نهاوند کجاست؟

کجارو/ شهر باستاني نهاوند، جاذبههاي تاريخي و طبيعي فراواني دارد. عمر قديميترين تمدن کشف شده در اطراف اين شهر، به بيش از ۵۰۰۰ سال ميرسد.
در نقاط مختلفي از ايران، آثاري به جا مانده از تمدن باستاني اين سرزمين، در طول زمان کشف شده و ايران را به يکي از متمدنترين کشورهاي دنيا تبديل کرده است. در شهرهاي مختلف ايران رد پاي تاريخ کهن و غني وجود دارد. بعضي از شهرهاي کشورمان، داراي ويژگيهاي برجسته تاريخي و طبيعي بيشتري هستند.
شهر نهاوند از بهترين نمونههاي پربار فرهنگ و تمدن ايران است. موقعيت جغرافيايي مناسب و دارا بودن خصوصيات برجسته طبيعي، باعث شکلگيري تاريخي کهن در اين منطقه شده است. با سفر به اين شهر، ضمن لذت بردن از آب و هوا و مناظر زيباي طبيعي، ميتوانيد از جاذبههاي کهن و باستاني نيز ديدن کنيد.
کجارو در اين مقاله به معرفي برجستهترين جاهاي ديدني نهاوند و جاذبههاي تاريخي و طبيعي اين شهر ميپردازد. براي آشنايي بيشتر با ويژگيهاي اين منطقه، با ما همراه شويد.
شهر نهاوند از تاريخيترين شهرهاي غربي ايران، در جنوب استان همدان قرار دارد. نام اين شهر باستاني به دفعات در کتابهاي تاريخي ذکر شده است. اين شهر با جمعيتي نزديک به ۷۷ هزار نفر، سومين شهر پرجمعيت اين استان است. بيش از ۹۵ درصد مردم نهاوند از اقوام لر و لک هستند و به زبان لري و با گويش مخصوص نهاوندي صحبت ميکنند.
کلمه نهاوند ترکيب واژههاي «نها» به معني پيش و «وند» به معني نهادن است، که معني «نهاده در پيش رو» را به اين کلمه ميدهد؛ اما نام نهاوند در طول تاريخ با تلفظهاي متفاوتي بيان شده است که معاني متفاوتي دارند.
اين شهر تاريخي، زماني پايتخت يزدگرد سوم بوده است و از آن با عنوان «شهر خفته ساساني»، ياد ميشود. در عصر مادها اين شهر را «نهاوند ماد» ميناميدند و سلوکيان نام ملکه خود، «لائوديسه»، را بر اين شهر گذاشتند. بعدها ساسانيان نام «نيماوند» را بر اين شهر گذاشتند و پس از ورود اسلام به اين منطقه، از اين منطقه با نامهاي «ماه دينار» و «ماه بصره»، ياد ميشد.
اولين تمدن در اين شهر به حدود هزاره سوم پيش از ميلاد بازميگردد. تعداد بناهاي تاريخي اين شهر از عدد ۲۰۰ فراتر ميرود و نيمي از آنها در فهرست آثار ملي ثبت شدهاند. در اطراف تپههاي تاريخي شهر نهاوند، دهها اثر باستاني از جنس سفال، نقره و طلا کشف شده است، که هماکنون در موزه لوور پاريس از آنها نگهداري ميشود.
موقعيت جغرافيايي نهاوند
نهاوند از شمال به تويسرکان، از شرق به ملاير، از غرب به کنگاور، از جنوب غربي به نورآباد و از جنوب شرقي به بروجرد ميرسد. استان لرستان همسايه جنوبي و استان کرمانشاه، همسايه شمال غربي اين شهرستان هستند. اقليم اين شهرستان سردسير است و تابستان هايي خنک و زمستان هايي سرد دارد.
اين شهر کهن، در ميان رشته کوه زاگرس محصور است و در اطراف اين شهر زيبا، کوهستانهاي بلند با قلههاي سر به فلک کشيده و آبشارهاي زيبا خودنمايي ميکنند. رودخانههاي اطراف دشت نهاوند و ارتفاعات پيرامون آن، پس از ورود به اين منطقه به رودخانه گاماسياب ميپيوندند. جغرافياي اين منطقه به دو بخش کوهستان و دشت، تقسيم شده است.
جاهاي ديدني نهاوند
جاذبههاي تاريخي نهاوند حاصل ساليان دراز حضور تمدن در اين شهر است. بناهاي قديمي با معماريهاي متفاوت از دورههاي مختلف تاريخي، در اين شهر به چشم ميخورند. عمر قديميترين آثار مکشوفه در اين شهر، به بيش از ۵۰۰۰ سال ميرسد. در اين قسمت به معرفي معروفترين اين جاذبهها ميپردازيم.
حمام حاج آقا تراب
حمام حاج آقا تراب يا گرمابه دو قلو، در سال ۱۲۳۰، در زمان ناصرالدين شاه قاجار ساخته شده و معماري اين اثر نمونهاي تمام عيار از هنر ايراني-اسلامي است. اين اثر در دي ماه سال ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملي ايران، به ثبت رسيد. در معماري اين بنا کاشيکاريهايي با تصاويري از داستانهاي شاهنامه و افسانههاي کهن ايراني و سنگهاي تزئيني مرمر و آهک سفيد با اشعار زيبا و نقش و نگارهاي سنتي به چشم ميخورند.
اين حمام بخشهاي زنانه، مردانه، سردينه و گرمينه بزرگ و کوچک دارد. ميرزا محمدنقي از خوانين و بزرگان شهر نهاوند، اين بنا را ساخته؛ اما اين حمام با نام فرزندش، آقا تراب، معروف شده است.
مقبره نعمان ابن مقرن (پير بابا)
نعمان ابن مقرن يکي از فرماندهان سپاه اعراب در حمله اعراب به ايران بود که در اين حمله، پس از سه روز جنگ در نزديکي شهر نهاوند، کشته شد. مقبره اين سردار عرب روي کوهي بلند به نام اردوشان، در نزديکي روستاي قشقلاق قرار دارد.
در گذشته مسير حرکت کاروانهاي زيارتي به کربلا از اين منطقه ميگذشت و مردم با تصور اين که اين آرامگاه متعلق به ياران نزديک امام حسين است، آن را زيارتگاهي مقدس ميپنداشتند و با عنوان «بابا پيره» از او ياد ميکردند که البته تصور درستي نيست. امروزه نيز اين مقبره جايگاه بالايي ميان مردم روستاهاي اطراف دارد، که تعجببرانگيز است. اين بنا در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
خانه قدوسي
خانه قدوسي يکي از جاهاي ديدني نهاوند و بناهاي تاريخي اين شهر است. اين بناي کهن در جوار مسجد قديمي شهر قرار دارد. نقش و نگارهاي زيبا، پنجرههاي با شيشههاي رنگي و کماني، تزيينات حصيري، آجري و برجسته و کفپوشهاي قلوه سنگي، از برجستگيهاي معماري اين بنا در خانه و حياط هستند.
اين بناي تاريخي با ارزش معماري بالا، در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملي ثبت شده است. آيت الله علي قدوسي از علماي برجسته پيش از انقلاب بود که در سال ۱۳۶۰ به شهادت رسيد.
تپه و دهکده گيان
تپه گيان در ۱۹ کيلومتري جنوب غربي نهاوند و دو کيلومتري سرآب گيان قرار دارد. با کاوشهاي باستانشناسي و پژوهشهاي مورخان، قدمت اين تپه در حدود ۳۷ قرن پيش از ميلاد مسيح، تخمين زده شد. بنا بر نظريه آنها، بين ۵۵۰۰ تا ۵۷۰۰ سال پيش در اين تپه، تمدني نزديک به تمدن بين النهرين، وجود داشته است و ساکنان اين منطقه، بوميان قديمي ايران بوداند؛ ولي بعدها با ورود ساکنان جديد، تمدني درخشان شکل گرفته است.اين تپه و دهکده تاريخي بهدليل قدمت باستانياش و وجود قبرستاني تاريخي در آن، شهرت جهاني دارد. در کاوشهاي باستاني انجام شده در اين منطقه در سال ۱۳۱۰ توسط باستانشناس فرانسوي که تا عمق ۱۹ متر از زمين را حفاري کردند، به پنج طبقه متفاوت تمدني رسيدند. آثار ارزشمندي در اين اکتشافها پيدا شد که امروزه از آنها در موزههاي لوور پاريس و ايران باستان نگهداري ميشود.
در هرکدام از اين طبقات، در عمقهاي مختلف، آثاري با مشخصات متفاوت وجود داشتند که هريک از آنها معرف دوره تاريخي خاصي بودند. آثار کشفشده اين تپه، از تمدني بين ۳۱۰۰ تا ۵۷۰۰ سال پيش از ميلاد خبر ميدهد که نشاندهنده وسعت تاريخي اين تپه است.
مسجد جامع نهاوند
مسجد جامع نهاوند در ضلع شمالي ميدان قيصريه اين شهر و در جوار بازار تاريخي شهر قرار دارد و هنوز هم نمازهاي روزانه و مراسم مذهبي شهر در آن برگزار ميشود. مسجد نهاوند قديميترين مسجد در استان همدان است و ۹۰۰ سال قدمت دارد. قدمت اين مسجد به دوره سلجوقيان باز ميگردد.
ارتفاع اين مسجد از سطح خيابانهاي اطراف آن بالاتر است و سه ورودي از سمت بازار قديمي و ميدان قيصريه دارد. معماري اين بنا بسيار ساده و با آجر و گچ و خاک، ساخته شده است. کتيبه سنگي کوچکي اين مسجد را زينت ميبخشد و بالاي قوس محراب در مسجد، لوحه سنگي کوچکي به تاريخ مرمت اين مسجد در زمان صفويه، اشاره ميکند.
مقبره شيخ ابوالعباس نهاوندي (درب شيخ)
شيخ ابوالعباس نهاوندي، عارف بزرگ اسلامي در نيمه دوم قرن چهارم هجري در شهر نهاوند بوده است. عبدالرحمان جامي از او با عنوان «پير» و «مرشد» ياد کرده است و عطار نيشابوري او را «محتشم زمانه» ميخواند. آرامگاه اين عارف نامي در سال ۱۳۹۵ بازسازي شد تا امکان بازديد گردشگران از اين آرامگاه، ميسر شود. اين مقبره در مکاني به نام درب شيخ در شهر نهاوند، قرار دارد.
معبد لائوديسه
معبد لائوديسه از بناهاي منسوب به سلوکيان است و آثار دقيقي از مکان اصلي اين معبد، وجود ندارد. نشانههايي در تپه مرکزي شهر و محلي به نام تپه دوخواهران، بيشترين احتمال وقوع اين معبد هستند. احتمال آن وجود دارد که امامزاده دو خواهران، همان معبد لائوديسه باشد. اين معبد به دستور پادشاه سلوکي براي ملکه لائوديسه (خواهرش) بنا شد.
در حفاريهاي سال ۱۳۲۲ در اين منطقه، کتيبهاي به خط يوناني و چهار مجسمه کوچک برنزي کشف شد که احتمال ميرود يکي از اين مجسمهها، تنديس لائوديسه باشد و اکنون در موزه ايران باستان از آنها، نگهداري ميشود. اين معبد در سال ۱۳۲۷ بهعنوان ميراث فرهنگي در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است. قلعه يزدگرد نيز در جوار معبد لائوديسه قرار دارد و قدمت آن در حدود ۶۰۰ سال بعد از ساخت معبد لائوديسه است. سبک معماري اين قلعه کاملاً ايراني و سنتي و متفاوت با معبد است.
تپه باستاني بابا قاسماين تپه تاريخي در ۲۰ کيلومتري جنوب غربي نهاوند، ارزش فراواني در ميان آثار باستاني اين منطقه دارد؛ اما متاسفانه در طول زمان آسيب زيادي به آن وارد شده است. قدمت اين اثر به زمان اشکانيان ميرسد و در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملي ايران قرار گرفت. مسير دسترسي به اين تپه، از جاده فرعي نهاوند به روستاي قاسم آباد ميگذرد. ويرانههاي قلعه اشکانيان بر فراز اين تپه در حوالي روستاي بابا قاسم، نشاندهنده شکوه و عظمت مردم اين ديار در زمانهاي باستان است. اين منطقه با نام «قلعه سمسام گبري» نيز شناخته ميشود.
پل زرامين
پل زرامين يا پل پيل لاغه، در روستايي قديمي و بسيار زيبا با ظرفيتهاي برجسته گردشگري طبيعي قرار گرفته است. قدمت اين پل به زمان قاجار برميگردد و روي يکي از مسيرهاي منشعب از رودخانه گاماسياب، احداث شده است. اين پل جنس آجري دارد و در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
در بازديد از اين پل ميتوانيد، در طبيعت زيباي اطراف قدم بزنيد و از زيباييها و سرسبزي پهنه اطراف پل، بهرهمند شويد. حوالي اين منطقه فضايي بسيار مناسب براي اتراق کردن و پيکنيک يک روزه دارد؛ همچنين ميتوانيد از سرآب گاماسياب در نزديکي اين پل نيز، ديدن کنيد.
تپه و ارگ نوشيجان
تپه و ارگ نوشيجان در ۳۶ کيلومتري شمال شرق نهاوند و ۲۰ کيلومتري شمال غرب ملاير، واقع شده است. اين بناي تاريخي برجسته، قابليتهاي بسيار در جذب گردشگران دارد. ارگ نوشيجان بر فراز تپه مرتفع نوشيجان قرار گرفته است. اين بناي ارزشمند در سال ۱۳۴۲ کشف شد و تا سال ۱۳۵۶ توسط باستانشناسان بريتانيايي مورد تحقيق و پژوهش، قرار گرفت. بر مبناي تحقيقات اين تيم، اين بنا سه لايه است که بهترتيب يادگارهايي از دوران حکومت مادها، هخامنشيان و اشکانيان در ايران هستند.
وجود تالارهاي ستوندار، حصارهاي بلند قلعه و آتشکدههاي اين بنا، نشان از اهميت و جايگاه برجسته نظامي و مذهبي اين بنا، در گذشته دارد. مادها در زمان ترک کردن اين ارگ، داخل آن را پر کردهاند و همين امر باعث محفوظ ماندن قسمتهاي زيادي از اين بنا شده و در دورههاي بعدي اين لايه زيرين بهعنوان ستون، استفاده شده است. عدم نياز لايههاي زيرين به مرمت اساسي و سالم ماندن بخشهاي وسيعي از آن، توجه علاقهمندان را جلب ميکند.
بخشهاي مختلف اين ارگ و شکل معماري آن، از ابتداييترين الگوهاي معماري ايراني است و به همين جهت، اهميت بالايي دارد. آتشکده اين ارگ، مهمترين نيايشگاه مادها و مرکز پرستش ايزد خورشيد در ميان ايرانيان باستان بوده است.
موزه هاي نهاوند
در شهر نهاوند سه موزه برجسته براي بازديد گردشگران وجود دارد. موزههاي مردم شناسي، تاريخ و فرهنگ و شهدا، نمايانگر تاريخ، فرهنگ و آداب و رسوم و آيينهاي اين ديار هستند. بازديد از اين موزهها براي علاقهمندان تمدن کهن نهاوند، خالي از لطف نيست.
جاذبه هاي طبيعي نهاوند
شهرستان نهاوند بهدليل قرار گرفتن در جوار کوههاي زاگرس و يخچالهاي طبيعي، سرآبهاي پر آب و متعددي دارد که باعث سرسبزي و بافت پر درخت و جنگلي نيز، شدهاند. روستاهاي اطراف نهاوند نيز از اين سرسبزي و زيبايي بينصيب نماندهاند. گردشگران زيادي در طول سال، براي فرار از گرماي تابستاني نقاط ديگر کشور، به نهاوند سفر ميکنند و از خنکي مطبوع ييلاقهاي آن لذت ميبرند. در اين قسمت به معرفي معروفترين سرآبها و روستاهاي سرسبز در نهاوند ميپردازيم.
سرآب گيان
سرآب گيان نهاوند، از مهمترين جاذبههاي طبيعي و گردشگري در استان همدان است. اين سرآب در ۲۰ کيلومتري جنوب غربي نهاوند، در دامنه کوه گرين از رشته کوه زاگرس قرار دارد. اطراف اين منطقه را جنگلهاي سرسبز با وسعتي بيش از ۱۰۰ هکتار پوشاندهاند. زيباييهاي بکر اين گستره در فصلهاي پاييز و بهار را نميتوان وصف کرد. آب آشاميدني و مورد نياز کشاوزي روستاهاي اطراف، از اين سرآب تامين ميشود و مازاد آن به رودخانه گاماسياب ميريزد.
بافت اطراف اين سرآب تاريخي است و تپه باستاني گيان، در نزديکي آن قرار دارد. پوشش درختان کهنسال بلوط، چنار، بيد، گردو و همين طور درختان پر ميوه مانند، آلوچه، انجير، گلابي و گوجه وحشي، اين منطقه را با عنوان جاذبه برجسته طبيعي و گردشگري مطرح ميکند.
قدمت اين درختان به بيش از ۳۰۰ سال ميرسد و دليل سرسبزي انبوه اين منطقه و جنگلها، بافت آهکي خاک منطقه است که آب زيادي جذب ميکند و چشمههاي فراوان از آن ميجوشند. دماي آب اين سرآب در حدود مثبت پنج درجه سانتيگراد است که خنکي مطبوع تابستاني آن، مسافران را جذب ميکند. تپه باستاني گيان در فاصله دو کيلومتري از اين سرآب، قرار گرفته است.
در نزديکي سرآب گيان و بالاي چشمهها، غار طبيعي وجود دارد. اگر براي گشتوگذار و تفرج در منطقه زمان بيشتري داريد، ميتوانيد به ديدن اين غار طبيعي برويد يا در انتهاي سرآب، در دامنههاي کوه گاچال، کوهنوردي کنيد. پيمودن قسمتهاي جنگلي و بازديد از سرآب، بيش از يک ساعت طول نميکشد.
سرآب گاماسيابسرآب گاماسياب از پر آبترين سرآبهاي نهاوند و زاگرس است که از درههاي شمالي کوه گروين، سرچشمه ميگيرد. رودخانه گاماساب ز همين سرآب تغذيه ميشود. اين سرآب در مسير خود در شهرستان نهاوند آب شرب منطقه را تامين ميکند. در بالاي چشمههها غار طبيعي وجود دارد و محيط جنگلي و سرسبز اطراف گاماسياب،بسيار زيبا و مناسب براي گشتوگذار است.
در مسير اين سرآب حوضچههاي پرورش ماهي و نيروگاه برق آبي احداث شده است. جاذبه هاي فراوان و طبيعت بکر اطراف سرآب گاماسياب، اين منطقه را به يکي از برجستهترين نقاط گردشگري استان،تبديل کرده است. اين سرآب از سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار طبيعي –ملي ايران، قرار دارد.
سرآب فارسبانگردشگران زيادي در طول سال براي بازديد از سرآب فارسبان، به نهاوند سفر ميکنند. اين سرآب در ۳۲ کيلومتري غرب نهاوند قرار دارد. فضايي کوهستاني، درختان انبوه و طبيعت سرسبز با چشمههاي خروشان، زيباييهاي ييلاق اطراف سرآب فارسبان را صدچندان ميکنند.
اين سرآب در دامنه کوههاي زاگرس در روستايي مرتفع با همين نام قرار گرفته است. درخت تنومند گردو با قطر بيش از پنج متر و بيش از ۶۰۰ سال قدمت، گسترهاي در حدود ۷۰۰ متر را در سرآب فارسبان، زير پوشش خود ميگيرد. اين درخت ويژگي برجسته سرآب فارسبان است و سالانه چندين تن گردو توليد ميکند. در اطراف اين درخت نيز، درختان گردوي ديگر با متوسط عمر ۱۰۰ تا ۵۰۰ سال، وجود دارند.
سرآب ملوسان
در ۱۷ کيلومتري شمال غربي شهر نهاوند، روستاي گوشه سعد وقاص قرار دارد که ورودي منطقه ييلاقي ملوسان، از جاده فرعي روبهروي اين روستا آغاز ميشود. بعد از طي ۱۰ کيلومتر ديگر در اين جاده فرعي، به ييلاق زيبا و سرآب ملوسان ميرسيد.
اين سرآب بهدليل نزديکي به روستايي با همين نام، ملوسان نامگذاري شده است. گونههاي مختلف قوچ و ميش در اين منطقه حفاظت شده زندگي ميکنند. ييلاق ملوسان در جوار سرآب زيباي آن، شامل دشت وسيع و غارهاي طبيعي است. آب مورد نياز کشاورزي منطقه، از همين سرآب تامين ميشود. اگر در اوايل ارديبهشت ماه به اين منطقه سفر کنيد، دشتي از لالههاي واژگون در دل کوهستان، خواهيد ديد.
تابستان در طبيعت رنگارنگ اين منطقه، ميتوانيد ساعتهاي زيادي را به پيادهروي و لذت از آب و هواي خنک اين منطقه بپردازيد. اگر به کوهنوردي علاقه داريد، کوههاي همجوار سرآب ملوسان، براي صعود، موقعيت مناسبي دارند، با کمک راهنما ميتوانيد از کوهنوردي در اين منطقه بکر بسيار لذت ببريد.
سرآب کنگاور کهنهسرآب کنگاور کهنه در نزديکي روستايي به همين نام در ۴۵ کيلومتري غرب نهاوند قرار دارد. اين سرآب در ميان درههاي کوه گرو قرار گرفته است. درخت چنار کهنسال ابتداي سرآب، بيش از ۴۰۰ سال عمر دارد. اطراف اين سرآب را درختان چنار و بيد و سرو، پوشاندهاند.
اين مکان موقعيت بسيار مناسبي براي پيکنيک و تفريح يک روزه گردشگران و ساکنان مناطق اطراف است و مردم خونگرم و اصيل روستاي کنگاور کهنه، پذيراي مسافران هستند. گستره زمينهاي کشاورزي اين روستا، مناظر ديدني اين منطقه را دوچندان ميکنند.
روستاهاي اطراف نهاوند
روستاهاي اطراف نهاوند از بهترين نقاط گردشگري طبيعي اين شهر هستند. در طول ساليان اخير، با گسترش صنعت اکوتوريسم در نهاوند، اين روستاها به جاذبههايي پرطرفدار در بين مسافران تبديل شدهاند.
روستاي «ملوسان» بهدليل کوههاي بلند و چشمه هاي فراوان در اطرافش، زيباييهاي منحصر به فردي دارد که باعث بازديد گردشگران زيادي در طول سال ميشود. اين منطقه شکار ممنوع است و گونههاي زيبا و کميابي از قوچ و ميش دارد.
روستاي «تکه» در دامنه کوه گرين، زيباترين باغهاي گيلاس و گلابي را در فصل بهار دارد. وجود «امامزاده ابراهيم» و «پير غيب»، بر جاذبه هاي گردشگري اين روستا، افزوده است. روستاهاي «فيازمان» و «بابا رستم» بيشترين سواحل را در رودخانهها و سرآبها دارند که فضايي مناسب براي اتراق ايجاد ميکنند. از ديگر آثار تاريخي و فرهنگي در روستاي فيازمان، حمام قديمي روستا است که بيش از ۱۵۰ سال قدمت دارد. در اين روستا کلاغها خانههاي چند طبقه ساختهاند و در آنها زندگي ميکنند. روستاي بابا رستم، تنها روستاي غير ساحلي شيلاتي کشور است که ۱۶ استخر و مزرعه پرورش ماهي قزلآلا دارد و چشمههاي فراوان آبمعدني و بيشهزارهاي اطرافش، بر جذابيت گردشگري آن افزودهاند.
روستاي «وراينه» از ديگر نقاط خوش آب و هوا و زيباي نهاوند است که سالانه کوهنوردان و طبيعتگردان زيادي را جذب ميکند. غار گاماسياب در پنج کيلومتري اين روستا با قدمت دوران قاجار و کتيبهاي که توسط ناصرالدين شاه بر سر در آن نصب شده است، در طول سال بازديدکنندگان زيادي دارد. هنوز انتهاي اين غار پيدا نشده است. روستاي «بيان» نيز با طبيعتي زيبا و مثال زدني، از ديگر نقاط مناسب براي گشتوگذار و تفرج در نهاوند است. روستاهاي «سمران» و «دره ابراهيم» نيز مناظري بکر و سرسبز دارند.
سوغات نهاوندشهر نهاوند شيرينيها، غذاها و خوراکيهاي متنوع و خوشمزهاي دارد که از بهترين سوغاتهاي اين شهر هستند. گز آردي نهاوند بسيار باکيفيت و محبوب است و با گزهاي معروف اصفهان رقابت ميکند. لواشکهاي نهاوند نيز، طرفداران زيادي دارند. حلواي گردويي سوغات ديگر اين شهر و بسيار خوشطعم و مقوي است. خمير صنل، سوغات اختصاصي شهر نهاوند است و در هيچ شهر ديگري نمونه آن را پيدا نخواهيد کرد.
در کنار خوراکيهاي محلي نهاوند، صنايع دستي اين شهر نيز، شناخته شده است. سفالکاري در شهر نهاوند، مانند ديگر مناطق استان همدان، پررونق است. امروزه نقاشي روي سفالها با انواع مختلف نقاشي زير لعابي، نقاشي روي بدنه لعابي و آب طلا، بر جذابيتهاي محصولات سفالي اين منطقه، افزودهاند.
فرش دستباف نهاوند امروزه جايگاهي ويژه در اين صنعت دارد. هنر گليمبافي در مناطق عشايرنشين ايران، رواج دارد. در نهاوند نيز نمونه هايي زيبا از گليم هاي اسليمي، گل سبدي، خرچنگي و گل لاله را ميتوانيد بهعنوان سوغات، تهيه کنيد.
بهترين زمان سفر به نهاوند
شهر نهاوند با آب و هواي لطيف و پاکيزه، مکاني بسيار مناسب براي لذت بردن ازطبيعت در تابستان است. اين منطقه سردسير تابستانهاي معتدل و مطلوبي دارد و بهدليل پوشش سرسبز نواحي اطراف، فصل تابستان بهترين زمان براي لذت بردن از اين پهنه سرسبز است. بهترين زمان سفر به نهاوند، از اواخر ارديبهشت تا شروع فصل پاييز است.
از ابتداي فصل بهار بهتدريج، آب و هواي نهاوند براي گشتوگذار مناسب ميشود، اما در فروردين ماه هنوز سرد است و بارشها ادامه دارد. هرچه به پايان بهار نزديک تر شويم هوا براي بازديد ز اين شهر تاريخي بهتر ميشود.
شهر نهاوند در طول فصل سرما، روزهاي يخبندان زيادي را تجربه ميکند. با توجه به اقليم سرد و کوهستانهاي اطراف مملو از برف در زمستان، سفر به اين منطقه در فصول سرد سال را به شما پيشنهاد نميکنيم. در فصل پاييز، سرماي زمستاني زودتر احساس ميشود و بارشها نيز، آغاز ميشوند.