گوناگوناگون/ دردسر مرمت‌های ناشیانه آثار هنری

روزیاتو/ مرمت‌های ناشیانه آثار هنری شاید به نیت خیر یا حتی با توهم استعداد هنری صورت می‌گیرند، اما نتیجه‌شان چیزی جز تخریب کامل یک اثر هنری و آبرویزی فرهنگی نیست. به تازگی یک کلکسیونر آثار هنری ۱۰۰۰ پوند پرداخت تا نسخه‌ای از یک اثر قرن هفتدهم را بازسازی کنند.

اما آنچه نصیبش شد تابلویی از تصویر مریم مقدس بود که صورتش کاملاً تخریب شده. این کلکسیونر والنسیایی بیش از ۱۲۰۰ یورو (معادل ۱۰۸۰ پوند) بابت بازسازی تابلوی لقاح پاک اثر بارتولومه استبان موریلو پول پرداخته، اما پس از دو بار بازسازی چهره‌ی مریم مقدس مخدوش شده. درواقع نخستین تلاش مرمتگر فاجعه‌ای به بار آورد و تلاش مجددش نیز فاجعه‌ای به مراتب بدتر!
در پی همین ماجرا متخصصان حفظ آثار هنری خواستار افزایش سختگیری‌های قانونی در شغل مرمتگران هستند.
فرناندو کارِرا، استاد دانشگاه حفظ و مرمت میراث فرهنگی در دانشگاه گالیسیا، در این مورد گفته است که چنین آثار هنری و تاریخی را صرفاً باید به دست مرمتگران متخصص و حرفه‌ای سپرد. او در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی گاردین گفته: «بعید می‌دونم اسم این آدم‌ها رو بشه مرمتگر گذاشت … همچین کسانی کار رو سر‌هم‌بندی می‌کنن و آثار هنری‌و به فنا می‌دن.»
کاررا، رئیس سابق انجمن مرمتگران حرفه‌ای اسپانیا، در ادامه‌ی حرف‌هایش گفته: «آیا می‌شه تصور کرد که فردی عادی جراحی کنه؟ یا کسی بدون مجوز دارو بسازه؟ و یا اینکه کسی بدون اجازه‌ی ساخت‌وساز ساختمانی بسازه؟» او همچنین در ادامه گفت مشکل آنجاست که برخی سیاستمداران «برای میراث فرهنگی پشیزی ارزش قائل نیستند.»
موریلو تابلوی رنگ روغن لقاح پاک را میان سال‌های ۱۶۶۰ و ۱۶۶۵ کشید. کشیشی به اسم جاستینو دِنِو این تابلو برای کلیسای جامع سویا خرید. موریلو هنرمند مشهور سویا در قرن هفدهم بود و شهرتش طی قرن ۱۸ و ۱۹ نیز در تمام اروپا به گوش می‌رسید.

اینک انسان اثر «الیاس گارسیا مارتینز»
البته این نخستین باری نیست که مرمت‌های ناشیانه اتفاقی می‌افتد پیش‌تر نیز در شمال اسپانیا فردی غیرحرفه‌ای تابلویی نام «اینک انسان» اثر «الیاس گارسیا مارتینز» را نابود کرد. این تخریب اثر هنری که تصویرش را در بالا می‌بینید همان زمان به «مسیح دیو» مشهور شد و باعث و بانی‌اش زنی سالمند و مستمری‌بگیر به نام سیسیلیا گیمِنِز بود که ظاهراً با اجازه‌ی کشیشی این تابلو را در کلیسا به اصطلاح مرمت کرد، نقاشی‌ای که خالقش آن را در سال ۱۹۳۰ روی دیوار کلیسا کشیده بود و این پیر زن سال ۲۰۱۲ به سادگی تخریب کرد. تخریب به‌جا مانده میان محلی‌ها سر زبان‌ها افتاد و آن را به اسم «اینک میمون» خطاب می‌کردند. البته یکی دیگر از نکات جالب این موضوع این است که همین به اصطلاح مرمت که بیشتر تخریب نقاشی بوده بیش از ۱۵۰ هزار توریست را از سراسر دنیا به خود جذب کرد که هر یک باید یک یورو می‌پرداختند تا شاهد اثر هنری سیسیلی باشند.
خانم گیمنز در رابطه با این اقدام خود به رسانه‌های اسپانیایی می‌گفت: «همه‌چیو اینجا خودمون تعمیر می‌کنیم. کشیش هم شاهده و در جریان بوده. مگه می‌شه همچین کاریو بی‌اجازه انجام داد؟ من این‌کارو پنهانی نکردم. هرکسی می‌اومد توی کلیسا می‌دید که دارم نقاشی می‌کنم. نیتم خیر بوده و همیشه مطمئن بودم کار درسته و انجام می‌دم. تازه، نقاشیم هنوز نیمه‌کاره‌س!»
عجیب‌تر اینکه مرمت‌های ناشیانه ظاهراً اهمیت چندانی میان محلی‌ها ندارند و کسب‌وکار‌های بسیاری از آن پس از خانم گیمنز خواستند لوگویشان را طراحی کند و طراحی نیمه‌کاره‌اش حتی بیش از ۵۰۰۰ بلیط لاتاری برای شهرش به ارمغان آورد. البته همه‌ی ساکنین محل از این اقدام او راضی نبودند و وراث مارتینز از طریق وکیلشان درخواست تخریب کامل نقاشی را دادند و گفته‌اند آنچه اکنون روی دیوار کلیساست مایه‌ی شرم خالق اصلی آن است و به اعتبار خانوادگی‌شان نیز لطمه می‌زند. از سویی دیگر نیز متخصصان مرمتگری بر این باورند مرمت این اثر ناممکن است.