لست سکند/ بزرگراه پامير با طولي بيش از 1200 کيلومتر بين قرقيزستان و تاجيکستان کشيده شده است و به عنوان يکي از خطرناکترين جادههاي دنيا شناخته ميشود. اما جالب است بدانيد که اين جاده از ديد مسافران و کساني که به آن سفر کردهاند، بيشتر به عنوان جادهاي اسطورهاي شناخته ميشود! اما چرا اين جادهي عجيب يکي از خطرناکترينها و يکي از عجيبترين جادههاي جهان است؟ با لستسکند همراه باشيد تا با هم، سفري به اين جادهي اسطورهاي داشته باشيم.
بزرگراه پامير با طولي بيش از 1200 کيلومتر، بين شهرهاي اوش در قرقيزستان و دوشنبه در تاجيکستان کشيده شده است. به دليل مسافت زيادي که اين جاده طي ميکند و همچنين مناطقي که از آن ميگذرد - بزرگراه پامير همزمان از ميان بيابانهاي وحشي گذر کرده و از صحراهاي خشک تا کوهستانهاي پربرف را در مسير خود دارد - اين جاده به اسطورهاي خاص در ميان گردشگران تبديل شده است، چراکه گويي در مسير آن، ميتوان اقليمها و فصلهاي مختلف را باهم و يکجا تجربه کرد.
عبور از سقف جهان!
کوههاي پامير با ارتفاعي بيش از 7000 متر، به عنوان بام دنيا شناخته ميشوند و تنها کوههاي هيماليا، کاراکرام و هندوکش از آنها بلندتر هستند. زمين ناپايدار و عبور از گذرگاههاي مرتفعي که به خاطر زلزله، استقامت زيادي ندارند و همچنين احتمال لغزش در فصلهاي پرباران و برف، جادهي پامير را به يکي از چالشبرانگيزترين جادههاي دنيا تبديل کرده است. اين موضوع نه تنها باعث تردد کمتر در اين جاده نشده، بلکه موتورسيکلت سواران، دوچرخهسواران و ماجراجويان بسياري را به سمت خود جلب کرده است.
نبردي براي مالکيت جاده
اين جادهي عجيب که از ميان کوهستان کشيده شده است، در اصل به دست روسها و در زمان نبرد ميان بريتانيا و روسيه در آسياي مرکزي و در اواخر قرن نوزدهم ميلادي ساخته شده است. اين نبرد، جهت به دست گرفتن کنترل مناطق آسياي مرکزي صورت گرفته بود. جالب است بدانيد که يکي از مهمترين شريانهاي اصلي جادهي ابريشم نيز از اين مسير ميگذشته و هنوز هم ميتوان بقاياي قلعههاي قرون وسطايي را که براي محافظت از تجارت در اين منطقه ساخته شده بودند را در اطراف جاده مشاهده کرد. بعدتر، شورويها تصميم گرفتند که مسير اين جاده را بهبود ببخشند اما باز هم جاده مشکلات بسياري داشته و رو به فرسايش است.
بخش عمدهاي از مسير اين جادهي عجيب از کنار رودخانهي پنج (Panj River) ميگذرد. اين رودخانه افغانستان و تاجيکستان را از يکديگر جدا ميکند و مرز ديگري که بين اين دو کشور قرار دارد، شهرکهاي کوچک مسلمانان اسماعيلي است که در دو طرف رودخانهي پنج ساخته شدهاند. رانندگان و سواراني که از اين بخش جاده عبور ميکنند، با پيج و خمهاي تند و ارتفاع زيادي از سطح رودخانه مواجه ميشوند. بخشهايي از مسير جاده نيز به قدري باريک ميشود که فاصلهي چرخ تا رودخانه، تنها چند سانتيمتر است! در اين مسير، ميتوانيد از دور، افغانستان را ببينيد!
درياچهها و شترها
در هر حال، کساني که دل به دريا ميزنند و قدم به چنين جادهي عجيب و خطرناکي ميگذراند، پاداش خوبي هم ميگيرند. مناظر بينظيري از آسياي مرکزي که کمتر کسي آنها را ديده و يا به آنجا دست پيدا کرده، خود يکي از بزرگترين پاداشهايي است که نصيب گردشگران ماجراجو ميشود. صحنههاي شگفتانگيز ديگري مثل درياچههاي فيروزهاي اطراف و سواحل شني که محل سکونت شترها هستند را هم بايد به اين پکيج ديدني اضافه کنيد، چراکه به خصوص در اطراف درياچهها، گونههاي کميابي از پرندگان زندگي ميکنند که ديدن آنها در ميان اين ناحيهي بياباني، لذتي وصف ناشدني را به همراه خواهد داشت.
قلههاي نوکتيز، تا جايي که چشم کار ميکند
بدون شک رانندگي در چنين جادهاي با توقفهاي زيادي هم همراه است. چراکه نميتوان از زيباييهاي مسير به راحتي گذشت. يکي ديگر از جاذبههايي که ميتوان در مسير به آن خيره شد، قلههاي نوکتيز بيشماري هستند که اطراف جاده را فرا گرفتهاند و به نظر ميرسد که تا ابديت ادامه داشته باشند! جالب است بدانيد برخي از اين قلهها تاکنون توسط هيچ کوهنوردي پيموده نشدهاند.
اعصابي از جنس آهن!
از آنجايي که اين جاده مجهز به هيچ گارد ريلي نيست و بسيار باريک است و يک سر آن در بعضي قسمتها کاملا درهاي شکل بوده و بخشهايي از آن نيز در حاشيهي رودخانه و درياچه قرار دارد، بايد حسابي نترس باشيد که قدم به آن بگذاريد. به تمام اين موارد، مسايلي نظير دماي متغير هوا در بخشهاي مختلف جاده، احتمال رانش زمين و احتمال بروز سيلاب را هم اضافه کنيد! اگر رانندهي حرفهاي هستيد و البته تجهيزات کاملي را هم همراه خودتان داريد، اين جادهي عجيب بهترين مقصد براي شماست تا حسابي آدرنالين خونتان را افزايش بدهيد!
بهشت آدمهاي ريسک پذير
باوجود تمام موانعي که بر سر راه سفر به اين جاده قرار دارند، هنوز کساني هستند که از مناطق بسيار دور به اين منطقه سفر ميکنند تا رانندگي در اين جاده را براي يک بار هم که شده تجربه کنند. بد نيست بدانيد که تردد وسايل نقليه در اين جاده بسيار کم است و خيلي بعيد است که به غير از وسيلهي نقليهي خودتان، بيشتر از چهار، پنج وسيلهي نقليهي ديگر را در طول مسير ببينيد، به همين دليل، فرصت کافي داريد تا يک دل سير، يکي از زيباترين نقاط روي زمين را تماشا کنيد. منطقهاي که هم در تاريخ از اهميت زيادي برخوردار بوده و هم امروزه، به عنوان ريسماني بين دو کشور کشيده شده است.
آيا اهل خطر کردن هستيد؟ اصلا ميدانستيد چنين جادهي طويل و عجيبي در نزديکي کشورمان وجود دارد که يکي از خطرناکترين جادههاي جهان هم هست؟
بازار