شیرهای سفید؛ حیوانات باشکوه حیات وحش آفریقا

کجارو/ شايد وجود شير سفيد در نگاه اول بيشتر به يک افسانه شباهت داشته باشد، اما ظاهرا در بخش‌هاي از پارک ملي کروگر قابل رؤيت است. مخلوقاتي شگفت انگيز که در نزد مردمان بومي اين منطقه مقدس شمرده مي‌شوند. شير، سلطان بلامنازع جنگل و يکي از باشکوه‌ترين اعضاي خانواده گربه سانان است. يکي از لذت‌هاي فراموش نشدني و اهداف هميشگي از سفرهاي سافاري (دست کم آن دسته که در آفريقا برگزار مي‌شوند)، تماشاي اين مخلوق قدرتمند در زيستگاه طبيعيش است. مشاهده آن‌ها در حيات وحش وقتي که آزادانه رفت و آمد کرده يا در ميان علفزارها به استراحت مشغول هستند، حسي واقعي از درک طبيعت و زيبايي‌هاي حيات وحش را القا مي‌کند. در گوشه و کنار قاره سياه مقاصد گردشگري متعددي وجود دارند که امکان تماشاي اين موجودات فريبنده را در اختيار گردشگران قرار مي‌دهند. يکي از اين مقاصد معروف «پارک ملي کروگر» (Kruger National Park) در آفريقاي جنوبي است که به راستي بهشتي بي‌نظير براي تجربه سافاري و به ويژه تماشاي شيرها است. در لبه‌ي غربي پارک ملي کروگر، منطقه تيمبِواتي (Timbavati Game Reserve) واقع شده است. اين منطقه حفاظت شده طبيعي و البته خصوصي پهناور، يک بهشت واقعي براي تماشاي حيات وحش اين منطقه و به ويژه حيوانات بزرگ و معروف آفريقايي است. در گوشه و کنار اين ناحيه گله‌هاي فيل و بوفالو در اطراف گودال‌هاي آب دور هم جمع مي‌شوند، شيرها با افتخار در ميان علفزارها قدم ميزنند و پلنگ‌ها در ميان سايه‌ي شاخ و برگ درختان از نظر پنهان مي‌شوند. اما اين منطقه به دليل حضور جانوري خاص و کمياب به شهرت رسيده، به‌طوري که حتي نامش با توجه به اين حضور افسانه‌اي انتخاب شده است. در زبان بومي تيمبواتي به معناي جايي است که چيزي مقدس و آسماني از بهشت به زمين آمده است و اين مسئله با توجه به حضور شيرهاي سفيد معنادار مي‌شود. اگر به دنبال تجربه سافاري در آفريقا و به ويژه بازديد از پارک ملي کروگر هستيد و دوست داريد به هر شکل ممکن به تماشاي پنج جانور مهم و ارزشمند اين قاره برويد، اين مکان دقيقا همان جايي است که شما را به هدف اصلي‌تان مي‌رساند. کروگر خود يک انتخاب عالي براي سافاري دوستان است و منطقه تامباواتي حتي يک سافاري به مراتب منحصربفردتر را در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌دهد که به سادگي فراموش شدني نيست. در اين ميان در حالي که در برخي از مناطق مثل «ساباي سندز» (Sabi Sands)، مکاني ايده‌آل براي تماشا و رصد حرکات يوزپلنگ‌ها مهيا شده است، تيمبواتي به‌عنوان خانه و زيستگاه شيرهاي سفيد نادر، زيبا و شگفت انگيز شناخته شده و از اين نظر اسم و رسمي بهم زده است. اما داستان شيرهاي سفيد نخستين بار در دهه‌ي ۱۹۷۰ مورد توجه عموم قرار گرفته و به سرخط خبرها تبدي شد. در اين ميان انتشار کتاب «شيرهاي سفيد تيمبواتي» (The White Lions of Timbavati) به قلم «کريس مک برايد» (Chris McBride) که در سال ۱۹۷۷ منتشر شد، نقشي مهم در جلب توجه عمومي داشت. واقعيت اين است که تا قبل از انتشار اين کتاب، خبري از حضور يا مشاهده‌ي شيرهاي سفيد نبود، هرچند که داستان مردمان بومي اين منطقه متفاوت بود. در واقع براساس داستان‌هاي فولکلور مردمان محلي تسونگا (Tsonga)، شيرهاي سفيد قرن‌ها است که اين منطقه را به قلمروي خود تبديل کرده‌اند، مخلوقاتي باشکوه و آسماني که از نظر اين مردمان بومي به‌عنوان ارواح مقدس پادشاهان گذشته شناخته مي‌شوند. رنگ منحصربفرد شيرهاي سفيد محصول يک جهش ژنتيکي است. در واقع وجود يک ژن مغلوب عامل اصلي وجود شيرهاي سفيد است، همان ژني که نقشي مهم در تولد ببرهاي سفيد رنگ دارد. در اينجا هر دو والد بايد حامل اين ژن باشند و همين مسئله باعث شده که شيرهاي سفيد مخلوقاتي به شدت کمياب باشند. اين مسئله باعث شد که براي سال‌هاي خبري از حضور يا مشاهده شيرهاي سفيد نباشد تا اينکه در سال ۲۰۰۶ و در منطقه تيمباواتي يک جفت توله شير سفيد از شير ماده‌اي به رنگ طبيعي متولد شدند. در اين ميان بهتر است اين نکته را مد نظر قرار دهيد که شيرهاي سفيد با شيرهاي آلبينو تفاوت دارند. شايد خز آن‌ها سفيد رنگ باشد، اما رنگ چشمان آن‌ها به رنگ چشم شيرهاي ديگر يعني همان قهوه‌اي طلايي معمول است. هر چند گاهي اوقات شاهد چشماني به رنگ آبي هيپنوتيزم کننده نيز هستيم. اما آيا رنگ سفيد باعث بروز مشکلاتي در زندگي شيرها شده و شرايط را براي آن‌ها سخت کرده است؟ پرواضح است که وجود اين رنگ غيرمعمول زندگي شيرها را تحت‌الشعاع خود قرار مي‌دهد. وقتي شيرها در دوران کودکي به سر مي‌برند، رنگ سفيد آن‌ها باعث مي‌شود که در ميان علف‌ها طلايي رنگ نمود بيشتري داشته باشند. هرچند در اين عين حال اين رنگ به آن‌ها کمک مي‌کند که در بستر سفيد رودخانه به خوبي استتار کنند. يا وقتي زمين‌هاي سرسبز در طول فصل خشک رنگ و لعاب‌شان را از دست داده و حالتي رنگ پريده به خود مي‌گيرند، فرصتي عالي براي کمين کردن و پنهان شدن را در اختيار آن‌ها قرار مي‌دهد. اما در دوران بزرگسالي شايد حتي اين رنگ به ويژه هنگام شکار، موهبتي خدادادي در نظر گرفته شود. چرا که شکار آن‌ها شايد در نخستين لحظات از مشاهده اين رنگ غيرطبيعي شگفت‌زده و گيج شده و فرصتي عالي براي به دام انداختن طعمه را در اختيار جانور قرار دهد. اگرچه تاکنون بيشتر شيرهاي سفيد در منطقه تيمبواتي مشاهده شده‌اند، اما به نظر مي‌رسد رفته رفته اوضاع در حال تغيير است. به طوري که در سپتامبر سال ۲۰۱۴ يک توله شير سفيد در «سينگيت کروگر» (Singita Kruger) مشاهده شد، منطقه‌اي خصوصي که در شرق تيمبواتي و در نزديکي پارک اصلي يعني پارک ملي کروگر واقع شده است. اين نخستين بار بود که شيرهاي سفيد در بيرون ناحيه تيمبواتي بزرگ مشاهده شدند. اما سرگذشت دو توله شير سفيد کمياب داستان ما چه شد؟ ظاهر يکي از شيرها به دليل حادثه‌اي طبيعي جان خود را از دست داده است، اما توله شير ديگر اکنون يک نر جوان است که خوشبختانه تاکنون جان سالم به در برده و هنوز هم گهگاه در اطراف اين ناحيه مشاهده مي‌شود. نظر شما در مورد حضور شيرهاي سفيد در طبيعت چيست؟ آيا شما هم دوست داريد شانس تماشاي يکي از اين مخلوقات منحصربفرد و کمياب را به دست آوريد؟ نظرات خود را با ما نيز در ميان بگذاريد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد