چگونه در آیات قرآن تدبر کنیم؟

باشگاه خبرنگاران/ بي ترديد در ماه نزولِ قرآن کريم، تلاوت اين کتاب آسماني ثواب بيشتري نسبت به ديگر ايام سال دارد. کمااينکه در روايات متعدد به اين موضوع اشاره شده است و ائمه اطهار (ع) مومنان را به تلاوت هر چه بيشتر قرآن کريم توصيه کرده اند. فضيلت قرائت قرآن کريم، در ماه‌هاي ديگر سال، بار‌ها از طرف اهل بيت (ع) بيان شده است، اما در «شهر رمضان» اين فضيلت چندين و چند برابر است. در بحارالانوار، جلد ۹۶، صفحه ۳۴۰ - ۳۴۱ از امام رضا (ع) روايتي نقل شده است که صحه بر اين ادعا مي‌گذارد. ضامن آهو (ع) فرموده اند: «نيکى‌ها در ماه رمضان پذيرفته و بدي‌ها در اين ماه آمرزيده مي‌شود. کسى که در ماه رمضان آيه اى از کتاب خداوند را بخواند، مانند کسى است که در ماه‌هاى ديگر، کل قرآن را ختم کرده است...» شيخ صدوق در کتاب معانى الاخبار و امالى به سندش از امام باقر (ع) روايت کرده که ايشان فرمودند: «هر چيزى را بهارى است و بهار قرآن ماه رمضان است.» همچنين امام صادق (ع) در روايتي ديگر فرمودند: «به راستى که در کتاب خدا، ماه‌ها نزد خدا دوازده ماه است. روزى که خداوند آسمان‌ها و زمين را آفريد، پس نور و روشنى ماه‌ها ماه رمضان شد و قلب ماه رمضان، شبِ قدر است؛ قرآن در ماه رمضان نازل شده است، پس با قرآن از اين ماه استقبال کنيد.» روايات اين چنيني بسيار است. حالا نکته‌اي که بايد به آن توجه کرد، شيوه تلاوت قرآن کريم است. آيا درباره چگونگي قرائت قرآن هم توصيه‌اي به ما شده است يا خير؟ سيد محسن موسوي بلده قاري برجسته و مدرس قرآن کريم به  ما گفت: شيوه قرائت قرآن، ارتباطي به ماه رمضان و غير ماه رمضان ندارد. در روايات به ما توصيه شده است که به صورت ترتيل قرآن بخوانيم. قرآن به شکل ترتيل نازل شده است و بهتر است با همان کيفيت خوانده شود. اين قاري قرآن ادامه داد: قاريان، وقتي مي‌خواهند آياتِ کلام الله مجيد را تلاوت کنند، اين کار را به شيوه ترتيل انجام مي‌دهند. اگر به تاريخ تلاوتِ قرآن کريم توجه کنيم، متوجه مي‌شود سه نوع تلاوت قرآن کريم داريم؛ تحقيق، تدوير و تحدير يا حدر. تفاوت اين سه نوع تلاوت، در سرعت خواندن است. تحقيق شيوه‌اي از قرائت قرآن است که معمولا در مجالسِ قرآني خوانده مي‌شود. اين شيوه در قرون بعد از نزول قرآن متداول شده است. وي افزود: تحقيق به معناي خواندن کلام الله مجيد، با سرعت بسيار آرام است. تحقيق در ابتدا، کاربردش آموزش بوده است. مثلا بچه‌اي که مي‌خواست قرآن خواندن ياد بگيرد، ابتدا بايد با سرعت کم، قرآن را گوش مي‌داد و به آرامي آيات را تکرار مي‌کرد؛ همان گونه که يک شناور با سرعت کم شنا کردن در آب را شروع مي‌کند. بنابراين هدف تحقيق اين بود که فردِ قاري، مهارت ابتدايي تلاوت را پيدا کند. در مقابل شيوه تحقيق، حدر است. حدر، يعني تلاوت قرآن با سرعت بالا. حدر يک نوع قرائت است که براي تمرين حفظ به وجود آمده است. حافظان قرآن کريم، معمولا براي مرور کردن محفوضاتشان به اين شيوه، قرآن مي‌خوانند. البته برخي براي اينکه بتوانند با خواندن تعداد زيادي از آيات ثواب بيشتري ببرند، از اين شيوه استفاده مي‌کنند. موسوي بلده در ادامه به بهترين شيوه قرائت قرآن اشاره کرد و گفت: اصل تلاوت قرآن کريم، به شکل تدوير يا همان ترتيل بوده که امروز به همان ترتيل مشهور است. دو نوع خواندن تُند و کُند قرآن کريم يا همان تحقيق و حدر، سفارش خداوند متعال نبوده است. سرعت ترتيل قرآن، بين حدر و تحقيق است. اين شيوه از صدر اسلام بوده و در قرآن کريم به اين شيوه قرائت، توصيه شده است. خواندن قرآن نبايد آنقدر کُند باشد که آيات کمي خوانده شود، نه آنقدر سريع خوانده شود که عجولانه از آيات عبور کنيم و تلاوتمان همراه با تدبير نباشد. به همين دليل بهترين روش قرآن خواندن با سرعت مناسب بود. اين مدرس قرآن کريم در ادامه به نکته‌اي ديگر درباره تلاوت قرآن اشاره و بيان کرد: طبيعي است که همه مردم نمي‌تواند قرآن را صحيح و با سرعت ترتيل بخوانند. بهترين زمان يادگيري و فراگيري قرآن، ماه رمضان است، اما خيلي‌ها فرصت آموزش را ندارند و مي‌خواهند بيشتر وقت خود را به تلاوت قرآن اختصاص دهند. بايد هر کس در حد توان خود قرآن را تلاوت کند. اگر استمرار در تلاوت قرآن اتفاق بيفتد، همه مي‌توانند به مرور زمان ترتيل خواني کنند. وي در ادامه، روايتي درباره قرائت قرآن کريم در ماه رمضان بيان کرد و گفت: شخصي نزد امام صادق (ع) آمد و پرسيد، چقدر در ماه رمضان قرآن بخواند. امام صادق (ع) به اين شخص فرمودند؛ ما ائمه اطهار (س) در ايام غير از ماه رمضان، هر ۱۰ روز يکبار قرآن را مي‌خوانيم و دوره مي‌کنيم؛ بنابراين در هر ماه، سه بار قرآن را دوره مي‌کنيم. البته شما توان اين کار را نداريد. ما به شما توصيه مي‌کنيم که در ماه يکبار قرآن کريم را بخوانيد. اين روايت نشان مي‌دهد که امام صادق (ع) به توانايي انسان، براي قرائت قرآن توجه مي‌کنند. در ادامه امام صادق (ع) فرمودند، اما در ماه رمضان که ماه نزول قرآن است، سه روز يکبار ختم قرآن مي‌کنيم؛ باز هم شما توانايي انجام اين کار را نداريد. شما در ماه رمضان ۱۰ روز يکبار قرآن را دوره کنيد. موسوي بلده در پايان اضافه کرد: بنابراين هر چه بتوانيم بيشتر قرآن بخوانيم بهره بيشتري برده ايم. با توجه به اين که همه توانايي قرائت ترتيل قرآن را ندارند، اگر در ماه رمضان يک بار قرآن دوره شود عالي است. خوشبختانه در سال‌هاي اخير تلاوت قرآن کريم به صورت ترتيل در تمام سال به ويژه ماه مبارک رمضان از رسانه ملي پخش مي‌شود. بسياري از قاريان مشهور در جلسات مختلف به مناسبت ماه مبارک رمضان، روزانه يک جزء را قرائت مي‌کنند و مردم هم آيات را با آن‌ها زمزمه مي‌کنند. اين شيوه بسيار خوبي است که همه بتوانند قرآن را بخوانند. اين بهترين روش خواندن قرآن است. #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد