بزرگترین نصیحت علامه طباطبایی(ره)

مشرق

بروزرسانی 1399/05/13 - 19:00

مشرق/ کتاب «آن مرد آسماني» با موضوع «خاطره هائي از زندگي فيلسوف بزرگ قرن، آيت الله علامه طباطبائي (ره)» به قلم مرتضي نظري به رشته تحرير درآمده که بخش هايي از اين کتاب را در شماره هاي گوناگون براي آشنايي بهتر و بيشتر با صاحب تفسير الميزان تقديم نگاه شما خوبان خواهيم کرد.

فرزند علامه، در اين باره مي گويد» : «پدر بيشتر از همه به کار و تلاش و تحقيق توصيه مي کرد. خودش در تمام طول سال، فقط يک روز عاشورا را تعطيل مي کرد و در بقيه ايام، چهارده تا شانزده ساعت مشغول تحصيل، تحقيق و تعليم بود و هرگز احساس خستگي نمي کرد. بزرگترين نصيحتش اين بود که حق را به مردم بشناسانيد، آن هم بطور استدلال و حق کسي را ضايع نکنيد.»

مطالعه زياد

استاد حسيني همداني، مترجم تفسيرالميزان، کثرت مطالعه را در اين مرد خدا ويژگي چشمگيري مي بيند:

«علامه طباطبايي {...} از هر ماه چندين شب را تا صبح بيدار مانده و به مطالعه و نوشتن مي گذرانيد. بسيار اهل مطالعه بودند، يادم هست که آن فيلسوف معمولا در حوالي غروب به تلاوت قرآن مشغول مي شدند.

عرض کردم، آقا چرا اين موقع قرآن مي خوانيد، هوا تاريک است و چشمتان خسته مي شود، ايشان فرمود» :

«قرائت قرآن نور چشم را زياد مي کند، همان گونه که بر بصيرت دل مي افزايد.»

ارزش تفکر

علامه قدر تفکر را مي دانست و ذهنش را پرت نمي کرد تا در مسائل مختلف به تفنن بپردازد.

مهندس عبدالباقي مي گويد: «در کارهاي علمي خود بيشتر فکر مي کردند و مطالعه زيادي روي کتب مختلف نداشتند، بجز در مورد مراجعه به تاريخ و اسم و اختصاصات موجود و بدين جهت در کتابخانه شان خيلي کتاب انباشته نبود.»

علامه سيد محمد حسين حسيني تهراني، کيفيت تفکر او را اين چنين يادآور مي شود: «استاد متفکر و در تفکر عميق بودند؛ هيچگاه از مطلبي به آساني عبور نمي کردند و تا به عمق مطلب نمي رسيدند و اطراف و جوانب آن را کاوش ‌ نمي کردند دست بر نمي داشتند. در بسياري از مواقع که يک سؤال بسيط و ساده اي از ايشان مي شد که در يک مسأله فلسفي و يا تفسيري و يا روايي بود و مي شد با چند کلمه، جواب فوري داده شود، و مطلب را پاسخ گفت؛ ايشان قدري ساکت مي ماندند و پس از آن چنان اطراف و جوانب و احتمالات و مواضع رد و قبول را بررسي و بحث مي کردند که حکم يک جلسه درسي را پيدا مي کرد.»

مرتضي مطهري، متفکر بلند آوازه ي حوزه و دانشگاه درباره او مي نويسد: «علامه طباطبايي سال ها از عمر خويش را صرف تحصيل و مطالعه و تدريس فلسفه کرده اند و از روي بصيرت به آراء و نظريات احاطه داشته اند و به علاوه روي عشق فطري و ذوق طبيعي افکار محققين اروپا را به خوبي نيز از نظر گذرانيده اند.»

استاد مطهري جاي ديگر علامه را اين چنين به تصوير مي کشد: او بسيار مرد عظيم و جليل القدري است {...} مردي است که صد سال ديگر بايد بنشينند و آثار او را تجزيه و تحليل کنند و به ارزش او پي ببرند.»

نشانه کمال عقل

از ديگر شيفتگان علامه، آيت الله جوادي آملي است که چه زيبا مي کاود چهره ي عقلي او را: «از مشخصات بارز سيره ي فلسفي علامه (ره) زياد انديشيدن و قسمت مهم وقت را به تفکر پرداختن و کم سخن گفتن و سؤال را بدون دقت جواب ندادن و قبل از تأمل حرف نزدن بود که : اذا تم العقل نقص الکلام/ هرگاه عقل و خرد کامل شود، کلام و سخن کوتاه و گزيده مي شود.»

«لذا نه بي جا سخن مي گفت و نه سخن بي جا داشت و نيز در بيان درسي و بنان تدويني آن چنان گزيده گوي و پخته نويس بود که نشانه هاي رنج درون بيني به صورت گنج هاي گرانمايه در تمام ابعاد نقد و تحليل فلسفي معظم له کاملا مشهود بود و هست، و هيچ گاه در ابطال آراي باطل ديگران و تزييف نظرات ناصواب پيشينيان، ادب علمي را فراموش نمي کرد و عفت عقلي را ناديده نمي گرفت»

بهترين کارها

علامه طباطبايي در شب ۲۳ از ماه مبارک رمضان که از شب هاي قدر است، تفسيرالميزان را به اتمام رساند و در پايان تفسير گرانقدرش به اين مسأله اشاره کرده است.

حضرت علامه طباطبايي شب قدر را به بحث و تحقيق آيات قرآني احيا مي کرد و تفسيرش را در اين شب فرخنده به پايان رسيد. آري، اين چنين بايد بکار بود! و به شعر رسا و شيواي شمس الدين محمد بن محمود آملي، صاحب نفايس الفنون :

به هوس راست نيايد و به تمني نشود کاندر اين راه بسي خون جگر بايد خورد

صاحب جواهر (قدس سره العزيز)، کتاب گرانقدر جواهرالکلام را در شب ۲۳ ماه مبارک رمضان به اتمام رساند؛ در مفاتيح محدث قمي نقل شده است : «افضل اعمال در احياي شب قدر، مذاکره ي علم است.