موزه مرکزی آستان قدس رضوی؛ گنجینه‌ای نفیس در حرم امام رضا

کجارو/ موزه هاي آستان قدس رضوي يکي از پربازديدترين و مهم‌ترين موزه هاي ايران هستند که در مجموعه حرم امام رضا قرار دارند و از موزه‌هاي شهر مشهد به شمار مي‌رود. موزه مرکزي آستان قدس با داشتن مجموعه‌هايي چون گنجينه سلاح، مدال، اسکناس يکي از اين موزه‌ها است که در صحن کوثر قرار دارد. اگر شما به بازديد از موزه‌ها علاقه‌مند باشيد در کنار زيات امام هشتم مي‌توانيد سري به اين موزه‌ها بزنيد و از ديدن آثار نفيس آن‌ها لذت ببريد. بسياري از گردشگران در سفر به شهر مشهد صرفا حرم امام هشتم را زيارت مي‌کنند. اگر شما جزو اين افراد هستيد، آيا در کنار زيارت امام رضا از موزه‌هاي حرم ديدن کرديد؟ آيا اصلاً مي‌دانيد که در مجموعه حرم امام رضا (ع) موزه‌هاي متعددي وجود دارد؟ اگر فردي باشيد که به محيط اطراف خوب دقت مي‌کند بدون شک تابلوي موزه مرکزي آستان قدس رضوي را در صحن کوثر ديده است، در غير اين صورت پيشنهاد مي‌دهيم در سفر بعدي به مشهد سري هم به موزه هاي آستان قدس رضوي بزنيد و از آن‌ها ديدن کنيد؛ چراکه اين موزه‌ها از مهم‌ترين جاهاي ديدني مشهد محسوب مي‌شوند. ارادت و احترام به اهل بيت باعث شده است عاشقان امام رضا هداياي نفيس و ارزشمندي را به حرم ايشان بدهند. اين هدايا در کنار اشيا و آثار قديمي حرم و ساير امکان متبرکه که سال‌ها در خزانه حرم نگهرداري مي‌شدند گنجينه باشکوهي از اشياي گران‌بها را تشکيل مي‌دهند که اولين بار در سال ۱۳۱۶ به نمايش گذاشته شدند. تا اينکه در سال ۱۳۲۴ در شرق مسجد گوهرشاد و در کنار مقبره شيخ بهايي ساختماني سه طبقه را با مساخت ۱۰۳۴ متر مربع براي اين منظور ساخته و موزه آستان قدس رضوي افتتاح شد. موزه مرکزي آستان قدس رضوي، مجموعه‌اي از گنجينه‌هاي نفيس و باارزش است در سال ۱۳۵۱ اشياي اين موزه به تالار تشريفات آستان قدس روضوي منتقل شد تا مکاني جديد براي موزه در ضلع جنوبي حرم و در صحن کوثر ساخته شود. اين ساختمان جديد در سال ۱۳۵۶ کار خود را آغاز کرد و در آن مجموعه‌اي بي‌نظير از فرش‌ها، اجزاي معماري حرم مطهر، وسايل روشني و محراب و... در قاب ويترين‌هاي آن به در معرض نمايش قرار داده شدند. بعد از انقلاب اسلامي موزه‌ آستان قدس رضوي توسعه يافت و موزه‌ها و گنجينه‌هاي متعددي در آن ايجاد شد به‌گونه‌اي که در حال حاضر ۱۶ گنجينه‌ باارزش با آثار نفيس زير نظر موزه‌هاي آستان قدس فعاليت مي‌کنند. موزه مرکزي آستان قدس رضوي ۱۱ گنجينه از موزه‌هاي حرم را در خود جاي داده است و يکي از مهم‌ترين موزه‌هاي اين مجموعه است. ساختمان اين موزه چهار طبقه دارد که شامل زيرزمين، طبقه همکف، اول و دوم مي‌شود. در ادامه با موزه مرکزي حرم بيشتر آشنا مي‌شويد. گنجينه تاريخ حرم ضوي گنجينه تاريخ حرم رضوي، در گذشته موزه تاريخ مشهد نام داشت گنجينه يا موزه تاريخ حرم رضوي ابتدا موزه تاريخ مشهد نام داشت که و در سال ۱۳۷۸ افتتاح شد تا مکاني باشد براي آشنايي بازديدگنندگان با تاريخ شهر و سير اتفاقات و حوداثي که در حرم مطهر روي داده بود. در سال ۱۳۹۲ نام اين موزه به تاريخ حرم ضوي تغيير يافت و علت آن هم ارتباط آثار نمايشي اين مکان با حرم امام رضا بود. در اين گنجينه ضريح‌هاي فولادي کتيبه‌هاي طلا، محراب‌هاي زرين فام، عکس‌هاي تاريخي، وسايل روشنايي و... در دو بخش اشياي کاربردي و اشياي مربوط به معماري حرم به نمايش گذاشته شده‌اند. گنجينه تمبر و تاريخچه پستي در بهمن ۱۳۶۰ در طبقه منهاي يک موزه مرکزي گنجينه تمبر شروع به کار کرد. آنچه که باعث شده گنجينه تمبر حرم از جايگاه بالايي برخودار باشد، اين است که تقريبا تمامي آثار به اين آستان هديه داده‌اند. در اين مجموعه صدهزار تمبر و اقلام پستي از دوره قاجار تا زمان حاضر و همچنين آثاري از ۲۴۰ کشور دنيا مانند نخستين تمبر پستي دنيا معروف به پني سياه وجود دارد. گنجينه اسکناس يکي از ديگر از مجموعه‌هاي موزه مرکزي حرم گنجينه اسکناس است که هم‌زمان با گنيجنه تمبر افتتاح شده است. از ميان ده هزار قطعه اسکناس اهدايي اين موزه، اسکناس‌هايي از ايران و ۸۰ کشور براي بازديد در ويترين‌ها قرار داده شده‌اند که با ديدن آن‌ها شما را با تاريخچه استفاده از اسکناس يا پول کاغذي در ايران، واحدهاي پولي مختلف در ايران، تاريخچه بانک هاي مسئول چاپ و انتشار اسکناس در ايران، اسکناس‌هاي ساير کشورهاي جهان و ... آشنا مي سازد. اسکناس‌هاي بانک شاهنشاهي ايران، اسکناس‌هاي بانک ملّي ايران در دوره پهلوي اول، سري کامل اسکناس هاي آلماني سورشارژ شده با مبالغ فارسي (اين اسکناس‌ها در طي جنگ جهاني اول بين سال‌هاي ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸، از طريق کميته‌اي در کرمانشاه در اختيار مخالفان دولت مرکزي ايران قرار مي‌گرفت) از جمله اسکناس‌هايي است که مي‌توانيد ديدن کنيد. گنجينه سکه گنجينه سکه موزه مرکزي آستان قدس، يکي از غني‌ترين موزه‌هاي سکه ايران و خاورميانه است مجموعه سکه ابتدا به‌همراه مدال‌هاي اهدايي به نمايش گذاشته شده بودند تا اينکه در سال ۱۳۸۸ گنجينه‌اي جداگانه براي آن در نظر گرفته شد. در اين گنجينه نمونه‌هايي از دوران‌ مختلف تاريخ ايران و ۵۰ کشور جهان ديده مي‌شود و يکي از غني‌ترين موزه‌هاي سکه در ايران و خاورميانه است. مجموعه سکه‌هاي ايران پيش از اسلام، سکه‌هاي دوره اسلامي و سکه‌هاي حکومت‌هاي نيمه مستقل ايراني از جمله آن‌ها است. گنجينه آبزيان شايد جالب باشد که بدانيد در حرم امام رضا و در موزه آستان قدس رضوي گنجينه‌اي از آبزيان وجود دارد که مي‌توانيد از آن در طبقه اول دوم موزه مرکزي بازديد کنيد. اين مجموعه شامل بخش نرمتنان و موجودات دريايي تاکسيدرمي است گونه‌هاي مختلف صدف و حلزون، ماهي موميايي شده با عنوان شيطان دريا، ماهي فوگل، سفره ماهي، مارماهي، انواع کوسه ماهي از آبزيان ديدني اين قسمت هستند. گنجينه نجوم در موزه مرکزي آستان قدس بخشي نيز به اشيا و ادات مرتبط با علم نجوم اختصاص داده است. انواع تلسکوپ؛ شکستي و انعکاسي، کره؛ سماوي، نجومي و جغرافيايي، دوربين؛ چشمي، اپرا، تئودليت (سمت‌ياب)، سکستانت و اکتانت، کادران؛ وسيله اندازه‌گيري زاويه‌هاي عمودي، انواع مدل حرکت زمين، وسايل نجوم دريايي، چندين نمونه گونيا، خط‌کش و پرگار؛ مورد استفاده در ساخت وسايل نجومي، دستگاه مورس و زلزله‌نگار در اين گجينه به نمايش گذاشته شده‌اند. گنجينه ساعت سير و گذر زمان را در حرم رضوي مي‌توانيد در گنجينه ساعت موزه مرکزي آستان قدس ببنيد. از ساعت‌هاي شاخص و گران‌سنگ اين مجموعه ساعت آفتابي با توپ خورشيدي است، اين ساعت اعلام کننده ظهر محلي است، شاخص مثلثي روي يک پايه فلزي نصب شده است که در هنگام ظهر شرعي با جمع شدن نور خورشيد در يک نقطه و انعکاس آن به وسيله عدسي روي توپ ساعت، محلي که باروت‌ها در آن جمع شده انفجار صورت مي‌گيرد که صداي آن ظهر شرعي را اعلام مي‌کند. از ديگر ساعت هاي اين مجموعه ساعت‏‌هاي آفتابي و مکانيکي مثل ساعت آفتابي و تقويم، ساعت آفتابي استوايي و قطب‏ نما است. گنجينه سلاح اين گنجينه در طبقه دوم جاي گرفته و در آن سلاح‌ها و ادات جنگي ۴۰۰ سال اخير ايران در دو بخش سلاح‌هاي سرد و گرم به نمايش گذاشته شده است. قديمي‌ترين سلاح تاريخ‌دار اين گنجينه کماني لاکي روغني مربوط به دوره صفويه است. انواع تفنگ ها، تپانچه ها و باروت دان هاي قديمي، کمان‌هاي ترکيبي پارسي ساخته شده در اواخر دوره صفوي و اوايل دوره قاجار، سپرهاي چرمي از پوست کرگدن و گاوميش مربوط به دوره‌هاي صفوي، افشار و قاجار از ديدني‌هاي اين بخش هستند. گنجينه ظروف گنجيه ظروف را در طبقه دوم مي‌توانيد ببينيد که هم‌زمان با گنجينه نجوم ساعت سلاح و مدال در سال ۱۳۷۸ افتتاح شده است. ديدني‌هاي اين مجموعه شامل اشيايي چون: ظرف‌هاي سفالي، چيني، بارفتن و فلزي، ظرف‌هاي چيني مختلف از قبيل آبي سفيد، پنج رنگ و هفت رنگ، سماور زغالي مرصع، با تکنيک برجسته‏ کاري و مشبک، مربوط به دوره قاجارو بعضي از ظروف سفالي به نمايش درآمده نيز مربوط به حفاري‌هاي داخل حرم مطهر است که در جريان ساخت و سازهاي جديد به دست آمده است. گنجينه مدال ابتدا در طبقه همکف موزه مرکزي مدال‌هاي اهدايي جهان پهلوان تختي؛ اسطوره تاريخ کشتي ايران به نمايش گذاشته شده بود. اما با استقبال ورزشکاران و قهرمان و اهداي مدال‌ها و کاپ‌هاي خود، در سال ۱۳۹۲ گنجينه تخصصي مدال‌ها در طبقه دوم افتتاح شد. از مدال‌هاي اين مجموعه مي‌توان به مدال‌هاي پهلوان سوخته سرائي، جام قهرماني بيستمين دوره مسابقات قهرماني تکواندوي جهان در سال ۲۰۱۱ ميلادي، مدال‌هاي قهرماني جانبازان و معلولان در عرصه‌هاي بين‌المللي اشاره کرد. گنجينه هنرهاي تجسمي در طي سال‌ها آثاري هنري و نقاشي فراواني به موزه آستان قدس رضوي اهدا شده است که در سال ۱۳۷۸ در گنجينه‌اي به نام هنرهاي تجسمي در معرض علاقه‌مندان قرار گرفت. اين گنجينه در در طبقه اول موزه مرکزي آستان قدس ضوي قرار دارد. مهم‌ترين آثاري که که در اين گنجينه مي‌توانيد متعلق به استاد کمال الملک؛ نقاش بزرگ دوره قاجار است که شامل چهار تابلوي نقاشي: اشرف البلاد، پل رودخانه تجن، منظره روستاي پول کجور و رودخانه و روستاي شيلات مازندران است. ساعت و روز بازيد ساعت بازديد موزه مرکزي آستان قدس همه روزه به‌جز ايام تعطيل، از ساعت ۸ صبح تا ۱۸ عصر است که در ايام تابستان و عيد نوروز از ۸ صبح تا ۲۰:۴۵ شب به روي زوار و بازديدکنندگان باز است. قيمت بليط: براي بازديدکنندگان داخلي پنج هزار تومان و براي بازديدکنندگان خارجي ۳۰ هزار تومان. موزه مرکزي در مجموعه حرم امام رضا و در ضلع شرقي صحن کوثر قرارد. سريع‌ترين مسير رسيدن به اين موزه ورودي خيابان شهيد نواب صفوي با ورودي صحن کوثر است. اگر با خوردوي شخصي به بازديد موزه موزه مرکزي آستان قدس مي‌رويد، بهتر است بدانيد نزديک‌ترين پارکينگ خودرو حرم به اين موزه، پارکينگ شماره يک واقع در صحن جامع رضوي است. آشنايي با ساير موزه‌هاي آستان قدس رضوي غير از موزه مرکزي و گنجينه‌هاي تماشايي آن حرم مطهر رضوي موزه‌هاي ديگري نيز دارد که در ادامه آن‌ها را معرفي مي‌کنيم‌. موزه قرآن و نفايس: اين موزه اولين گنجينه قرآن جهان با ماهيت ديني و هنري است. قرآن‌هاي خطي منتسب به ائمه اطهار، قرآن بابري و ساير نسخ‌هاي خطي از ديدني‌هاي اين گنجينه است. اين موزه درضلع شرقي روضه منوره قرار دارد. موزه هداياي مقام معظم رهبري: آثار هنري چون خط و تذهيب، نقاشي، فرش و مدال‌ها که درطي سال‌ها به مقام معظم رهبري هديه داده شده است را در اين محل مي‌توانيد ببينيد. اين موزه در طبقه همکف موزه قرآن و نفايس قرار دارد. موزه فرش: موزه فرش آستان قدس به‌لحاظ وسعت بزرگ‌ترين موزه تخصصي فرش ايران است. در اين گنجينه فرش‌هاي نفيسي چون فرش‌هاي شاه عباسي، هفت شهر عشق، معراج به نمايش گذاشته شده است. از طريق صحن کوثر و موزه مرکزي مي‌توانيد به اين موزه دسترسي داشته باشيد. تالار استاد فرشچيان: در اين تالار ۱۵ تابلو از آثار اهدايي استاد فرشچيان را مي‌توانيد ببيند. پنجمين روز آفرينش، ضامن آهو، پناه و عصر عاشورا از جمله اين تابلوهاي نفيس هستند. موزه مردم شناسي: اين موزه در سال ۱۳۸۵ در حمام تاريخي و عصر صفوي مهدي قلي بيک افتتاح شد. اين حمام به نام‌هاي حمام شاهي و حمام رضوي نيز شناخته مي‌شود تا دهه ۶۰ داير بوده است. در اين موزه آثاري چون شمعداني‌ها، اشياي لاکي و خاتم‌کاري در معرض نمايش است. موزه مردم‌شناسي خارج از حرم در سمت راست سردر غربي صحن جامع رضوي يا باب الهادي واقع است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar