چرا از بعضی چیز‌ها می‌ترسیم؟

عصر ايران/ روان‌شناس دانشگاه منچستر و نويسندهٔ کتاب "غلبه بر ترس" مي‌گويد: "ترس نقش تکاملي دارد، امري بيولوژيکي و حياتي است و براي بقاي ما لازم است. بدن ما نياز به راهي دارد تا در برابر خطرات و تهديد‌ها آمادهٔ فرار يا دفاع شود". چيز‌هاي زيادي وجود دارد که ممکن است جيغ ما را درآوَرَد، اما چرا اينقدر مي‌ترسيم و براي مهار اين ترس‌ها بايد چه کنيم؟ پنج کارشناس ترس توضيح مي‌دهند که ما چرا مي‌ترسيم، انواع ترس کدام است و چطور با ترس روبه‌رو شويم. چرا مي‌ترسيم؟ دکتر وارن مانسل، روان‌شناس دانشگاه منچستر و نويسندهٔ کتاب "غلبه بر ترس" مي‌گويد: "ترس نقش تکاملي دارد، امري بيولوژيکي و حياتي است و براي بقاي ما لازم است. بدن ما نياز به راهي دارد تا در برابر خطرات و تهديد‌ها آمادهٔ فرار يا دفاع شود". دکتر مارگي کر، جامعه‌شناس و متخصص و پژوهشگر ترس، مي‌گويد: "توانايي تشخيص و واکنش سريع در برابر تهديد براي بقا لازم است، همين توانايي است که ما انسان‌ها را زنده نگه مي‌دارد". معمول‌ترين واکنش ما در برابر ترس "جنگ يا گريز" است، که باعث افزايش ضربان قلب و گشاد شدن مردمک چشم مي‌شود. دکتر مانسل مي‌گويد: "همه‌چيز در بدن ما طوري تنظيم مي‌شود که ما آمادهٔ گريز و فرار از آنچه ما را تهديد مي‌کند مي‌شويم يا با آن مي‌جنگيم و مبارزه مي‌کنيم". واکنش يکه‌خوردن يا زماني که جا مي‌خوريد و به طور ناگهاني در برابر تهديد يا خطر واکنش نشان مي‌دهيد، واکنشي است که باعث مي‌شود حتي زماني که فرصتي براي بررسي و دريافت، چون و چرايي خطر و تهديد نداريد، شما را از آن دور کند، اين واکنش ناگهاني و با صداي بلند همراه است. انواع مختلف "ترس"؟ اندي نيمن، يکي از سازندگان و بازيگران نمايشنامهٔ ترسناک "داستان‌هاي ارواح" که مدتي طولاني در لندن بر صحنه بود و در سال ۲۰۱۷ فيلمي با بازيگري مارتين فريمن از آن ساخته شد، مي‌گويد: "اولين مرحله همان يکه‌خوردن يا ترس ناگهاني است؛ بيشتر مردم فکر مي‌کنند اين کاري سبک و ساده است، اما واقعيت اين است که خيلي کار پيچيده‌اي است تا خوب و درست از کار در‌آيد". "اگر بتواني آن را خوب از کار درآوري، ذهن مخاطب را منحرف کني و ناگهان کاري کني که يکه بخورد، کار فوق‌العاده‌اي کرده‌اي، چون توانسته‌اي آن‌ها را به طور کامل غافلگير کني". اندي ادامه مي‌دهد: "ترس‌هايي هم هست که از آن‌ها خلاصي نداري، اين ترس‌هايي است که درذهن ما وارد مي‌شوند و هر لحظه که چشم خود را مي‌بنديم در برابر ما ظاهر مي‌شوند. اين ترس‌ها ريشه‌هاي عميق‌تري دارند". مايک مونسر، که پادکست‌هاي هفتگي در مورد فيلم‌هاي ترسناک تهيه مي‌کند، مي‌گويد که وقتي پاي فيلم ترسناک به ميان مي‌آيد، ترسناک‌ترين فيلم‌ها آن‌هايي هستند که باعث مي‌شوند احساس بي‌قراري و ناامني کنيم. چرا از بعضي چيز‌ها مي‌ترسيم؟ چرا جيغ مي‌کشيم؟ "بهترين فيلم‌هاي ترسناک، فيلم‌هايي هستند که نمي‌توانيم توضيح دهيم چرا ترسناک هستند. فيلم "درخشش" به نظر من ترسناک است بدون آنکه حتي بتوانم دليلي براي آن پيدا کنم. چرا بايد راهرو‌هاي دراز و خالي يک هتل يا پسر‌بچه‌اي که با سه‌چرخه در اتاقي دور خودش مي‌چرخد اينقدر ترسناک باشد؟ من که سر در نمي‌آورم! ". او اضافه مي‌کند: "بهترين فيلم‌هاي ترسناک احساس عجيبي در شما به وجود مي‌آورند بدون آنکه اتفاق ترسناکي در صحنه‌هاي فيلم بيفتد. اين احساس را داريد که اتفاق بدي در جريان است". چطور مي‌توانيد بهترين احساس ترس را ايجاد کنيد؟ اندي مي‌گويد: "عوامل مختلفي در اين زمينه نقش دارند، از موسيقي و نور‌پردازي تا جلوه‌هاي ويژه، که وقتي همه آن‌ها با هم استفاده شود آن لحظه "عالي" را مي‌سازد". او مي‌گويد: "بازي با امکانات مختلف مثل بالا بردن نور يا پايين آوردن صدا و تغييراتي مانند اين‌ها خيلي لذت‌بخش است. مثل اين است که با دوربين در جستجوي بهترين و ترسناک‌ترين لحظه باشيم". "بعد از آن هم آن را در برابر مخاطبان به نمايش در‌مي‌آوريم تا مطمئن شويم که درست بوده است و خداي من، آن لحظه که ۹۰۰ نفر تماشاچي از وحشت جيغ مي‌کشند ما مي‌توانيم فکر کنيم که همه آن کار‌هاي فني و ريزه‌کاري‌هاي هر صحنه دست به دست هم داده است تا لحظه‌اي خلق کند که تمام وجود تماشاچي را به لرزه در‌مي‌آورد". آنتوني وايت، هنرمند و متخصص ترس در بازي‌هاي کامپيوتري که به مدت ۱۰ سال در اين زمينه کار کرده است، مي‌گويد: "با توجه به نکاتي کليدي مي‌توان از هرصحنه‌اي براي تمام حواس انسان ترس آفريد. براي مثال مي‌توانيد يک قصابي ترسناک را در اتاقي تيره و تاريک بسازيد که فقط صداي مگس‌ها در آن به گوش مي‌رسد و بوي گوشت گنديده مي‌دهد وکف آن هم لزج و چسبناک است" اگر آدمي هستيد که خيلي مي‌ترسيد، چطور مي‌توانيد ترس خود را مهار کنيد؟ دکتر مانسل مي‌گويد که اگر خيلي ترسو هستيد و از هر چيزي مي‌ترسيد کار‌هايي وجود دارد که مي‌توانيد خودتان يا به کمک درمانگر انجام دهيد تا وضعيت خود را بهتر کنيد. "اولين نکته‌اي که بايد در نظر بگيريد اين است که بايد همه‌چيز با آهنگ و سرعت مناسب براي خود شما پيش برود و نيازي نيست که همين الان با ترس خود رو‌به‌رو شويد، مي‌توانيد هر زمان که آمادگي آن را داشتيد، اين کار را بکنيد". دکتر مانسل، روان‌شناس، مي‌گويد: "بيشتر چيز‌هايي که ما را مي‌ترسانند قابل تقسيم به اجزاي کوچکتري هستند، بخش‌هاي کوچکتري که مهار آن‌ها آسانتر است. براي مثال اگر از بلندي مي‌ترسيد، مي‌توانيد فقط با ۱۰ سانتي‌متر بلندي شروع کنيد و اين باعث مي‌شود که شايد فقط ذره‌اي اضطراب و ترس کمتري نسبت به قبل داشته باشيد و به معناي آن است که در مسير درست قرار داريد"؛ و دکتر کر هم توصيه‌هايي عملي دارد، از جمله مواجهه‌درماني و درمان رفتاري-‌شناختي و تمرين‌هاي تنفسي. او مي‌گويد: "يکي از روش‌هاي مؤثر براي مقابله با افزايش ضربان قلب و احساس وحشت و هراس اين است که بدن خود را طوري حرکت بدهيد که گويي همهٔ اين انرژي‌ها به حرکتي مهار‌شده تبديل شده‌اند و در اين حالت حس مي‌کنيد که بر آن‌ها کنترل داريد، حتي انجام حرکت سادهٔ ورزشي مثل حرکت پروانه هم مفيد است".

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar