيفه اش نسبت به پروردگار آگاه باشد و بداند که اين امر، لطفى عظيم از ناحيه حضرت حق نسبت به اوست مسلما روشنى چشمش در نماز خواهد بود. و همان گونه که به مجالس انس با دوستانش مشتاق و در انتظار چنين مجالسى است، نسبت به نماز و گفتگوى با پروردگارش هم چنين خواهد بود، همان گونه که دعوت دوستانش را براى حضور در چنين مجالسى مى پذيرد، اذان را هم که به منزله منادى ذات اقدس حق است به گوش جان مي شنود و پاسخ مى گويد.
فرمايش مرحوم فيض در تشريع اذان
گويا مرحوم فيض خواسته بگويد که تشريع اذان به اين نحو، اشاره به اين حقيقت دارد.
او گفته است: آنگاه که اللّه اکبر را شنيدى قلبت را متوجه عظمت و بزرگوارى ذات اقدس حق نما و دنيا و آن چه را که در آن است کوچک شمار تا در تکبيرت دروغگو نباشى و هر گاه لا اله الا اللّه را شنيدى هر معبودى غير او را از لوح دل محو کن.
و رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را حاضر ببين و با رعايت آداب حضور آن بزرگوار با نيت خالص به رسالت آن حضرت گواهى ده.
پس از اين، عهدت را با تکبير و تعظيم ذات اقدس حق تجديد نما، و همچنان که با تکبير او نمازت را شروع نمودى با تکبير او هم ختم نما و مبدأ خود را از او و بازگشت خود را هم به سوى او قرار ده، و قوام و اعتماد خود را بر حول و قوه او بگذار که لا حول و لا قوه الا باللّه العلى العظيم.
بازار