ايرنا/ کردنشينان آيين و رسوم بسيار متنوع و خاصي براي ماه مبارک رمضان دارند و بر آن پايبندند. راهاندازي مراسم آشتيکنان براي رفع کدورتها، پخت نانهاي محلي براي آمدن برکت و انجام ديد و بازديدهاي فطر از جمله اين آيينهاست.
از رسوم بسيار پسنديده و ارزشمند کردها به ويژه مردم سنندج، برپايي مراسم آشتيکنان است. مرسوم است چند روز پيش از آغاز ماه مبارک، کساني از محله که با يکديگر ناسازگاري و کدورت دارند به خانه ريش سفيد و بزرگ محل دعوت ميشوند تا با واسطهگري او و اهالي، با هم آشتي کنند و کدورتها کنار گذاشته شود.
مرحبا خواني و الوداع گويي
در آخرين شب ماه شعبان، فردي از معتمدين محل به بام ميرود تا بعد از رويت ماه، خبر از آمدن رمضان دهد. او با خواندن دعايي به نام مرحبا مرحبا اين کار را انجام ميدهد. مردم کرد تا نيمه ماه، دعاي مرحبا را بر زبان دارند و پس از گذشتن ماه از نيمه، دعايي با نام الوداع جايگزين آن ميشود که خبر از نزديک شدن به پايان ماه و غم آن را ميدهد.
دعاخواني، سحريخواني يا پاشيو به وقت سحر
دعاخواني همان مراسمي است که بسياري از اقوام ايراني با نام سحريخواني انجام ميدهند. برخي از مردم کرد آن را با نام سحريخواني ميشناسند. مراسم سحري خواني با اجراي چندين موسيقي مخصوص در اين ماه مبارک در مناطق مختلف انجام ميشود که به آن موسيقي سحرخواني مي گويند. از ميان اين موسيقيها و نواها که براي بيدار کردن مردم بکار مي رفت، آواز مرحبا و الوداع از همه مشهورتر است. از ميان کردنشينان، مردم بيجار اين آيين را با جديت به پا ميدارند. طبق سنت ديرينه، يکي از ريشسفيدان محله هنگام سحر بر بام خانه ادعيه ميخواند و اهالي را براي سحر بيدار ميکند. اين رسم در قديم در برخي مناطق با نام «پاشيو» معروف بود که در آن نوازندگاني با نواختن دهل، نقاره يا طبل، خبر از رسيدن سحر ميدادند.
ريسه کلوچه و کيسه نمک
يکي از رسوم جالب کامياران کردستان، پخت کلوچههاي بندانگشتي براي آويختن به کيسه نمک است. با شروع ماه رمضان، زنان کامياران کلوچههايي بسيار کوچک و يک شکل ميپزند و آنها را به نخ ميکشند. ريسه کلوچه را به کيسه نمکي که قرار است در خوراک ماه رمضان از آن استفاده شود مي بندد تا خير و برکت به اموالشان برسد.
آويختن نان «کوليره»
از آيينهاي مهم مردم کرد در ماه رمضان پخت انواع نانهاي سنتي است که به اعتقاد آنها به سفره افطار و سحر برکت ميدهد. کوليره، برساق، ماودو، کاروان ناشي، کوليره چوره، ناوتاوايي و داندوگ از جمله نانهايي هستند که در اين ماه طبخ ميشوند.
مردم بانه در شب بيست و هفتم نان کوليره ميپزند تا در اين روز، با کوليره و ماست روزه خود را باز کرده باشند. در اين ميان، خانوادههاي توانمند با پخت کوليره بيشتر، آنها را همراه ماست و خرما به مسجد ميبرند و ميان مردم محل و افراد نيازمند توزيع ميکنند. همچنين چند کوليره را به نخ ميکشند و در کيسه برنج يا آرد خود ميکنند تا برکت به مالشان برسد.
مرد دهگلان نان «کوليره ناسکه» را در آخرين روز از ماه شعبان ميپزند تا به عنوان هديه رسيدن ماه رمضان به يکديگر بدهند. آنها نخستين سحري کوليره ناسکه ميل ميکنند تا قوت و توانايي روزه گرفتن را پيدا کنند.
از ديگر رسوم ماه رمضان ميتوان به پخت غذاي نذري در عيد فطر اشاره کرد. اين رسم که از آن با نام «چيشتي مجيور» ياد ميکنند بيشتر در ميان مردم ديواندره رواج دارد. در روز عيد فطر هر يک از اهالي غذايي را تهيه ميکنند و به مسجد ميروند. تمام غذاها ترکيب ميشوند و هرکس با نيت تبرک و گرفتن ثواب از ماه رمضان، مقداري از آن غذا را برميدارد.
انجام آداب فطر
عيد فطر در ميان مردم کرد شباهت زيادي به نوروز دارد. در اين روز، مردم بعد از خواندن نماز فطر، به ديدار يکديگر ميروند و از هم طلب حلاليت ميکنند. ديد و بازديدهاي عيد فطر تا سه روز ادامه دارد. مردم سروآباد در کنار همه اين آداب، رسم بر پوشيدن رخت و لباس نو دارند. در اين روز پير و جوان، فقير و غني، همگي جامه نو ميکنند و به بازديد دوستان و عزيزان ميروند. همچنين، مردم شهرها و به ويژه روستاها به صورت دسته جمعي به قبرستان رفته و براي شادي روح مردگان خود و به ويژه تازه فوت شدهها فاتحه ميخوانند و براي سلامتي بازماندگان دعا مي کنند.
بازار