راهنمای سفر به کربلا

اطلاعات ضروري اختلاف ساعت با ايران: ۱/۵- ساعت زبان رسمي: عربي و کردي واحد پول: دينار عراق کد کشور: ۹۶۴++ کد شهري: ۴۰ شماره تلفن‌هاي اضطراري: پليس: ۱۲۲۱۰۴ آمبولانس: ۱۲۲ آتش نشاني: ۱۲۲۱۱۵ جهت رانندگي: راست فرودگاه بين‌المللي: ندارد

وضعيت آب و هوايي آب و هواي کشور عراق (به جز شمال) عمدتا صحرايي است؛ با زمستان‌هاي خنک و گاه سرد و تابستان‌هاي خشک و گرم و آفتابي. دماي هوا در تابستان در بيشتر جاهاي اين کشور به ۴۰ درجه سانتي‌گراد و در برخي مناطق به ۴۸ درجه مي‌رسد. دماي هوا به ندرت در زمستان بالاي ۲۱ درجه مي‌رود و در شرايط سخت بين ۱۵ تا ۱۹ درجه و در شب‌ها تا حد ۲ تا ۵ درجه قرار مي‌گيرد. مناطق کوهستاني شمال اغلب از زمستان‌هاي سرد با بارش برف و باران برخوردار است که گاهي موجب طغيان رودخانه‌ها مي‌شود. به‌طور معمول بارندگي در اين کشور کم است. در بيشتر مناطق سالانه کمتر از ۲۵۰ ميلي‌ليتر بارش وجود دارد. اين بارش‌ها هم بيشتر در زمستان رخ مي‌دهد. باران‌هاي تابستاني به جز در شمال به ندرت اتفاق مي‌افتند. بهترين زمان براي رزرو تور از آن‌ جايي که اين شهر از شهرهاي مقدس شيعيان است، در تمام طول سال زائران براي زيارت به آنجا مي‌روند اما در ايام مقدس و خاص مانند عاشورا و تاسوعا، اعياد مانند عيد قربان و حتي عيد نوروز شهر مملو از زائر مي‌شود. در اين ايام به‌علت بالا بودن قيمت هتل‌ها قيمت تور کمي گران‌تر از ايام معمولي سال مي‌شود. براي سفر به عتبات عاليات بهتر است به‌شکل کاروان به اين کشور سفر کنيد چون هم از لحاظ هزينه به‌صرفه‌تر است و هم بيمه و امنيت شما در اين کشور تأمين مي‌شود. اگر قصد سفر به اين کشور را داريد در شهر خود اقدام به گرفتن ويزا کنيد تا در مرز گرفتار کلاهبرداران نشويد. هزينه‌ها

هزينه هاستل‌ها (خوابگاه) و هتل‌ها کشور عراق جزو کشورهاي جهان سوم است و تا چند سال پيش وضعيت هتل‌ها و گردشگري آن اصلا مناسب نبود. بعد از سقوط صدام ورود زائران شيعه و اغلب ايراني، وضعيت هتل‌ها کمي بهتر از قبل شد. اگر قصد سفر به کربلا را داريد و مي‌خواهيد به‌صورت انفرادي به اين سفر برويد، به شما توصيه مي‌کنيم به‌هيچ وجه در هاستل‌ها (مسافرخانه‌ها) اقامت نکنيد چون وضعيت آن‌ها اصلا مناسب نيست. هتل‌ها نيز درجه‌هاي مختلف دارند و کيفيت و وضعيت آن‌ها روزبه‌روز بهتر مي‌شود. هزينه‌ي هتل‌هاي متوسط در کربلا از حدود ۴۰ دلار (هر نفر در يک شب) شروع مي‌شود و بسته به کيفيت و نزديکي آن به حرم‌ قيمت‌ها بالا مي‌رود. اما اگر بخواهيم بهترين و لوکس‌ترين هتل‌هاي شهر را به شما معرفي کنيم، بايد از «هتل ريحان کربلا» نام ببريم؛ هتل «برج يوسف»، «کريستال»، «آلماناسيک»، «سفير» و «زيارا» نيز جزو بهترين هتل‌هاي شهر کربلا محسوب مي‌شوند. هزينه خوراک و مواد غذايي اگر با کاروان‌هاي سازمان حج و زيارت به اين شهر سفر مي‌کنيد، اين تورها تهيه‌ي صبحانه، ناهار و شام شما را خود بر عهده دارند و در هتل‌ها غذاهاي با کيفيت به مسافران عرضه مي‌کنند. اما اگر قصد داريد به‌صورت انفرادي به اين سفر مشرف شويد توصيه مي‌شود در رستوران‌هاي بين راهي غذا نخوريد چون به‌دليل کيفيت پايين و عدم رعايت کامل بهداشت، احتمال مسموميت بسيار بالا است. در خورد شهر نيز سعي کنيد در رستوران‌هاي معتبر و بهداشتي مانند رستوران «الفردوس»، «النخيل»، «زعفران»، «جبل عامل» و «فست فود الطازج» غذا ميل کنيد. هزينه حمل‌و‌نقل عمومي هزينه‌ي تاکسي از گاراژ نجف تا حرم حدود ۱۵۰۰ دينار است. مسيرهاي مستقيم و کوتاه حدود ۳ دينار است. هزينه‌ي رفت‌و‌آمد در شهر و با تاکسي را مي‌توان حدود ۷ هزار تومان تخمين زد. اگر در کربلا يا در ديگر شهرهاي عراق سوار تاکسي شديد مراقب باشيد تا چيزي در ماشين جا نگذاريد، چون در شلوغي شهر و نبود نظارت کافي پيدا کردن وسايلتان تقريبا غير ممکن مي‌شود. به بانوان نيز توصيه مي‌شود در حد امکان به‌تنهايي سوار ماشين نشوند و بهتر است يک آقا همراهي‌شان کند. توصيه‌هايي براي صرفه‌جويي در هزينه‌ها همان‌طور که قبلا هم ذکر شد بهترين روش براي سفر به عتبات عاليات مسافرت با کاروان‌هاي سازمان حج و زيارت است؛ سفرهاي اين چنيني به‌صرفه‌تر از سفر انفرادي است چون در طول سفر تمام مسئوليت هتل، بيمه، حمل‌و‌نقل و خوراک بر عهده‌ي کاروان بوده و شما مي‌توانيد به‌راحتي به سفر و زيارت خود بپردازيد. اکثر ايراني‌ها با زبان عربي آشنايي چنداني ندارند و در صورت سفر انفرادي احتمال اينکه گير کلاهبرداران بيفتند خيلي زياد است. ثبت‌نام در تورهاي سازمان حج و زيارت اين امکان را به شما مي‌دهد که در ايام پيک و اوج شلوغي شهر کربلا، دغدغه‌ي پيدا کردن هتل را نداشته باشيد، در غير اين‌ صورت معلوم نيست خودتان بتوانيد هتل مناسب با قيمت خوب پيدا کنيد يا نه. البته در ايام عزاداري امام حسين (ع) مردم شهر نذري مي‌دهند و در هر گوشه‌ي آن مي‌توان غذاي نذري و ايستگاه صلواتي پيدا کرد که اين امر مي‌تواند هزينه‌هاي مربوط به غذا را کاهش دهد. در شهر کربلا بازارهاي زيادي وجود ندارد و اغلب جنس‌هاي آن نامرغوب هستند، پس سعي کنيد در اين سفر زيارتي وقت خود را در بازارها تلف نکرده و براي عزيزانتان به‌عنوان سوغاتي مهر، تسبيح و پارچه‌ي سبز متبرک به يادگار بياوريد چون در حقيقت سوغاتي اصلي اين شهر همين اشيا متبرک و معنوي است؛ اغلب جنس‌هاي بازار چيني و بي‌کيفيت است، پس با حذف خريد کالاهاي نامرغوب هزينه‌هاي سفر خود را پايين بياوريد. جاذبه‌ها کربلا جزو شهرهاي مذهبي جهان و شيعيان است و مهم‌ترين جاذبه‌ي آن‌ها وجود مرقد مطهر امامان و ديگر بزرگان ديني در اين شهر است: حرم امام حسين (ع) و حضرت ابوالفضل العباس (ع) همان‌طور که قبلا هم ذکر شد کربلا يکي از قطب‌هاي گردشگري مذهبي است و مهم‌ترين جاذبه‌ي آن حرم مطهر امام حسين (ع) و حضرت عباس است که به‌فاصله‌ي ۳۰۰ متر از هم قرار دارند و فاصله‌ي بين حرم اين دو بزرگوار را «بين الحرمين» مي‌نامند که مومنان عاشق و دوستداران اهل بيت را به اين شهر مي‌کشاند. حضرت علي اکبر نيز در پايين پا و حضرت علي اضعر روي سينه‌ي مطهر امام حسين دفن شده‌اند. قبل از واقعه‌ي عاشورا در اين منطقه اصلا شهري وجود نداشت و يک بيابان بي‌آب و علف بود. بعد از دفن پيکر مطهر شهداي کربلا در اين دشت، شيعيان براي زيارت به اين مکان آمدند و رفته رفته زندگي در آنجا شکل گرفت و به شهر تبديل شد. بسياري از علما و بزرگان ايران و اسلام طبق وصيت خود در کربلا دفن شده‌اند و خود به جاذبه‌ي مذهبي ديگري تبديل گشته‌اند: مزارهاي کربلا بيشتر ياران امام حسين عليه‌السلام که در واقعه‌ي عاشورا به شهادت رسيدند، در نزديکي امام حسين (ع) دفن شده‌اند؛ اما برخي از آنان ‌به‌دلايل مختلف در اماکن ديگر دفن شده‌اند که عبارت‌اند از: حر بن يزيد رياحي قبيله وي، جنازه‌ي او را از ميدان جنگ خارج کردند و در روستايي در ۹ کيلومتري غرب کربلا به خاک سپردند؛ همان جا که امروزه به سبب وجود قبر او به «روستاي حر» معروف است. بارگاه وي در  ۳۷۰  هجري قمري به دستور «عضدالدوله ديلمي» ساخته شد و در  ۹۱۴  هجري قمري شاه اسماعيل صفوي، پس از زيارت قبر وي، دستور تجديد بناي آن را صادر کرد. عون بن عبداللّٰه در کنار اتوبان کنوني کربلا-بغداد، مزار باشکوهي قرار دارد که متعلق به «عون بن عبدالله» است. بنا بر روايتي، وي همان عون بن عبدالله بن جعفر طيار فرزند زينب کبري (س) است که در روز عاشورا به شهادت رسيد؛ اما بنا به روايتي ديگر، اين جا مزار عون بن عبداللّٰه يکي از احفاد امام حسن مجتبي (ع) است و اين صحيح‌تر به نظر مي‌رسد؛ زيرا بايد عون نيز در کنار ساير شهدا دفن شده باشد. طفلان مسلم در اتوبان کربلا-بغداد، در فاصله‌ي ۳۰ کيلومتري کربلا، درحومه‌ي شهرکي به نام «مسيب» مزار و مرقد طفلان مسلم بن عقيل قرار دارد. عالمان و سادات محمد بن نبي بن کاظم عليه‌السلام وي نوه‌ي گرامي امام کاظم عليه‌السلام است که در ميان عرب‌ها به «امام نوح» شهرت دارد و در منطقه «طويرج»، دوازده کيلومتري کربلا، دفن شده است. اخرس بن کاظم عليه‌السلام محمد بن ابي الفتح مشهور به «الاخرس»، از نواده‌هاي امام موسي بن جعفر عليه‌السلام، در محله‌اي به نام «الابتر» در اطراف کربلا به خاک سپرده شده است. در آن محل زيارتگاهي بنا شده و زائران زيادي به آنجا مي‌روند.   سادات آل خراسان در نجف به الاخرس منسوب هستند. سيد احمد ابوهاشم نسب وي با چند واسطه به امام موسي کاظم (ع) مي‌رسد. سيد احمد در شمال غربي منطقه شفائه (در  ۲۵  کيلومتري آن) دفن شده و مزار و گنبد و صحن دارد و گنبد آن با کاشي‌هاي آبي مزين شده است. ابن حمزه عماد الدين ابو محمد بن علي بن حمزه بن حسن بن عبيد اللّٰه بن عباس بن علي عليه‌السلام، مشهور به ابن حمزه و از نواده‌هاي حضرت عباس عليه‌السلام است. وي از عالمان بزرگ و فقيهان برجسته و راويان حديث بود و در قبرستان قديمي کربلا، که امروزه در جنوب شرقي آستان حضرت ابوالفضل کنار بزرگراه کربلا-طويرج قرار گرفته، دفن شده است. ابو احمد حسين بن محمد ( ۳۰۴ ق -  ۴۰۰  ق) نسب او با سه نسل به امام موسي کاظم عليه‌السلام مي‌رسد. وي پدر گرامي سيد رضي است. سيد رضي ( ۳۵۸ ق -  ۴۰۶  ق) سيد رضي از عالمان شيعه در قرن چهارم هجري و گردآورنده نهج البلاغه است. او در کنار پدر و برادرش در نزديکي قبر سيد ابراهيم مجاب در رواق غربي حرم دفن است. ابن فهد حلي ( ۷۵۸ ق -  ۸۴۱  ق) قبر شيخ احمد بن محمد بن فهد، فقيه بزرگ اماميه، در غرب خيابان «باب القبله»، داخل مسجدي قرار دارد که به نام او معروف است. وي خانه‌اش را براي زائران به‌عنوان منزل‌گاهي وقف کرده بود و پس از مرگش او را در همان خانه‌ي خود به خاک سپردند. شاه عباس در  ۱۰۳۳  هجري قمري باغ جنوب قبر «ابن فهد» را به‌صورت مسجدي درآورد و آن را کاشي‌کاري کرد و گنبدي روي قبر وي برپا ساخت. شيخ يوسف بحراني ( ۱۱۰۷ ق -  ۱۱۸۶  ق) شيخ يوسف آل عصفور بحراني، صاحب کتاب الحدائق الناضره، در رواق شرقي حرم دفن شده است. وي به همراه سيد علي طباطبايي و وحيد بهبهاني در يک مقبره آرميده‌اند. علامه وحيد بهبهاني ( ۱۱۱۸ ق -  ۱۲۰۵  ق) شيخ محمد باقر بن محمد اکمل مشهور به وحيد بهبهاني، از عالمان بزرگ شيعه در قرن دوازدهم هجري است. وي در رواق شرقي حرم دفن شده است. او در کربلا رهبري و مرجعيت شيعيان را بر عهده داشت. شريف العلماء(-۱۲۴۶ ق) محمد شريف بن حسن آملي، از عالمان بزرگ شيعه و استاد شيخ مرتضي انصاري است. وي در سمت جنوب شرقي آستان، در يکي از کوچه‌هاي فرعي خيابان امام حسين عليه‌السلام دفن شد و داراي بقعه بود که امروزه از ميان رفته است. سيد علي طباطبايي سيد علي طباطبايي، صاحب کتاب رياض المسائل در فقه است. وي در رواق شرقي حرم خاک شد. او ديوار شهر کربلا را بنا کرد. فرزند او به سيد محمد مجاهد معروف است. اين‌ افراد تنها بخشي از علما و سادات مدفون در شهر کربلا هستند.

پادشاهان آل بويه چند تن از پادشاهان آل بويه در صحن حرم امام حسين دفن شده‌اند. در زمان‌هاي پيشين، بقعه‌اي بر فراز قبر آنان وجود داشت که در  ۱۲۶۸  هجري قمري تخريب شد. مظفرالدين شاه وي از پادشاهان قاجار است که فرمان مشروطيت را در  ۱۳۲۴  هجري قمري صادر کرد و در همان‌ سال از دنيا رفت. براساس وصيتش او را در کربلا به خاک سپردند. قبر وي داخل رواق پادشاهان است. محمد علي شاه محمد علي شاه فرزند مظفرالدين شاه از پادشاهان دوره‌ي قاجار و از مخالفان مشروطه است که به سبب به توپ بستن مجلس شوراي ملي شهرت دارد. وي در  ۱۳۴۱ ق از دنيا رفت و در کنار قبر پدرش دفن شد. احمد شاه احمد شاه فرزند محمد علي شاه و آخرين پادشاه سلسله‌ي قاجار است که در دوران وي کودتاي  ۱۲۹۹  رضا خان به وقوع پيوست. او در  ۱۳۴۸  هجري قمري از دنيا رفت و در کنار قبر پدرش به خاک سپرده شد. امير کبير ميرزا تقي خان هزاوه‌اي مشهور به امير کبير، صدر اعظم معروف ناصرالدين شاه است که به دستور وي در  ۱۲۹۸ هجري قمري در حمام فين کاشان به قتل رسيد و در رواق پادشاهان به خاک سپرده شد. در کنار قبر وي فرزندش ساعد الملک و برادرش ميزا حسين خان دفن شده‌اند. آثار تاريخي کربلا جاي جاي شهر کربلا با گذشته‌ي پرفراز و نشيب خود، پر از آثار تاريخي است که متاسفانه بسياري از آن‌ها از بين رفته است. اگر سعادت داشتيد و به اين شهر سفر کرديد، مي‌توان سري هم به آثار تاريخي آن بزنيد: قلعه‌ي اخيضر اين قلعه در منطقه‌اي به همين نام در ۲۰ کيلومتري غرب شهر کربلا واقع شده است. اين قلعه بسيار قديمي است و در مورد بانيان آن اختلاف نظر وجود دارد. در داخل قلعه مسجد کوچکي وجود دارد و اطراف ديوارهاي آن به‌صورت برج ساخته شده است. قلعه‌ي هندي آقا محمد خان قاجار براي حفظ امنيت شهر کربلا قلعه مستحکم و حصاري استوار پيرامون شهر بنا کرد. اين قلعه که در چهار کيلومتري شهر قرار دارد، با مرگ آقا محمد خان نيمه تمام ماند و مرحوم سيد علي طباطبايي هزينه‌ي آن را از هندوستان تأمين کرد و آصف الدوله هندي نيز در ابتداي قرن سيزدهم هجري بر آن حجره‌ها و مکان‌هايي ساخت تا زائران کربلا بتوانند شب را در آنجا اقامت کنند. به‌همين مناسبت اين قلعه به «قلعه‌ي هندي» معروف شد. مساحت آن به حدود سه هزار متر مي‌رسد. اين قلعه بارها و بارها زائران کربلا را که در مسير اين شهر دچار راهزنان و حراميان مي‌شدند پناه داده است. قصر عطشان زمان ساخت اين قصر به عصر عباسي باز مي‌گردد و در سي کيلومتري جنوب غربي کربلا واقع است. امروزه بخشي از ديوارها و طاق‌هاي آن باقي مانده که با آجرهاي بسيار محکم ساخته شده‌اند. اين ديوارها و طاق‌ها حکم اسلحه خانه يا پناهگاه را براي زائران داشت. گفتني است قصرهايي چون «ابن مقاتل» و نيز ديوارهاي شهر کربلا تا قرن چهاردهم هجري برپا بوده که امروزه تخريب شده‌اند. مقام امام صادق عليه‌السلام در اطراف حرم امام حسين عليه‌السلام، در زمين‌هاي معروف به «جعفريات»، قبه و زيارتگاهي وجود دارد که گفته مي‌شود امام صادق عليه‌السلام هنگام زيارت امام حسين در آن مکان با آب نهر فرات غسل زيارت مي‌کردند. اين نقطه در ساحل غربي نهر علقمه قرار دارد و گنبد اين مقام با کاشي مزين شده است. مقام حضرت مهدي (عج) در سمت چپ نهر حسينيه کنوني، در ورودي کربلا و راه مقام امام صادق عليه‌السلام، بقعه و مقامي است که گنبد بلندي دارد. اين بقعه به ياد و نام حضرت بقية اللَّه بنا شده است. مقام زين العابدين عليه‌السلام در ابتداي قرن سيزدهم (۱۲۱۷ قمري) ابوطالب خان، جهانگرد معروف، به خيمه‌گاه يا مقام زين العابدين اشاره مي‌کند که همسر آصف الدوله بنايي روي آن احداث کرده بود. اين مقام ظاهرا در کنار بيمارستان امام حسين عليه‌السلام امروزي است و برخي آن را محل اصلي خيمه‌گاه مي‌دانند. مساجد کربلا شهر کربلا بيش از صد مسجد دارد که معروف‌ترين آن‌ها عبارت‌اند از: مسجد رأس الحسين (ع)، مسجد عمران بن شاهين، مسجد شهيد ثاني، مسجد سردار حسن خان، مسجد ناصري، مسجد شهرستاني، مسجد حميديه، مسجد سيد علي نقي طباطبائي، مسجد کبيس، مسجد شيخ يوسف بحراني، مسجد شيخ خلف، مسجد اردبيلي‌ها، مسجد حاج نصر الله، مسجد خيمه‌گاه. حسينيه‌هاي کربلا با توجه به اينکه کربلا شهري زيارتي است و ساليانه صدها هزار مسلمان از سرتاسر کشورهاي شيعه نشين براي زيارت به اين شهر مقدس مي‌آيند، از اين رو بسياري از مردم شهرهاي گوناگون به ساختن حسينيه و زائرسرا پرداخته‌اند و تعداد حسينيه‌ها در اين شهر به بيش از صد حسينيه مي‌رسد که مهم‌ترين آن‌ها متعلق به ايرانيان است مانند: حسينيه تهراني‌ها، اصفهاني‌ها، مازندراني‌ها، قمي‌ها و آذربايجاني‌ها و ده‌ها حسينيه‌ي ديگر که قسمت عمده اين مراکز در سال‌هاي اخير ويران شده است. غذاهاي سنتي کربلا در روز تاسوعا، عاشورا و اربعين حسيني در جاي جاي کربلا همه نذري پخش مي‌کنند و مهم‌ترين آن‌ها قيمه‌ي نجفي است. در اين روزها هيچ کس در کربلا گرسنه نمي‌ماند؛ همه‌ي مردم محلي مشغول پخش نذري ميان زائران هستند. در هر گوشه‌ي کربلا و بازارهاي آن مي‌توانيد شيريني «دهينه» نيز پيدا کنيد که از شيره‌ي خرما تهيه مي‌شود و از مشهورترين شيريني‌هاي عراق است؛ شايد طعم آن به مزاج برخي از ايراني‌ها خوش نيايد اما بعضي‌ها هم اين شيريني را دوست دارند. از ديگر غذاهاي سنتي اين کشور و شهر کربلا مي‌توان به باميه، البرياني، دولما، کباب، فاضوليا و حققا اشاره کرد. نکاتي که در اين سفر بايد رعايت کنيد: ۱. در کليه موارد مي‌توانيد سوالات و مشکلات را با مدير کاروان خود در ميان بگذاريد. مدير در اين سفر نقش هماهنگ‌کننده و هدايت‌کننده و وظيفه دفاع از حقوق زائران را دارد. ۲. در صورت بروز هرگونه بيماري يا مصدوميت، خونسردي خود را حفظ کرده و به اتفاق مدير کاروان و با همراه داشتن کارت شناسايي زائر، به مراکز درماني پيش‌بيني شده و درمانگاه‌هاي شبانه‌روزي مراجعه کنيد. ۳. روي تمام ساک‌ها، کيف و چمدان، موبايل و دوربين حتما نام و مشخصات خود را بنويسيد. (ضمنا توصيه مي‌شود مشخصات را روي کاغذ يا مقوا نوشته داخل چمدان نيز قرار دهيد). ۴. بردن موبايل، دوربين عکاسي و فيلم‌برداري به داخل حرم‌ها و اماکن زيارتي ممنوع است. ۵. در ايران و عراق حساسيت زيادي روي مواد مخدر و داروهاي روان‌گردان وجود دارد و در صورت همراه داشتن حتي يک گرم‌، موجب بازداشت دارنده‌ي مواد و مدير کاروان شده و باعث برگرداندن کل اعضاي کاروان به ايران مي‌شود! ۶. همراه داشتن اسناد و مدارک (مانند شناسنامه، کارت ملي، کارت بسيج، کارت شناسايي شغلي، گواهي نامه رانندگي، دسته چک، دفترچه بانکي، دفترچه بيمه، کارت‌هاي اعتباري و نظاير آن) در سفر عتبات عاليات به هيچ وجه ضرورت ندارد و احتمال مفقود شدن آن‌ها در سفر زياد است، بديهي است کارت شناسايي زائر و کارت هتل محل اسکان و گذرنامه کافي است. ۷. در هيچ شرايطي از ليوان و حوله‌ي مشترک با ديگران استفاده نکنيد و هميشه در تمام مراحل در بين راه و هتل از آب بطري‌هاي پلمپ شده مصرف کنيد. (آب لوله کشي در عراق فقط براي شست و شو مناسب است.) ۸. از رفتن به شهرهاي ديگر و نقاط ممنوعه اکيدا خودداري فرماييد، چون پوشش امنيتي در آن اماکن وجود ندارد. در صورت تأمين امنيت در شهر مقدس سامرا يا ساير اماکن زيارتي، به‌طور رسمي اعلام مي‌شود. ۹. از تنها گذاشتن کودکان خود در هتل و نيز بازي کردن آن‌ها با آسانسور جدا خودداري کنيد تا خطري متوجه آن‌ها نشود. ۱۰. از محل تصادفات که تجمع افراد را موجب مي‌شود و محل انفجارات احتمالي دور شويد و از عکس گرفتن يا فيلم‌برداري از اين صحنه ها اکيداً خودداري کنيد. سفر به عتبات عاليات جزو سفرهاي معنوي و گردشگري مذهبي است، پس اگر قسمتتان شد و سعادت اين زيارت نصيبتان شد حتما ما را از دعاي خيرتان بي‌نصيب نکنيد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---