دیوار چین ایرانی کجاست؟

لست سکند/ کمتر کسي است که بداند در ايران خودمان ديواري هست که بعد از ديوار چين دومين ديوار طولاني قاره آسيا به شمار مي‌رود.! اين ديوار داراي طول ۲۰۰ کيلومتر بوده و در سال ۱۳۸۷ به ثبت ملي رسيد. در بين اهالي اين منطقه ديوار دفاعي گرگان به “مار سرخ” هم نيز مشهور است علت آن نيز استفاده از آجرهاي سرخ در قسمت مياني ديوار مي باشد. جالب است بدانيد که اين سازه کم نظير و با شکوه ۲۰۰ کيلومتري، رتبه اول از نظر بزرگي در ميان ديوارهاي آجري جهان را به خود اختصاص داده است. اين ديوار تاريخي که ارتفاع آن از ۶ متر تا ۸ متر برآورد شده است، يکي از آثار شگفت انگيز معماري قبل از اسلام بوده و نمونه ي بارز از به کار گيري مصالح بوم آورد است. عکس اين ديوار نخستين بار توسط اريک اشميت باستان‌شناس آمريکايي ثبت شد. آقاي اشميت باستان‌شناس آمريکايي که با هواپيماي خود در سالهاي ۱۳۱۵و ۱۳۱۶ از نقاط باستاني ايران عکاسي مي‌کرد، در منطقه گرگان ديوار قرمز رنگي را ديد که از سمت درياي خزر به طرف کوه‌هاي گليداغ امتداد دارد. او از اين ديوار عکس گرفت و اين عکس‌ها سندي براي تحقيقات باستان شناسان ايراني و خارجي بر اين ديوار شد. قدمت اين ديوار که از آجرهاي گلي سرخ رنگ ساخته شده به دوره ساساني باز مي‌گردد. يک تيم باستان‌شناسي مرکب از محققان ايراني و بريتانيايي موفق شده‌اند تاريخ احداث آن را سده ۵ و يا ۶ ميلادي تعيين کنند. در پشت ديوار دفاعي گرگان حدود ۳۶ قلعه با مساحت‌هاي ۵ تا ۲۰ هکتار کشف شده‌اند که براي دفاع از اين منطقه ساخته شده بودند و دليل آن هم ويژگي‌هاي دفاعي بوده که اين قلعه‌ها در معماري خودشان داشته‌اند. اما در نواحي شرقي که تپه ماهور و کوهستان بيشتري به‌ چشم مي‌خورد، قلعه‌ها متراکم‌تر و فاصله‌هاي کمتري از يکديگر دارند. اين قلعه‌ها به غير از ارگ، حصار و بارو داراي خندق‌هايي با هدف آجرپزي هم بوده و بزرگترين خندقي که در اين منطقه کشف شده حدود ۳۳۰ هکتار وسعت داشته است. برج‌هاي نگهباني دايره شکل متصل به ديوارهاي قلعه نيز در فواصل منظم و در چهار گوشه آن قرار دارند و داراي جلوآمدگي به سمت بيرون قلعه هستند. قدمتي بيشتر از ديوار چين در ساخت ديوار چين از مصالحي مانند سنگ، چوب و آجر استفاده شده، ولي تمام 200 کيلومتر ديوار گرگان از آجر ساخته شده است و مهندسي قوي به کار رفته در اين ديوار را نشان مي‌دهد. بسياري از کارشناسان بر اين عقيده اند که ديوار گرگان و ديوار چين در يک زمان و براي مقابله با حمله مهاجمان بيگانه اي از قبايل صحرانورد به نام هپتان ها، ساخته شده اند. اين قبايل مهاجم بر طبق رسم قومي خود زندگي مي کردند و براي رفتن به مراتع سرسبزتر و بهتر، به مرزهاي شمالي ايران هجوم مي بردند. اما اين سازه دفاعي يکي از پيشرفته ترين و باشکوه ترين آثار قرن پنجم يا ششم ميلادي بوده است و بيش از ۱۰۰ سال قبل تر از ديوار بزرگ چين که ديواري خشتي است، از آجر ساخته شده است. متاسفانه اکنون تقريبا بيشتر بخش هاي اين ديوار از بين رفته است و بخش هاي کوچکي از آن در زير خاک مدفون مانده اند. مقاومت ديوار گرگان به گفتهٔ باستان‌شناسان، از آنجا که براي ساخت تمام اين ديوار 200 کيلومتري به آجر نياز داشته‌اند، خاک حاصل از حفاري خندق جلوي ديوار را با کاه مخلوط مي‌کردند و خشت‌هايي با ابعاد 40*40*10 توليد مي‌کردند. براي اين‌که مقاومت اين آجرها زياد شود، آن‌ها را در کوره مي‌پختند.جالب اينجاست که تاکنون حدود 150 کوره در اطراف ديوار شناسايي شده است. براي گرم کردن کوره‌هاي واقع‌شده در نواحي شرقي که با جنگل فاصله زياد داشتند از ني، خاک و خاشاک استفاده مي‌شد و براي کوره‌هاي واقع در نواحي غربي که به جنگل نزديک بودند از چوب‌هاي جنگلي استفاده مي‌شده است. در ضلع جنوبي ديوار دفاعي گرگان، خندق هايي براي پذيرايي از کوره‌هاي آجرپزي با عمق ۲ متر در زمين‌هاي اين منطقه ساخته شده است. در اين خندق‌ها سکوهايي براي نگهداري خشت‌هاي توليد در ۱۱ رديف با فاصله تقريبي ۱۰ تا ۱۵ سانتي متر از يکديگر ساخته شده‌اند تا عبور جريان هوا و گرما و حرارت حاصل از مواد سوختي داخل کوره را ممکن سازند که در نتيجه آن آجرهايي که چيده شده روي هم در داخل چاله بهتر پخته ‌شوند. يک کانال با ۵ متر عمق با يک شيب مداوم، پهلو به پهلوي بيشتر بخش‌هاي ديوار ادامه داشته و آب را از يک آب‌انبار ساخته شده در ارتفاعات تا حوزه درياي خزر، هدايت مي‌کرده است. اين کانال به غير از اينکه يک منبع تغذيه آب کاربردي بوده، به عنوان يک خندق دفاعي نيز عمل مي‌کرده است. در طول ديوار، ۳۰ دژ در فواصل ۱۰ و ۵۰ کيلومتري وجود داشته است. محققين تخمين زده‌اند که حدود ۳۰ هزار سرباز در پهلو به پهلوي ديوار در اين دژها مستقر بودند. امروزه، بيشتر بخش‌هاي اين ديوار باستاني تخريب شده يا با گذشت زمان از بين رفته و تنها چيزي شبيه به يک شکاف در اين چشم‌انداز زيبا باقي مانده است. مسير دسترسي با تمام اين اوصاف اگر مشتاق شديد اين ديوار را از نزديک ببينيد اگر بخواهيد با خودرو شخصيتان به اين منطقه برويد، ابتدا حدود ۵۳۵ کيلومتر رانندگي از سمت تهران به سمت شهرهاي فيروزکوه، ساري، گرگان، آزادشهر و مينودشت و سرانجام به کلاله را در پيش داريد. اما اگر با وسايل نقليه عمومي مي‌خواهيد به سمت ديوار گرگان برويد، هر روز و به ‌صورت مرتب اتوبوس‌هايي از پايانه‌هاي تهران به سمت کلاله، گنبدکاووس، آزادشهر و گرگان حرکت مي‌کنند. همچنين شما مي‌توانيد با قطار يا هواپيما تا گرگان برويد و از آنجا به راحتي با ماشين‌هاي متعددي که در دسترس هستند، خودتان را به کلاله برسانيد. نشاني: کلاله، منطقه‌ پيشکمر يا روستاي تمرقره‌قوزي.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar