ریشه ضرب المثل/ چی شد که «گاوبندی» ضرب المثل شد

باشگاه خبرنگاران/ کشاورزاني که در قرا و قصبات ايران به امر کشت و زرع اشتغال دارند دو دسته هستند : دسته اول کشاورزان مقيم که در محل کار، صاحب خانه و زندگي هستند و همان جا کشاورزي مي کنند که آنها را صاحب نسق مي گويند . دسته دوم کشاورزان غيرمقيم هستند که اين دسته را در اصطلاح عمومي خوش نشين و در منطقه مازندران اکاره مي گويند . خانه و زندگي خوش نشينها در روستاهاي ديگر است ولي چون درمحل سکونت و زادگاهشان اراضي داير و مزروع به قدر کفايت و احتياج وجود ندارد اوايل بهار که فصل کشت و زرع است به روستاهاي دوردست مي رفتند و هرکدام قطعه زميني از مالک قريه مي گرفتند و مانند کشاورزان مقيم در زمين مورد اجاره گاوبندي و زراعت مي کردند و پس از برداشت محصول و پرداخت بهره مالکانه به روستاهاي خويش باز مي گشتند . عبارت گاوبندي در اصطلاح کشاورزي به معني استفاده از گاونر- گاو کاري براي شخم و زراعت است به اين ترتيب که يک جفت گاو کاري را با نهادن يوغ در گردن به خيش مي بندند و از آن براي شخم زدن و آماده کردن زمين براي زراعت استفاده مي کردند . تا چندي قبل که تراکتور و سايرآلات و ابزار موتوري وجود نداشت چون گاوکاري مورد استفاده قرار مي گرفت لذا عبارت گاوبندي با امور کشت و زرع ترادف پيدا کرد و از آن به منظور کشاورزي و زراعت افاده معني مي شد . اما معني مجازي آن يعني مواضعه و تباني و شرکت در منافع نامشروع ، از آنجا سرچشمه گرفته است که مباشران و متصديان وصول بهره مالکانه براي آنکه منافع بيشتري نصيبشان گردد با يک يا چند نفر از خوش نشينها در زراعت و گاوبندي شريک مي شدند و منافع حاصله را با يکديگر تنصيف و تقسيم مي کردند . منتها جان کلام اينجاست که در موقع برداشت بهره مالکانه که برمبناي مساحت اراضي تحت کشت تعيين و از کشاورزان وصول مي شد جناب مباشر! مساحت زمينهاي شراکتي را که با خوش نشينها گاوبندي کرده کمتر از ميزان مقرر تقويم مي کرد و يا اصولاً به حساب نمي آورد تا زيان و ضرري متوجه او و شريک گاوبنديش نشود . علت اينکه مباشر يا کارپرداز با کشاورزان مقيم صاحب نسق گاوبندي نمي کرد ، يعني شريک نمي شد ، و اين کار با خوش نشينها و اکاره ها انجام مي داد از اين جهت بود که کشاورزان مقيم به اوضاع و احوال و مساحت زمينهاي تحت کشت يکديگر کاملاً آشنا بودند و احتمال مي رفت که تباني و گاوبندي مباشر با آنان به وسيله ساير کشاورزان مقيم فاش و برملا شود ولي خوش نشين و اکاره اين شرايط را نداشت ، از جاي دور آمده بود و ميل داشت رضايت خاطر نماينده مالک ( مباشر ) را به هر نحوي جلب کند تا سالهاي آينده نيز بتواند در آن منطقه کشاورزي و بهره برداري کند . به اين جهت مباشر يا کارپرداز با اطمينان خاطر مي توانست با او گاوبندي کند و منافع حاصله را بدون دغدغه و نگراني بالا بکشد . استمرار در اين عمل از طرف مباشر و خوش نشين موجب شد که از عبارت گاوبندي در افواه عمومي به معني مواضعه و تباين و شرکت در منافع نامشروع استناد و تمثيل کنند .