«عافیت» خانه همه نعمت‌ها

تسنيم/ برخي از روايات معصومين عليهم‌السلام خبر از آينده‌اي متفاوت و پر فتنه مي‌دهند که گويا نزد اهل‌بيت عليهم‌السلام اهميت مراقبت مؤمنان از خودشان در آن شرايط سخت به اندازه‌اي است که درصدد آماده کردن همگان براي رويارويي با چنين شرايطي برآمده‌اند. يکي از اين دسته روايات، کلام امام رضا عليه‌السلام در مورد عافيت و در امان ماندن از همه بلايا و خطرات مادي و معنوي است که مي‌فرمايند: «يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ تَکُونُ الْعَافِيَةُ فِيهِ عَشَرَةَ أَجْزَاءٍ تِسْعَةٌ مِنْهَا فِي اعْتِزَالِ النَّاسِ وَ وَاحِدٌ فِي الصَّمْتِ؛ [1] زمانى بر مردم خواهد آمد که در آن عافيت 10 جزء است که 9 جزء آن در کناره‌گيرى از مردم و يک جزء آن در خاموشى است.» اين روايت عجيب، شايسته تأمل و فهم است؛ به خصوص اينکه برخي از رواياتي که با عبارت «يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ» همراه است در مورد زمان غيبت امام زمان(عج) مطرح شده است؛ مثل اينکه امام صادق عليه‌السلام مي‌فرمايند: «يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ يَغِيبُ عَنْهُمْ إِمَامُهُم‏؛ [2] زماني مي‌آيد که امام مردم غايب مي‌شود.» با اين نگاه، کلام امام رضا عليه‌السلام سرنخي از تحليل شرايط زمانه ما و چگونگي عملکرد صحيح در اين وضعيت ويژه را براي در امان ماندن از خطرات فراوان مادي و معنوي به دست مي‌دهد. تلاش براي حفظ دين و دنياي خود و جامعه نکته مهم و کليدي در فهم اين روايت آن است که، روايت اشاره به حساسيت شرايط خاص و پر فتنه‌اي دارد که دقت و احتياط هر چه بيشتر در ارتباطات اجتماعي و سياسي را براي در امان ماندن از فتنه‌ها ضروري مي‌‌کند تا از اين طريق، هم به وظايف شرعي در قبال خود و جامعه به خوبي عمل کنيم و هم بي‌جهت براي خودمان دردسر درست نکنيم؛ يعني وظايفي از قبيل امر به معروف و نهي از منکر، جهاد، حضور در نمازهاي جمعه و جماعات و ... به قوّت خود باقي خواهند بود. چنانکه رهبر معظم انقلاب در تبيين مراد از عافيت در متون ديني مي‌فرمايند: «عافيت که در روايات آمده آن چيزي نيست که ما در عرف خودمان از آن تعبير به عافيت‌طلبي مي‌کنيم، که انسان در کنجي خزيده و در ميدان جهاد وارد نشده و با وظايف بزرگِ زندگي مواجه نشود، بلکه مراد، عافيت در اعتقاد و عمل و محفوظ ماندن از وسواس شيطاني و نفساني است. انسان در ميدان جنگ هم بايد از پروردگار طلب عافيت کند يعني از او بخواهد که دچار شک و ترس و تزلزل نشود.» [3] کيفيت و کمّيت عافيت بهترين و جامع‌ترين توصيف عافيت را مي‌توان در دعاي بيست و سوم صحيفه سجاديه يافت که امام سجاد عليه‌السلام عافيت را با تمام شاخه‌هاي مادي و معنوي‌اش اينگونه از خداي متعال طلب مي‌کند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ عَافِنِي عَافِيَةً کَافِيَةً شَافِيَةً عَالِيَةً نَامِيَةً، عَافِيَةً تُوَلِّدُ فِي بَدَنِي الْعَافِيَةَ، عَافِيَةَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ. وَ امْنُنْ عَلَيَّ بِالصِّحَّةِ وَ الْأَمْنِ وَ السَّلَامَةِ فِي دِينِي وَ بَدَنِي، وَ الْبَصِيرَةِ فِي قَلْبِي، وَ النَّفَاذِ فِي أُمُورِي، وَ الْخَشْيَةِ لَکَ، وَ الْخَوْفِ مِنْکَ، وَ الْقُوَّةِ عَلَى مَا أَمَرْتَنِي بِهِ مِنْ طَاعَتِکَ، وَ الِاجْتِنَابِ لِمَا نَهَيْتَنِي عَنْهُ مِنْ مَعْصِيَتِک‏؛ [4] خداوندا بر محمد و آلش درود فرست، و مرا عافيت بخش عافيتى کافى و شفابخش، و برتر و روزافزون، عافيتى که در بدنم عافيت توليد کند، و در يک کلمه: عافيت دنيا و آخرت، و بر من منّت گذار به تندرستى و امنيت و سلامت در دين و بدن، و بصيرت در دل، و پيشرفت در امور، و هراس و بيم از تو، و توان و قدرت بر انجام طاعتى که مرا به آن فرمان داده‌‏اى، و اجتناب از نافرمانيت که مرا از آن برحذر داشته‌‏اى..» فوائد سکوت عافيت به معناي در امان ماندن از هر گونه آسيب مادي و معنوي است. اين در حالي است که به همان مقدار که زبان در جلب منافع مادي و معنوي انسان مؤثر است به همان ميزان و در صورت استفاده نادرست از آن، خطرات گاه جبران‌ناپذيري براي دنيا و آخرت انسان به همراه خواهد داشت. براي استفاده صحيح از زبان لازم است قبل از هر کلام، مقداري در شايستگي آن کلام فکر و براي فکر کردن، سکوت کنيم. چنان که اميرالمؤمنين عليه‌السلام مي‌فرمايند: «إن کانَ في الکلامِ البَلاغَةُ، فَفي الصَّمتِ السَّلامةُ مِنَ العِثارِ؛ [5] اگر در سخن گفتن بلاغت باشد، در خاموشى ايمنى از لغزش است.» تأثير احزاب بر عافيت و عاقبت انسان نکته ديگري که در اين روايت مورد توجه است اين که، دقت و احتياط در ارتباط با مردم به اندازه 9 برابر سکوت کردن، در جلب عافيت و ايمني از خطرات گوناگون مؤثر دانسته شده است. در شرايط ظهور فتنه‌هاي متوالي، عضويت و حضور در جمعيت‌هاي خاص فکري، سياسي، عقيدتي و احزاب و گروه‌هاي متنوع که هويتشان مجهول است خود به خود احتمال بروز خطر و لغزش انسان را بيشتر مي‌کند. نمونه بارز آن را مي‌توان در جدال‌هاي بين احزاب و گروه‌هاي مختلف يافت که برخي، براي حفظ منافع سياسي، اقتصادي و ديگر منافع حزبي خود دچار انواع گناه‌ها از جمله شايعه‌پراکني، خلاف واقع‌گويي، تهمت، دوري از انصاف، ظلم و تعدي به حقوق مردم و... مي‌شوند و بازار داغ اين جدال، همواره بر آتش اين همه پلشتي افزوده است. پس بهتر آن است که با دوري کردن از ورود در جنگ‌هاي تبليغاتي اين احزاب، تنها به دنبال شناخت و عمل به وظايف ديني فردي و اجتماعي خود باشيم و بر بصيرت خود بيفزاييم.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar