سفرزون/ شيراز از آن شهرهاي دوستداشتني است که هيچ گردشگري را ناراضي نگه نميدارد. چه آنها که ميخواهند از اماکن تاريخي بازديد کنند، يا جاذبههاي طبيعي را ببينند و حتي آنها که دوست دارند زيارت کنند و در حرم اهل بيت عصمت و طهارت، به آرامش و حضور قلب برسند. شاهچراغ شيراز ، سالهاي سال است که پناه سر و محبوب دل مردم شيراز و گردشگران آن شده. برادر امام رضا (ع) از احترام و اعتباري مثالزدني در شهر شيراز برخوردار است و همه روزه زائران زيادي را به بارگاه خود ميپذيرد. در اين مطلب از ما ميخواهيم به حرم امن او برويم و با تماشاي بارگاه و فضاي ملکوتياش به آرامش برسيم.همراه ما باشيد.
شاهچراغ، نام آرامگاه حضرت «ميرسيد احمد»، فرزند ارشد امام موسي کاظم (ع) امام هفتم شيعيان است. او که براي همراهي برادرش امام رضا (ع) به خراسان سفر کرده بود، در راه به وسيلهي مأموران مأمون، خليفهي وقت عباسي، در شيراز به شهادت رسيد. اولين بار در سدهي ششم هجري و در عهد اتابکان بر سر مزار او، گنبد و بارگاهي ساختند و آن را به آرامگاهي براي زيارت شيعيان تبديل کردند. آرامگاه شاهچراغ از گذشته تا امروز در نظر شيرازيها و مردم ايران احترام زيادي داشته و مردم، براي تبرک و توسل به زيارتش ميروند. مقبره برادر ايشان که «سيدميرمحمد» نام دارد هم در اين مجموعه قرارگرفته است. در ادامه بيشتر به معرفي شاهچراغ شيراز خواهيم پرداخت.
تاريخچه شاهچراغ شيراز

آرامگاه شاهچراغ تاريخ پر فراز و نشيبي را پشت سر گذاشته است. اولين بناي حرم مطهر شاهچراغ را به دورهي عضدالدوله ديلمي از سلاطين آل بويه نسبت ميدهند. در قرن هشتم اين بارگاه به دستور تاشي خاتون، مادر حاکم وقت شيراز مرمت شد و آرامگاهي وسيع و گنبدي بلند بر فراز آن ساختند. تاشي خاتون علاوه بر تأسيس مدرسهاي بزرگ در جنب آرامگاه، مغازههاي زيادي در نزديکي حرم را وقف اين بارگاه نمود. در قرن دهم، به دستور شاه اسماعيل صفوي بازسازي گستردهاي بر آرامگاه انجام گرفت. ۸۵ سال بعد بر اثر زلزله سال ۹۹۷، نيمي ازگنبد آرامگاه ويران شد.
در نيمهي قرن يازدهم، نادرشاه افشار دستور مرمت و تعمير اين آستان را صادر کرد. درواقع نادرشاه نذر کرده بود که اگر در جنگ با افغانها پيروز شود، اين بارگاه را مرمت کند. او بعد از پيروزي، مبلغ ۱۵۰۰ تومان آن زمان را به همراه ۷۲۰ مثقال طلاي ناب براي قنديل طلاي بالاي ضريح، براي بهسازي شاهچراغ صرف کرد. اما در سال ۱۲۳۹ براثر زلزله شيراز با خاک يکسان شد و بارگاه شاهچراغ به کلي از بين رفت. در زمان قاجار آرامگاه را از نو بازسازي کردند. از آن زمان تا به حال نيز بارها صحن و بارگاه حرم مورد بهسازي قرار گرفته و حتي گنبد اسکلت فلزي جايگزين گنبد قديمي شده است.
صحن و حياط آرامگاه شاهچراغ

حياط شاهچراغ داراي دو در اصلي ورودي است که در سمت جنوب و شمال حرم در زير دو سردر بزرگ کاشيکاري شده قرار دارد. حرم شاهچراغ در سمت غرب حياط و حرم سيد مير محمد برادر شاه چراغ، در سمت شمال شرقي حياط قرار دارد. صحن مرکزي که چهارده هزار متر مربع وسعت دارد مستطيلي با ۱۶۲ غرفه است. دور تا دور صحن، اتاق هايي در دو طبقه ساخته شده که پيشاني و جرزهاي جلو آنها کاشيکاري شده است. ستونهاي آهني ايوان حرم نيز به وسيله چوبهاي نفيس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نيز چوب منبت کاري شده به کار رفته است. در ميان حياط، حوض بزرگ فوارهداري ساخته و اطراف حوض هم درختکاري شده است. غير از دو در اصلي، دو در فرعي هم وجود دارد که يکي به بازار حاجي و ديگري به مسجد جامع عتيق ميرود. درگاه مانندي نيز از ضلع شمالي حياط وارد بازار شاهچراغ ميشود. در طي اين سالها علاوه بر صحن اصلي، صحن بزرگ و عظيمي هم با معماري زيبا و متفاوت با نام شبستان امام خميني به فضاي حرم اضافه شده است.
معماري داخلي آرامگاه شاهچراغ

فضاي داخلي شاهچراغ، مانند اماکن مذهبي مشابه، محفل نور و آينه است. درون حرم را با به کار بردن آينههاي ريز رنگين، به سبکي هنرمندانه، آينهکاري کرده و انواع خطوط زيباي فارسي و عربي، تزئينکنندهي نماي اطراف آينهها و کاشيها است. ضريح اوليهي حرم شاهچراغ شيراز در زمان فتحعلي شاه با نقره ساخته شده بود و ضريح کنوني نيز در سال ۸۲، از نقره ساخته شده است. در داخل اين ضريح، روي بقعه صندوقي زيبا از جنس خاتم قرارگرفته است. ستونهاي بدنهي داخلي و سقف ضريح هم با چوب و خاتم تزئين شده است. گنبد کنوني بنا نيز با اسکلت فلزي روي پايههاي گنبد قبلي ساخته شده است و با کاشيکاريهاي ظريفش، يکي از زيباترين گنبدهاي ايران به شمار ميرود. گلدستهها به شکل قرينه در دو طرف ايوان مطهر ساخته شده و در آن، از رنگهاي طبيعي استفاده شده است.
موزه آستان شاهچراغ شيراز

موزهي آستان شاهچراغ شيراز شامل اشياء گرانبهاي تاريخي از زمانهاي مختلف تا دوران معاصر است. با توجه به قدمت و تعداد اشياي موجود، اين موزه از بزرگترين و فاخرترين موزههاي جنوب کشور بهحساب ميآيد. در ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن موزه که ۱۷۰۰ مترمربع وسـﻌﺖ دارد، بالغ بر هشتهزار شيء باارزش ﺗﺎرﯾﺨﯽ و بيش از سههزار نسخهي خطي و سند قديمي حفظ و نگهداري ميشود. اين ساختمان که از زمان تأسيس تا کنون تغييرات گوناگوني داشته، اکنون در ضلع جنوبي حرم مطهر در دوطبقه بازسازيشده است.
کتابخانه بزرگ و ديگر امکانات شاهچراغ شيراز

مانند حرم امام رضا (ع) ، کتابخانهي عظيمي به مساحت ۲۵۰۰ مترمربع در کنار آستان احمدي ساخته شده است. اين کتابخانه بخشهاي گوناگون و مخزن کتابي با گنجايش صد هزار نسخه دارد. نيکوکاران زيادي مجموعهها و کتابهاي چاپي خود را به اين کتابخانه اهدا کردهاند. علاوه بر کتابخانه، امکانات ديگري نظير پاسگاه انتظامي، دفتر پست و مخابرات نيز در صحن وسيع اين حرم مطهر براي رفاه مردم ايجاد شدهاست.
دسترسي به حرم شاهچراغ شيراز
حرم شاهچراغ در خيابان لطفعلي خان زند، شمال خيابان احمدي در شهر شيراز قرار دارد. اگر قصد استفاده از حمل و نقل عمومي را داريد، نزديکترين ايستگاههاي مترو به شاهچراغ، ايستگاه ميدان وليعصر و ايستگاه زنديه است. ميتوانيد پس از پياده شدن در ايستگاه زنديه، در ابتدا سري به موزه پارس بزنيد که در ۵۰۰ متري اين ايستگاه قرار دارد. سپس با ادامه مسير به سمت بازار وکيل برويد و از آنجا به شاهچراغ سر بزنيد.
آدرس شاهچراغ شيراز روي نقشه گوگل
البته حرم شاهچراغ، دربهاي متعددي در خيابانهاي مختلف دارد که در زير ليست آنها را برايتان آماده کردهايم:
خيابان ۹ دي و حضرتي (سردر جنوبي حرم مطهر يا بابالرضا)
خيابان لطفعليخان زند، کوچه اسکندري، بازار حاجي، سردر شرقي حرم ( بابالسجاد)
خيابان حضرتي، کوچه دارالشفا (باب المهدي)
چند توصيه براي زيارت حرم شاهچراغ

بانوان بايد با چادر به زيارت حرم مطهر شاهچراغ بروند. اگر چادر نداريد، ميتوانيد از گيشهي مستقر در کنار وروديِ حرم، چادر تميز و رايگان بگيريد.
ضمناً امانتداري حرم نيز کنار درب ورودي قرار دارد و اگر وسايلي به همراه داريد ميتوانيد با خيال راحت آن را به آنجا بسپاريد و با آرامشخاطر، به حرم مشرف شويد.
حرم شاهچراغ شيراز ، در ايام خاص بهويژه ايام محرم و صفر،صفا و معنويت خاصي دارد. اگر در اين روزهاي عزيز، توفيق زيارت حضرت شاهچراغ را داشتيد، دعاگوي ما هم باشيد.
بازار