توصیههای خواندنی امیرالمومنین (ع) به مالک اشتر

باشگاه خبرنگاران/ حجت الاسلام و المسلمين سيد ابوالحسن موسوي استاد دانشگاه و پژوهشگر ديني، درباره وظيفه کارگزاران نظام اسلامي گفت: يکي از مهمترين موضوعاتي که بايد به آن توجه کرد، وظايف کارگزاران نظام اسلامي است. هنگامي که به آيات و روايات مراجعه ميکنيم، ميبينيم که مهمترين وظيفه کارگزاران نظام اسلامي آشنا کردن مردم با توحيد الهي است.
دعوت به توحيد اصليترين وظيفه کارگزاران نظام اسلامي
وي افزود: توحيد واژهاي است که خلاصه همه آموزههاي اسلام است. يک مسئول در نظام اسلامي موظف است توحيد صفاتي، افعالي و عملي را در حکومت اسلامي برپا کند و عدالت را بين مردم جامعه حاکم و اجرا سازد. به اين نکته بايد توجه داشت که کارگزار در اجراي عدالت بايد خود عادل باشد؛ يعني عدالت را در درون خود حاکم کرده باشد تا بتواند در جامعه عدالت را اجرا کند.
عشق ورزيدن به مردم
اين کارشناس مذهبي در ادامه به ويژگي ديگري از کارگزاران نظام اسلامي اشاره کرد و گفت: يکي ديگر از نکات مهمي که در وظايف کارگزاران نظام اسلامي مطرح ميشود، عشق ورزيدن به مردم است. اميرالمومنين در عهدنامه مالک اشتر به ايشان اين گونه ميفرمايند: «مهربانى به رعيت و دوست داشتن آنها و لطف در حق ايشان را شعار دل خود ساز. چونان حيوانى درنده مباش که خوردنشان را غنيمت شمارى، زيرا آنان دو گروهند يا همکيشان تو هستند يا همانندان تو در آفرينش. از آنها خطاها سر خواهد زد و علت هايى عارضشان خواهد شد و به عمد يا خطا، لغزشهايى دارند. پس از عفو و بخشايش خويش نصيبشان ده؛ همان گونه که دوست دارى خداوند از عفو و بخشايش خود تو را نصيب دهد. زيرا تو برتر از آنها هستى و آنکه تو را بر آن سرزمين ولايت داده، برتر از توست و خداوند برتر از کسى است که تو را ولايت داده است».
حجت الاسلام موسوي با توجه به کلام اميرالمومنين (ع) به مالک اشتر درباره عشق ورزيدن به مردم، اظهار کرد: در روايت آمده است «الناس عيال الله»؛ مردم اهل و عيال خداوند هستند. در نتيجه با توجه به آيات الهي و روايات، کارگزاران نظام اسلامي وظيفه دارند به مردم عشق بورزند و به آنها خدمت کنند.
تواضع در برابر خداوند و مردم
وي شرط کارگزار صالح بودن را تواضع در برابر خدا و مردم بيان کرد و افزود: با توجه به آيه ۳۴ سوره بقره که خداوند ميفرمايد «و (ياد کن) هنگامي را که به فرشتگان گفتيم «براي آدم سجده و خضوع کنيد!» همگي سجده کردند؛ جز ابليس که سر باز زد، و تکبر ورزيد، (و به خاطر نافرماني و تکبرش) از کافران شد»؛ يکي ديگر از نشانههاي کارگزاران و نظام اسلامي اين است که متواضع باشند و تکبر نداشته باشند. به اين معنا که مردم را برتر از خود بدانند و به آنها عشق بورزند و شب و روز براي خدمت به مردم خود را وقف کنند.
خدمت به مردم؛ عملي که ده برابر طواف خانه خدا ثواب دارد
حجت الاسلام موسوي به روايتي از امام صادق (ع) درباره اهميت توجه به مردم اشاره کرد و گفت: در روايات آمده است که روزي امام صادق (ع) و يارانشان به دور خانه خدا طواف ميکردند، شخصي آمد و در گوش يکي از ياران امام کلامي گفت و او نيز جوابي داد و آن فرد رفت. حضرت از يارشان پرسيدند به تو چه گفت؟ آن فرد در جواب امام گفت مشکلي برايش پيش آمده و از من خواست که مشکلش را حل کنم. امام فرمودند تو چه گفتي؟ آن مرد گفت از او خواستم اجازه دهد طوافم تمام شود. حضرت فرمودند: «چرا طواف خانه خدا را رها نکردي و براي خدمت به برادر ديني خود نشتافتي؟!».
دعوت مردم به بازگشت به فطرت
وي ادامه داد: يکي ديگر از مهمترين وظايف کارگزار نظام اسلامي اين است که مردم را با فطرت خود آشنا کند؛ تمايل به بي نهايت، تمايل به عدالت و علم جزو فطريات انسان است. اسلام ديني است که بر اساس زيبايي بنا شده است و لذا خداوند در قرآن ميفرمايد: «اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ»؛ او خداوندي است که معبودي جز او نيست و نامهاي نيکوتر از آن اوست. اين نشان ميدهد که خدا وجود انسان را بر اساس صفات الهي بنا کرده و دين اسلام هم به گونهاي است که انسان را با صفات الهي آشنا ميکند و به سمت خوشبختي سوق ميدهد.
ايجاد خوف و رجاء در مردم
اين پژوهشگر و کارشناس مذهبي به ويژگي ديگر کارگزاران نظام اسلامي اشاره کرد و افزود: يکي ديگر از وظايف کارگزاران نظام اسلامي اين است که به مردم بشارت دهند و آنان را به رحمت الهي اميدوار کنند. البته در کنار اين اميدواري بايد از سلاح بيم نيز استفاده کرد؛ زيرا در اخلاق اسلامي آمده است خوف و رجاء مانند دو کفه ترازوست که هميشه مساوي است. به اين معنا که هم بايد به رحمت الهي اميدوار باشيم و هم از عدالت الهي بترسيم.
وي افزود: البته خداوند ترسناک نيست، ولي از اجراي عدالت او براي انسانها بايد ترسيد؛ زيرا اگر بخواهد با عدالت با ما رفتار کند هيچ کدام از ما شايستگي نعمتهاي الهي در دنيا و آخرت را نداريم و اگر با فضل و رحمتش با ما رفتار کند، اميدواريم که اعمالمان مورد قبول درگاهش واقع شود. کارگزاران نظام اسلامي بايد ادامه دهنده اهداف پيامبران الهي باشند؛ پيامبراني که آمده اند مردم را با توحيد، عدالت و آموزههاي الهي آشنا کنند.