گردشگری/ معبد گارنی در ایروان ارمنستان

بيتوته/ معبد گارني (Garni Temple) در 32 کيلومتري جنوب شرقي ايروان واقع شده است. گارني نام يکي از آثار باستاني در استان کوتايک ارمنستان، و همچنين نام روستاي نزديک اين اثر است.ساختمان گارني را بازمانده دوران مهرپرستي دانسته‌اند که براي نيايش خورشيد و به عنوان مهرابه ساخته شده بود. مهرابه‌ها يعني همان پرستشگاه‌هاي مهرپرستان، در سراسر غرب آسيا و همچنين قاره اروپا پراکنده اند. مهرپرستي يک دين باستاني ايراني بود که از ايران به سوي غرب تا انگلستان نفوذ کرد. اکثر کليساها و صومعه‌هاي ارمنستان بر روي بازمانده نيايشگاه‌هاي پيش از مسيحيت بنا شده است. تنها نيايشگاه غيرمسيحي بازمانده در ارمنستان نيايشگاه گارني است. مهرابه گارني در سال ۷۷ پس از زايش مسيح يعني در دوره يوناني مآبي ساخته شده و تنها نيايشگاه يوناني مآب در ارمنستان امروزي است. نيايشگاه گارني در سال ۱۶۷۹ بر اثر زمين لرزه ويران گشت و در دهه ۷۰ بازسازي شد. دژ (قلعه) گارني به احتمال زياد جايگاه اصلي حکومت تيرداد در ارمنستان بوده است. اين دژ بر روي يک سطح مثلثي شکل قرار گرفته است و به ‌وسيله دو دره تنگ عميق در دو سو، محافظت مي‌شود. بخش شمالي قلعه به‌ وسيله ديواري که از قطعه ‌هاي بزرگ سنگ بازالت ساخته شده است، احاطه مي‌شود. در داخل قلعه خرابه ‌هايي از نيايشگاه ميتراييسم، کاخ سلطنتي و يک کليسا مانده است. سنگ نبشته‌ي يوناني در داخل ديوار قلعه نشان مي‌دهد که اين قلعه به‌دست تيرداد يکم در سال ۷۷ ميلادي ساخته شده است. به نظر مي‌رسد که طرح اصلي نيايشگاه از روي نيايشگاه ‌هاي يوناني-رومي ‌ساخته شده باشد. تزيينات و تنديس‌ هاي يوناني هم در نيايشگاه ديده مي‌شود. در سال ۱۶۷۹ ميلادي نيايشگاه بر اثر زلزله‌ي وحشتناکي ويران شد. خرابي‌ ها براي نخستين ‌بار بين سال‌هاي ۱۹۱۱ تا ۱۹۰۹ ميلادي بازسازي شد. در سال ۱۹۳۰ ميلادي، توجه ويژه‌اي به بازسازي آنجا شد. «معبد گارني» براي نزديک به ۳۰۰ سال خراب بود تا اينکه بين سال‌هاي ۱۹۷۴ تا ۱۹۶۸ ميلادي بازسازي شد. در آن منطقه شمار زيادي چارچوب در و پنجره، سنگ ‌نبشته يا گچ بري بالاي ديوار پيدا شد که آنها بي‌ گمان مربوط به بناهاي تاريخي گوناگوني هستند. مردم ارمنستان به اشتباه مي‌انديشند که نيايشگاه گارني مربوط به زرتشتي‌ها است ولي به دلايل زير اين ديدگاه درست نيست: ۱- هيچ اثري از آتش، خاکستر و دودزدگي (سياهي) ديوارها که نشانگر روشن شدن آتش در داخل معبد باشد پيدا نشده است. ۲ – فرم ساختماني درپيوند با نيايشگاه‌هاي يوناني – رومي ‌است و در درون آن جايگاه قرار گرفتن مجسمه (بت) وجود دارد. «حمام گارني» يک نمونه از معماري‌هاي شهرنشيني روزگار باستان است. آنجا شامل پنج بخش است: سالن ورودي ، اتاق رختکن، دو حمام و يک بخش گرم‌ خانه يا کوره است. ارزش آنجا به ‌ويژه به سنگ فرش موزاييک‌ هاي سالن ورودي است که تاثير گرفته از نقش ‌هاي استوره‌اي يونان است. پيرامون ناحيه گارني يک مجموعه عالي از بناهاي يادبود است که شامل کليسا و «جنگل خسرو» است، که پس از معبد گارني ساخته شدند. «جنگل خسرو» در سده‌ي چهارم ميلادي (سال ۳۳۸ تا ۳۳۲ ميلادي) به‌وسيله خسرو براي ايجاد يک جاي مناسب براي شکار، گردش و مانور نظامي‌ ساخته شد.