دانستنی‌ها و باورهای جالب درباره سنجاقک‌ها

برترين ها/ از نظر بسياري از افراد، حشرات ترسناک يا چندش‌آور هستند، اما سنجاقک يکي از معدود حشراتي است که بيشتر ما از ديدن آن لذت مي‌بريم. اين حشرات ظرافت خاصي شبيه به پروانه‌ها دارند، اما ويژگي‌هايي هم دارند که آن‌ها را تهديدي در دنياي حشرات مي‌کند. بسياري از فرهنگ‌ها اعتقادات خاصي درباره سنجاقک‌ها دارند. برخي ديد مثبتي دارند و آن‌ها را نماد موفقيت و سعادت مي‌دانند و برخي سنجاقک‌ها را دوست ندارند و آن‌ها را بديُمن مي‌دانند. در اين مطلب با حقايق جالبي درباره اين حشرات زيبا آشنا مي‌شويد. يک موجود سحرآميز حتما دليلي دارد که سنجاقک‌ها توجه زيادي را به خود جلب کرده اند. محققان تخمين مي‌زنند که قدمت اين حشرات پيچيده به ۱۸۰ تا ۳۰۰ ميليون سال پيش بازمي‌گردد. امروزه بيش از ۵۰۰۰ نوع سنجاقک وجود دارد. اين حشرات منحصربه فرد دندان ندارند بنابراين خطري براي انسان ندارند. آن‌ها ابتدا تخم هستند، سپس در آب زندگي مي‌کند و در نهايت يک سنجاقک بالغ مي‌شود. سنجاقک مي‌تواند هر يک از بال‌هايش را جداگانه کنترل کند و از نظر پرواز يکي از بي‌نظيرترين گونه‌ها است. سنجاقک‌هاي خوش يمن در ژاپن سنجاقک‌ها در ژاپن نماد خوش شانسي هستند. اين باور به افسانه‌اي درباره امپراتور باستان، يورياکا تنوو مربوط مي‌شود. طبق اين افسانه، يک حشره دست امپراتور را هنگام شکار گاز مي‌گيرد. بعد از آسيب ديدگي، سروکله يک سنجاقک پيدا مي‌شود و حشره را مي‌خورد؛ بنابراين سنجاقک نماد قدرت و پيروزي مي‌شود. برخي هم معتقدند که سنجاقک‌ها در جشن بودايي «بون» به عنوان نماد ارواح درگذشتگان ظاهر مي‌شوند. عقايد سرخپوست‌ها سنجاقک‌ها در بسياري از نقاشي ها، گردنبند‌ها و سفال‌هاي سرخپوستان بومي آمريکا به چشم مي‌خورند. يکي از افسانه‌ها که به طور گسترده دست به دست شد اين بود که سنجاقک‌ها از اژد‌ها سرچشمه مي‌گيرند. در اين افسانه، گرگ صحرايي يک اژد‌هاي پرنده را متقاعد مي‌کند که به شکل سنجاقک‌هايي که امروزه مي‌شناسيم، دربيايد. سنجاقک‌ها نمي‌توانند دوباره به اژد‌ها تبديل شوند و نماد تغيير و توهم هستند. برخي بوميان آمريکا هم اعتقاد دارند که اگر سنجاقک روي قلاب ماهيگيري شما بنشيند، موفق مي‌شويد ماهي بگيريد. علاوه بر اين، رنگ سنجاقک نشان دهنده رنگ ماهي است که خواهيد گرفت. طلسم خوش شانسي در چين ديدگاه چيني‌ها نسبت به سنجاقک شبيه ديدگاه آمريکايي‌ها به کفشدوزک است: طلسم خوش شانسي. همچنين آن‌ها باور دارند که سنجاقک هماهنگي و کاميابي مي‌آورد و با آرامش همراه است، چون تماشاي سنجاقک در حال پرواز شما را وارد حالت مراقبه مي‌کند. طبق فلسفه چيني فنگ شويي، سنجاقک نشانه شروع دوباره و موفقيت است. همچنين برخي معقدند که سنجاقک نماد روح اژدها، موجودي افسانه‌اي در افسانه‌هاي قديمي چين است. پيش بيني آب و هوا در ويتنام سنجاقک‌ها در ويتنام هوا را پيش بيني مي‌کنند. اگر ببينيد که سنجاقکي نزديک به زمين پرواز مي‌کند، به اين معناست که قرار است باران ببارد. برعکس، سنجاقکي که در ارتفاع بالا پرواز مي‌کند نشان دهنده يک روز آفتابي است. اگر هم سنجاقک در ميانه پرواز کند، نشان دهنده يک روز ابري است. علاوه بر پيش بيني آب و هوا، برخي ويتنامي‌ها مثل بسياري از کشور‌هاي آسيايي معتقدند که سنجاقک نماد مثبتي است که هماهنگي را نشان مي‌دهد. «لولوي پرنده» در سوئد برخلاف بسياري از فرهنگ‌هاي آسيايي، سنجاقک‌ها در سوئد دوست داشتني نيستند. آن‌ها معتقدند که سنجاقک‌ها بد يمن هستند و نشان از غم و آسيب دارند. اين ديدگاه منفي نسبت به سنجاقک‌ها در نام‌هاي که براي اين حشره درنظر گرفتند هم مشهود است، يکي از آن‌ها به معناي «لولوي پرنده» است و ديگري به معناي «نيش‌زن کور» نام دوم شايد به اين افسانه مربوط باشد که سنجاقک‌ها چشم بچه‌هاي نافرمان يا دروغگو‌ها را مي‌دوزند. يعني اين حشرات به دنبال ارواح بد مي‌گردند و اگر دور شما بگردند به اين معناست که شايد فکر‌هاي بدي در سرتان باشد. افسانه سنجاقک در آلمان آلماني‌ها ۱۵۰ نام براي سنجاقک دارند که بسياري از آن‌ها بد هستند. يکي از افسانه‌هاي آلماني درباره سنجاقک اين است که يک شاهزاده خانم در حال اسب سواري از حرف زدن با يک مرد کوچک خودداري مي‌کند و سوار بر اسب از روي او رد مي‌شود؛ بنابراين مرد شاهزاده خانم را نفرين مي‌کند که براي هميشه به اسبش بپيوندد. شاهزاده و اسب با هم ترکيب شدند و به شکل سنجاقک درآمدند. افسانه رومانيايي بسياري از نام‌هاي آلماني براي سنجاقک از کلمه «شيطان» استفاده مي‌کنند. به همين ترتيب، ساير کشور‌هاي اروپايي هم معتقدند که سنجاقک‌ها با شيطان يا جادوي سياه در ارتباط هستند. اين باور‌ها از يک افسانه رومانيايي ريشه مي‌گيرد. در اين داستان، شيطان بايد از يک درياچه بگذرد. او از يک ماهيگير کمک مي‌خواهد، اما مرد از سوار کردن شيطان در قايقش خودداري مي‌کند؛ بنابراين شيطان به شکل سنجاقک در مي‌آيد تا از درياچه عبور کند و به اين ترتيب سنجاقک به وجود مي‌آيد. درمان مار در انگلستان مانند بيشتر اروپا، در انگلستان هم معمولا سنجاقک‌ها دوست داشتني نيستند. افسانه انگليسي از اين نظر منحصربه فرد که سنجاقک را به مار ربط مي‌دهد. طبق اين افسانه سنجاقک‌ها روي سر مار‌هايي مي‌نشينند که بيهوش يا زخمي هستند. اين افسانه درباره سنجاقک‌ها به عنوان نوعي درمانگر مار، شايد با ارتباط آن‌ها با شيطان در بخش‌هايي از فرهنگ اروپا ارتباط داشته باشد. عشق، زيبايي و قدرت زنانه در افسانه‌هاي اسکانديناوي در افسانه‌هاي اسکانديناوي، سنجاقک‌ها با الهه فريا همراه هستند. فريا مادر خدايان و نماد باروري، عشق، زيبايي و قدرت زنانه است. دم‌هاي بلند سنجاقک‌ها هنگام جفتگيري، به شکل قلب در مي‌آيد. باتوجه به اينکه انسان‌ها قلب را با عشق مرتبط مي‌دانند، تصور مي‌شود که سنجاقک‌ها با الهه فريا در ارتباط باشند. جايي که قدرت با ظرافت برخورد مي‌کند سنجاقک توانايي‌هاي چشمگيري در حرکت دارد.‌ مي‌تواند در حال پرواز به سرعت تغيير جهت دهد، هر يک از چهار بالش را به طور جداگانه کنترل کند و نسبت به ساير گونه‌ها بسيار کندتر بال بزند. سنجاقک‌ها با تنها ۳۰ بار در دقيقه بال زدن مي‌توانند با سرعت ۷۲ کيلومتر بر ساعت حرکت کنند، اين در حالي است که پشه ۸۰۰ بار در دقيقه بال مي‌زند. حتي با وجود بال‌هاي اضافي، اين باورنکردني است. توهم و حقيقت حالت رنگين‌کماني بال‌هاي سنجاقک باعث مي‌شود بسته به نور، سايه‌ها و حتي رنگ آن‌ها تغيير کند؛ بنابراين تشخيص يک سنجاقک معين وقتي نور با زواياي مختلف برخورد مي‌کند، دشوار است. اين پديده باعث شده برخي باور کنند که سنجاقک‌ها نماد توهماتي هستند که در جستجوي حقيقت، دچارش مي‌شويم. ديدن فراتر از محدوديت‌ها انسان‌ها در مقايسه با ساير پستانداران، بيشتر به بينايي خود تکيه دارند تا حواس ديگري مثل بويايي. با اين حال، بينايي ما قابل مقايسه با برخي حشرات نيست، به خصوص سنجاقک ها. اين حشرات کوچک بينايي ۳۶۰ درجه دارند، به همين دليل چشمان گرد و برآمده دارند. درواقع ۸۰درصد از قدرت مغز آن‌ها صرف بينايي مي‌شود. از نظر نمادين، آن‌ها نماد توانايي ديدن همه شرايط يا جنبه‌هاي زندگي هستند. منبعي براي پزشکي سنجاقک‌ها بخش مهمي از دارو‌هاي خاص در چين، ژاپن، تبت، برزيل و ماداگاسکار هستند. همچنين در آفريقا، آمريکاي جنوبي آسيا و خاور دور، يک غذاي خوشمزه به حساب مي‌آيند. هرچند تصور خوردن حشره براي خيلي از ما وحشتناک است، اما در بخش‌هايي از جهان کاملا عادي و يکي از منابع غذايي پايدار است. هنر و جواهرات باتوجه به باور‌هاي مختلف درباره سنجاقک، قابل درک است که الهام بخش سنجاق سينه و ساير جواهرات باشند. همچنين سنجاقک قرن‌ها بخشي از نقاشي ها، نقوش برجسته و منسوجات بوده است. در زره ها، کلاه خودها، کتيبه‌ها و نسخه‌هاي خطي قرن يازدهم ژاپن مي‌توان سنجاقک‌ها را ديد، احتمالا آن‌ها نماد مثبت و راهي براي دفع خطر بوده اند. در هنر قرن هفدهم هلند نيز سنجاقک به چشم مي‌خورد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد