عجيب ترين/ انواع پنير براي دوستداران اين ماده غذايي لذيذ و بينظير چندان ناشناخته نيست، اما اگر علاقهٔ خاصي به پنير نداريد باز هم ممکن است با شناختن انواع مختلف و توصيف طعمهاي بينظير پنير به آن علاقمند شويد. البته امروزه به دليل تنوع بسيار زياد پنيرها انتخاب بهترينها کار آساني نيست و ما در اينجا به فهرستي کوتاه از مشهورترين پنيرها بسنده ميکنيم، با عجيبترين همراه باشيد.
براي هر پنير در اين فهرست ويژگيهاي زير را معرفي کردهايم:
خاستگاه: کشوري که پنير اولين بار در آنجا توليد شده است. در برخي موارد نام پنير حفاظت شده است يعني تنها در صورتي پنير ميتواند نامي حافظت شده داشته باشد که فقط در منطقهاي خاص تحت شرايط کنترل شدهٔ معين توليد شود. پنير راکفورت يا مانچگو مثالهايي بارز از پنير حافظتشده هستند. ديگر پنيرها از منطقهاي خاص سرچشمه گرفته اما اکنون در سرتاسر دنيا توليد ميشوند که گودا مثالي از اين دسته است. به طور کلي چنين پنيري نسبت به پنير حافظت شده کيفيت و طعمهاي بسيار متغيري خواهد داشت زيرا امکان توليد آن در هر جايي از دنيا وجود دارد.
نوع شير: با اينکه همهٔ پنيرهاي لبني از شير تهيه ميشوند اما حيواني که شير از آن تهيه شده است سبب تمايز طعم نهايي انواع پنيرها خواهد شد. محصول شير گاو ملايمترين، شيرينترين و خامهايترين نوع پنير است که نتيجهٔ آن طعمي لطيف بوده و براي قوي شدن طعم در اين پنيرها نياز به زمان رسيدن و کهنگي بيشتر داريم. پنير حاصل از شير گوسفند طعمي نسبتاً علفي و تند و تيز با شيريني و چربي کمتر نسبت به شير گاو دارد. شير بز نيز قويترين طعم را در پنير ايجاد ميکند.
مدت زمان کهنگي: اغلب پنيرها بايد در محيط و دماي کنترلشده، مدت زماني را بگذرانند. طي اين فرايند رطوبت پنير تبخير شده و بافتي متراکمتر و طعمي قويتر حاصل خواهد شد. باکتري درون پنير به آرامي فعاليت کرده و پروتئين را تجزيه ميکند که نتيجه آن تبديل بافت پنير از حالت خشک و ترد به بافتي نرم و خامهاي خواهد بود (در نهايت اگر به اندازهٔ کافي رطوبت تبخير شود، دوباره پنير خشک و ترد خواهد شد). باکتريهاي بيرون پنير نيز در ايجاد پوسته و تقويت طعم پنير نقش دارند.
طعم: در اينجا طعمي که بايد از هر نوع پنير انتظار داشته باشيد و هر نوع ويژگي برجستهٔ ديگر در انواع پنير را عنوان خواهيم کرد.
موارد استفاده: آيا پنير بايد به صورت تازه بايد مصرف شود؟ آيا در غذاي خاصي کاربرد دارد؟ هر نکتهٔ ديگري در رابطه با بهترين شيوه مصرف پنير در اين قسمت ارائه شده است.
17- راکفورت
خاستگاه: فرانسه نوع شير: گوسفند مدت زمان کهنگي: حداقل پنج ماه
تودههاي قارچي که در همه جاي اين پنير به صورت رگههايي به چشم ميخورد، کلونيهايي از قارچ پنيسيليوم راکفورت هستند که به طور طبيعي در غار راکفورت فرانسه يافت ميشوند. اين پنير، بافتي ترد و مرطوب دارد و طعم آن به دليل وجود مخمرهاي علفهاي خاصي که بر شير گوسفند تاثيرگذار هستند، شيرين، معطر و تيز است. بهترين زمان مصرف اين پنير پاييز است، يعني زماني که پنيرهاي تهيه شده از شير گوسفندان در اوايل بهار آماده ميشود. پنير راکفورت يکي از انواع بيشمار پنير بلوچيز با نام ثبتشدهٔ محلي است، يعني که پنير راکفورت تنها در همين منطقه توليد خواهد شد.
موارد مصرف: صبحانه يا همراه با آجيل و عسل
16- پنير کممبر
خاستگاه: فرانسه (نرماندي) نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: حداقل سه هفته
ورقهٔ بيروني اين پنير لايهاي از قارچ penicillium candidum است. اين قارچها در بررسي ميکروسکوپي، شبيه گل قاصدک هستند و اين پنير با نام ورقهٔ شکوفه نيز شناخته ميشود. به دليل اين که پنير کممبر از پنيرهايي با حجم توليد بالا در فرانسه محسوب ميشود، ممکن است طعم و کيفيتهاي بسيار متفاوتي از آن را تجربه کنيد. برخي از پنيرهاي کممبر به صورت محلي و دستي توليد شده و البته داراي نام تجاري خاص هستند، درحالي که ديگر پنيرها به صورت انبوه از شير پاستوريزه توليد ميشوند. اين پنير، چرب و روغني بوده و بافتي کشساني و عطري ملايم و مانند قارچ دارد.
مصارف: به صورت خام يا در ساندويچ، پخته در کراست غذاها، به همراه نان و يا به صورت سرخشده.
15- پنير کوتيجا
خاستگاه: مکزيک نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: حداقل سه ماه
پنيرهاي تازهتر طعمي شور و ملايم مانند پنير فتاي تازه دارند. با کهنه شدن پنير طعم آن قوي و تيزتر و بافت آن نيز خشکتر ميشود.
موارد مصرف: در تهيه تاکو، سالاد، سوپ، روي برنج، در انواع خوراکها، روي خوراک لوبيا وغيره
14- پنير بز (شِوغ)
خاستگاه: فرانسه نوع شير: بز مدت زمان کهنگي: متغير است.
واژهٔ فرانسوي شِوغ به معناي بز است و به هر پنيري اطلاق ميشود که با شير بز تهيه شود. اما در آمريکا اين واژه مصطلح تنها به پنيرهايي از شير بز اشاره دارد که کهنه نشده و فوراً پس از تهيه مصرف ميشود. پنير تازهٔ بز، مرطوب و روشن بوده و طعمي نسبتاً ترش مثل ليمو دارد و همچنين حالتي گچي در دهان ايجاد ميکند. اين پنير در بستهبنديهاي وکيوم شده و گاهي با ترکيب سبزيجات، ادويه يا سير عرضه ميشود.
موارد مصرف: خردشده در سالاد، سرخشده به صورت مخلوط با خرده نان، در ساندويچ و مکاندچيز
13- پنير فتا
خاستگاه: يونان نوع شير: گوسفند يا بز مدت زمان کهنگي: حدوداً سه ماه
پنير فتا جزو بيشمار پنيرهايي است که معرف حفاظتشدهٔ محصول اصلي است، يعني تنها در صورتي که پنير يا از خود سرزمين يونان و يا Lesbos بوده و از حداقل ۷۰ درصد شير گوسفند باشد (بقيه بايد حتماً شير بز باشد) در اتحاديه اروپا برچسب پنير فتا خواهد داشت. اين پنير شور با غوطهورکردن دلمهٔ فشرده و تازهٔ شير در آب نمک حاصل ميشود. اين پنير مرطوب با طعمي تند ميتواند داراي بافتهايي بسيار متنوع از حالت خشک و ترد تا خامهاي و کشدار باشد و مصرف آن با ميوههاي تابستاني بسيار مناسبت دارد.
موارد مصرف: سرخشده با روغن زيتون، خردشده در سالادها، ساندويچ، مصرف به جاي پنير کوتيجا در غذاهاي مکزيکي و تاکو.
12- موتزارلا
خاستگاه: ايتاليا (کامپانيا) نوع شير: گاو يا گاوميش مدت زمان کهنگي: ندارد.
موتزارلا: موتزارلا پنيري تهيه شده از دلمهٔ و کش آمده است که از شير بوفالو يا گاو تهيه ميشود. دلمهٔ شير به کمک آب داغ گرم شده و با دست ورز داده ميشود تا زماني که به توپکهايي مرطوب تبديل شود. سپس اين پنيرها يا به صورت تازه و يا بستهبنديشده در آب نمک عرضه ميشود. اين پنير تازه و غني از حيث لبني، به دليل داشتن بافت عالي و طعم خامهاي لطيف بسيار محبوب است.
بهترين مصارف: به صورت تازه به همراه روغن زيتون، به همراه گوجه در ساندويچ و پيتزا
11- امَنتَل
خاستگاه: سوييس نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: حداقل چهار ماه
مشهورترين پنير سوييسي که ممکن است هرکسي بشناسد، پنير امنتل است؛ دقيقاً همان پنيري که پر از سوراخ است. اين پنير، نوعي پنير کوهستاني است يعني پنير تهيه شده از شير گاوهايي که در کوهستان آلپ در فصلهاي مختلف تغذيه کرده و دلمههاي آن پخته شده و محکم به هم فشرده ميشود. سوراخهايي که در اين پنير ميبينيد، حبابهاي گاز کربن دي اکسيد هستند که با فعاليت باکتري Propionibacterium freudenreichii و مصرف اسيد لاکتيک توسط آن توليد ميشوند. اين پنير شيريني خاص و طعمي قوي دارد که با خوردن آن، پشت زبان ميسوزد. همچنين مانند ديگر پنيرهاي کوهستاني، بسيار عالي ذوب ميشود.
10- پنير چدار
خاستگاه: انگليس نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: حداقل ندارد، اما به طور کلي حداقل يک سال کهنگي مطلوب است.
پنير چدار پنيري تهيه شده از شير گاو است که اصالت آن به سامرست انگلستان باز ميگردد. اکنون پنير چدار تنها يک اسم نيست، بلکه چدارکردن نيز به فرايند پنيرسازي اشاره دارد که طي آن دلمهٔ شير گاو پخته شده و سپس به خردههاي ريزي به اندازه پنير آسياب ميشود. سپس اين ذرات پنير به هم فشرده شده تا تودههاي بزرگ پنير حاصل ميشود، همچنين اين تودهها را روي هم انباشته ميکنند تا حداقل ميزان رطوبت موجود نيز خشک شود. پنير چداري که به سبک سنتي تهيه ميشود، بافتي خشک، ترد و شکننده دارد، همچنين طعم آن تند و تيز و قوي است. پنير چدار آمريکايي هيچ شباهتي با اين پنير ندارد و روي ساندويچها و برگرها مصرف ميشود. کيفيت پنيرهاي چدار و سبک آنها بسيار متنوع است. همچنين رنگ اين پنير از عاجي رنگ تا کاهي و رنگ زرد اخرايي بسته به فصل تهيه پنير و تغذيهٔ گاو متغير است.
موارد مصرف: به صورت خام، ساندويچ پنير، در خوراک و سوفله
9- پنير گودا
خاستگاه: هلند نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: حداقل چهار هفته، اما حداقل يک سال براي رسيدن به کيفيت عالي لازم است.
پنير گودا نوعي پنير نيمهسخت تا سخت تهيهشده از شير گاو و محصول کشور هلند است. پنير گودا نيز مانند پنير چدار، عطر و طعمي بسيار متنوع دارد که از نوع بسيار تند و تيز تا ملايم، و مومي-خامهاي تا نوع ترد و شکننده متغير است. پنيرهاي بسيار کهنهٔ گودا بافتي بسيار شکننده دارند که به دليل کريستالهاي متراکم کلسيم لاکتات و يا آمينو اسيد تيروزين است که با از دست رفتن رطوبت پنير ايجاد ميشوند (درست مانند پنير پارمزان).
موارد مصرف: پنير تازه به راحتي ذوب ميشود. پنيرهاي کهنه به صورت خام يا رنده شده روي سالاد و سوفله و خوراک مصرف ميشود.
8- پنير تالجيو
خاستگاه: ايتاليا (لامباردي) نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: شش تا ده هفته
پنير تالجيو با قدمتي بيش از هزارسال، يکي از قديميترين پنيرهاي نرم دنيا به شمار ميآيد که هر زمستان و پاييز توليد ميشود. نام اين پنير ايتاليايي از غارهاي وال تالجيو گرفته شده است. اين پنير حجم چربي پنجاه درصدي دارد. تالجيو عطر تند و تيزي دارد اما طعم آن نسبتاً ملايم و مشابه طعم ميوه است. براي بهتر و ملايمتر شدن طعم تالجيو به آن مغز، ادويه، کشمش و گاهي ليمو اضافه ميکنند.
طعم پنير تالجيو به همراه سالاد بينظير است.
7- پارمژانو رجيانو
خاستگاه: ايتاليا نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: حداقل دوازده ماه
چندين نوع پنير در بازارها تحت نام پارمزان عرضه ميشود که اين پنيرها را نبايد با پنير حقيقي پارمژانو-رجيانو اشتباه بگيريم. اين پنير با نام تأييدشده و حفاظتشده تنها در اميليا-روماگنا و لامباردي ايتاليا توليد ميشود. پارمژانو که حداقل به يک سال و حداکثر سي و شش ماه زمان براي کهنگي نياز دارد، پنيري با بافت سفت، خشک، ترد و شکننده است؛ اين پنير طعمي بسيار تند و کاراملي قوي وهمچنين حالت کرانچ فوقالعادهاي دارد.
موارد مصرف: رندهشده در سالاد و پاستا. پنيرهايي با پوستهٔ شورتر و سفتتر بسيار عالي بوده و بسياري از سوپهاي ايتاليايي طعم خوب خود را مديون اين پنير هستند.
6- پنير مانچگو
خاستگاه: اسپانيا نوع شير: گوسفند مدت زمان کهنگي: از ۶۰ روز تا دو سال
اين پنير که از شير گوسفندهاي مانچگا تهيه ميشود، از انواع پنيرهاي سخت و فشرده بوده و رنگ آن نيز از عاجي تا زرد کاهي متغير است. پنيرهاي تازهتر مانچگو داراي بافتي غني و کرهاي هستند که نسبتاً خامهاي است؛ برعکس انواع کهنهٔ اين پنير که طعمي به شدت شور داشته و با گذراندن پروسهٔ تبخير آب و در عين حال توليد کريستال تيروزين به شدت ترد و شکننده ميشود.
موارد مصرف: به صورت تازه، به همراه دسر به (ممبريو)
5- پنير مونتري جک
خاستگاه: ايالات متحده امريکا (کاليفرنيا) نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: حدود يک ماه
اين پنير بسيار نرم است، طعمي کرهاي و کمي تند و تيز دارد، پنير مونتريجک يکي از معدود پنيرهاي بااصالت کاملاً امريکايي است. اين پنير به دليل تازگي و حجم چربي بالا به راحتي ذوب ميشود. از مونتريجک در تهيهٔ غذاهاي تند مانند فلفل پنيري استفاده ميشود.
در خوراکها، سوفله، پنير کبابي، روي چيلي، ديپ پنير و هر نوع غذاي ديگري که با پنير ذوب شده مصرف ميشود.
4- هالومي
خاستگاه: خاورميانه، قبرس نوع شير: ترکيب شير گوسفند و بز
پنيرهالومي نوعي پنير سفيد بهاري است که در آبنمک نگهداري شده و به طور سنتي از ترکيب شير گوسفند و بز تهيه ميشود؛ البته امروزه تهيهٔ اين پنير با شير گاو نيز ممکن است. بافت پنير هالومي مشابه پنير موزارلا يا پنير سفت فتا است اما طعمي شور و قوي دارد که به دليل نگهداري در آب نمک است. با پختن اين پنير، طعم نمکي کاملاً از بين رفته و بافتي خامهاي نمايان خواهد شد.
از آنجايي که پنير هالومي نقطه ذوب بسيار بالايي دارد به راحتي قابل سرخکردن يا کباب کردن است و به نام پنير کبابي مشهور شده است. علت اين خاصيت عجيب پنير کبابي در شيوهٔ تهيهٔ آن نهفته است که به هيچگونه اسيد يا باکتري توليدکنندهٔ اسيد در فراوري آن نياز نيست.
3- پنير خامهاي
خاستگاه: امريکا نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: ندارد.
پنيري نرم و تازه با طعمي ملايم که از شير چرب تهيه ميشود. با توجه به اين که پنير خامهاي از ترکيب شير و خامه تهيه ميشود، حجم چربي بسيار بالايي دارد. پنير خامهاي در ايالات متحده بايد حداقل ۳۳ درصد حجم چربي داشته باشد، درحالي که در بريتانيا اين حجم چربي بايد حداقل ۴۵ تا ۶۵ درصد باشد. اين پنير طعمي ملايم و لاکتيکي و تا حدي نمکي دارد.
پنير خامهاي با استفاده از اسيد لاکتيک شکل ميگيرد و بايد تازه مصرف شود. اين پنير حتي با نگهداري در يخچال، عمر کوتاهي دارد. پنير خامهاي که با روشهاي سنتي تهيه ميشود، بيشتر ترد و شکننده بوده و برعکس پنيرهاي مدرن است که به کمک نگهدارنده تهيه ميشوند و بافتي کشساني دارند. اين پنير در تهيهٔ دسرهاي مختلف کاربرد دارد.
2- پنير ريکوتا
خاستگاه: ايتاليا نوع شير: شير گاو، گوسفند بز يا بوفالو مدت زمان کهنگي: ندارد.
ريکوتا نوعي پنير تازهٔ ايتاليايي است که از شير به همراه آب پنير گاو، بز يا بوفالو که پس از توليد پنير باقي ميماند، تهيه شده است. از آنجايي که طي فرايند توليد پنير، مادهٔ کازئين از آن جدا ميشود، پنير ريکوتا مناسب افرادي است که به مشکل عدم تحمل کازئين دچار هستند. همچنين ريکوتا به دليل داشتن چربي کم و پروتئين بالا مناسب افرادي است که در رژيم لاغري هستند. اين پنير تازهٔ ايتاليايي سنتي از خانواده پنير کوتيجا بوده ولي از آن نرمتر است و طعمي شيرين و ملايم دارد. پنير ريکوتاي خوب محکم است اما جامد نيست و متشکل از دانههاي نرم و مرطوب است. طعم مطلوب و سبک ريکوتا اين پنير را براي انواع مختلفي از غذاها مناسب کرده است.
موارد مصرف: پنير ريکوتا پنيري محبوب در غذاهاي ايتاليايي مانند لازانيا، پيتزا، راويولي و ديپ و همچنين دسرهايي مانند چيزکيک است. همپنين براي غلظت دادن به سس به کار ميرود.
1- بوترکيزه
خاستگاه: آلمان و اتريش نوع شير: گاو مدت زمان کهنگي: يک ماه
پنيري نيمهسفت با يک پوستهٔ طلايي طبيعي است که بسيار در آلمان و اتريش شهرت داشته و به دليل بافت خامهاي و طعم کرهاي محبوب است. نام اين پنير به صورت تحتالفظي از کلمهٔ butter cheese گرفته شده که به معناي پنير کرهاي است، اما اين پنير بدون کره است و به دليل عمر کهنگي بسيار کوتاه، طعمي ملايم و مطبوع دارد. اين پنير پس از گذشت يک ماه آماده است و حجم چربي پنجاه درصدي دارد، به همين دليل بافت آن نرم، خامهاي و کشساني است. از آنجايي که پنير بوترکيزه به راحتي تکه يا ذوب ميشود، بسيار مناسب مصرف روزمره در کنار ساير غذاها و يا صبحانه است.
بازار