گردشگری/ حوض سلطان؛ بهشتی از نمک

بازارخبر/ درياچه نمک حوض سلطان در ۴۰ کيلومتري شمال قم و ۸۵ کيلومتري جنوب تهران و در حاشيه بزرگراه خليج فارس قرار دارد. اين درياچه که به درياچه ساوه، قم و درياچه شاهي هم معروف است، مساحتي حدود ۲۴۰ کيلومتر مربع دارد. جالب آنکه وسعت و شکل درياچه متناسب با ورود آب و ميزان بارندگي آن درفصول مختلف سال متفاوت است. درمواقع بارندگي و ذوب برف‌هاي ارتفاعات اطراف چون بر ميزان آب ورودي افزوده مي‌شود، وسعت آن زياد و در غير از اين ايام، وسعت آن کم مي‌شود. بدين ترتيب سطح آب درياچه پيوسته در نوسان است. اين درياچه از دو چاله جدا از هم تشکيل شده‌است. چاله غربي به نام حوض سلطان و چاله شرقي به نام حوض مره‌ است که به‌وسيله يک آبراهه به هم وصل مي‌شوند. در فصول پر آب ابتدا چاله مره پر مي‌شود و سپس آب اضافي وارد حوض سلطان مي‌شود. حوض سلطان در سال ۱۸۸۳ ميلادي و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران قم تشکيل شد. مطالعات نشان داده است که رسوبات حوض‎سلطان بيشتر از نوع گچ و نمک، مارن و رس است. بررسي‎هاي لرزه‎نگاري و حفاري نيز نشان داده که نمک تا عمق 46 متر وجود دارد. با توجه به اهميت حفاظت و حيات تالاب حوض سلطان از تعرض سودجويان و ناآگاهان محيط زيست و ترميم خسارات وارد شده به پوشش گياهى، اين منطقه در سال 88 به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفي شد. حيواناتي سخت‌جان هوبره، انواع کبوتر و... و پرندگان مهاجر نظير غاز خاکستري، آنقوت، لک لک، انواع عقاب و غيره را مي‌توان در زمره اين پرندگان جاي داد. در منطقه پستانداراني نيز از قبيل خرگوش، موش صحرايي، روباه و گاهي آهو ديده مي‌شوند. در ميان خزندگان منطقه حضور مارها و سوسمارها که در کنترل بيولوژيک آفات نقش دارند، بارز است. انواع عنکبوت، رتيل، موريانه و مورچه هاي کمياب در اطراف درياچه گسترده هستند. مطالعات انجام شده، حضور پر تعداد و متنوع انواع باکتري‌هاي نمک دوست را در خاک‌هاي منطقه نشان مي‌دهند که برخي از انواع موجود بنابر شواهد اوليه منحصر به فرد بوده و خصوصيات ژنتيکي و فيزيولوژيکي ويژه انتظار حضور آنزيم‌ها، آنتي بيوتيک‌ها و فرآورده‌هاي ارزشمند ميکروبي در آنها وجود دارد. وجود انواع دياتوم‌ها (جلبک‌هاي تک سلولي) به عنوان اولين توليدکنندگان غذا در اکوسيستم‌هاي آبي در آب‌هاي شور منطقه قابل تامل است. تاريخچه درياچه در مفاتيح‌الجنان در خصوص سفر شاه عباس به مشهد از جاده ابريشم به شکار در جنگل‌هاي کوير درياچه نمک يادي کرده‌است که نشان مي‌دهد که درختان را براي سوخت و ساخت آجر وکاشي مساجد و ابنيه‌هاي اصفهان و يزد و کاشان بکار برده‌اند و کوير را براي ما به ارث گذاشتند. جهانگردان زيادي به نام اين درياچه اشاره کرده‌اند که از آن جمله مي‌توان به مارکوپولو, لرد کرزن و... اشاره کرد.