میراث/ از گیلان گمج سوغات بیاورید

رشت پرس/ يکي از دغدغه ها ي ما هنگام برگشتن از مسافرت ، تهيه سوغات براي نزديکان مان است.در اين مطلب مي خواهيم درباره يکي ديگر از سوغات گيلان به نام گـــَـــــمــَــــج و نـــوخـــون (ظرف سفالي جهت پخت غذا) براتون توضيح بديم تا بلکه بتوانيد در هنگام مسافرت به شمال آنرا تهيه کرده و براي سوغات به شهرتان ببريد . درکوهپايه هاي گيلان شرقي بر عکس نقاط کوهستاني ، سفالگري توانست دردرجه بالاتر ازصنايع برنز قرار گرفته و با زرگري متعال پا به پاي هم به جاي برنز جلوه نمايد. شواهد و اسناد تاريخي مستدلي به دست نيامده است که افزارهاي خانگي دست ساخته زنان باشد اما بر اساس تحقيقات از ديرباز زنان دست ساخته ها را در خانه ها ساخته و پرداخته کرده و سپس براي رنگ آميزي به مردان مي سپردند . هم اکنون نيزاين شيوه سنتي هم چنان با استفاده از ابزار ساده گذشتگان پابرجاست . زنان و مرداني که صنعت سفالگري ، پيشه نموده بودند سفالينه ها را براي مصرف به غير از ساخت سقف هاي سفالي به سه گونه مي ساختند : گونه اول : آب خوري ،گونه دوم : کاسه يا قدح براي خوردن غذا ، گونه سوم : ديگ براي پخت و پز و نگهداري غذا هرکدام از اين افزارها درگيلان با نام هاي گوناگوني ساخته مي شد و گاه براي تنوع ، رنگ آميزي مي گشت . اغلب به اين سفال ها رنگ سبز (به دليل بي ضرر بودن) مي زدند . سال ها قبل درتمامي نقاط گيلان نظير سياهکل ، آستانه ، لنگرود ، رامسر ، آستارا ، فومن ، شفت ، صومعه سرا و به خصوص تالش ساخت سفالينه هايي که اغلب بدون لعاب بود رواج داشت که به جهت وجود گل مرغوب گل هاي کهنه و خوب شست و شو دادن گل توسط کوزه گران از کيفيت بي نظيري بر خوردار بود و طرفداران بيشماري دراقصي نقاط ايران داشت ، اما امروزه به دليل ورود ديگ ها وماهيتابه هاي غربي رنگارنگ ، افزارهاي سفالي ارزش خويش را از دست داده وتوليد آن به فعاليت چند زن سالخورده در اين خصوص محدود گشته است . درحال حاضر ، اين سفالينه ها تنها در روستاي جيرده از توابع شفت روستاي چوشل از توابع آستانه توليد و رنگ آميزي آن در روستاي خطوم انجام مي گيرد . آنان حتي براي سبک تر شدن ظروف با خاک رس ديگ هاي سبکي به رنگ هاي آبي ، آبي فيروزه اي ، آبي نفتي ، لاجوردي ، سبز و … روانه اي بازار نموده اند. روز بازارهاي هفتگي در گيلان، مناسب ترين محل خريد گمج و نوخون است. با ين حال، گمج و نوخون به عنوان سوغات درون فاميلي، هديه اي از گيلان به حساب مي آيد. سفالينه هاي ساخت گيلان عبارتند از انواع ديگ ، کوزه ، خمره (خم)، گلدان ، کوزه هاي قلياني ، جا شمعداني ،مجسمه ها ، قوري ، پيه سوزها ، بشقاب ها ، ليوان ها درابعاد گوناگون، پايه آباژور ، گمج و نوخون ، شکلات خوري و ...