آداب و اعمال شب و روز عید غدیر

تسنيم/ شنبه 18 مرداد و 18 ذي‌الحجه مصادف با سالروز با سعادت عيد سعيد غدير خم است. عيد غدير به عنوان مهم‌ترين عيد مسلمانان به ويژه شيعيان است؛ دليل اين امر انتصاب اميرالمؤمنين عليه‌السلام به عنوان خليفةاللهي از سوي خداوند و ابلاغ پيامبر گرامي اسلام(ص) به استناد آيه بلاغ است؛ آنجا که خداوند فرمود: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ؛ اى پيامبر، آنچه را از جانب پروردگارت به تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنى رسالتش را به انجام نرسانده‌اي.»

به همين مناسبت اعمال مربوط به شب و روز عيد غدير بر اساس کتاب مفاتيح الجنان منتشر شده است.

شب هيجدهم [ماه ذي‌الحجه]، شب عيد غدير و شب بسيار با شرافتي است، سيد ابن طاووس در کتاب «اقبال» دوازده رکعت نماز با يک سلام به کيفيتي مخصوص براي اين شب همراه با دعاهايي روايت کرده است.

---

بازار

---

روز هيجدهم، روز عيد غدير و عيد اللّٰه الأکبر و عيد آل محمّد عليهم‌السلام و عظيم‌ترين عيد است و حق‌تعالي هيچ پيامبري را مبعوث نفرموده جز آنکه اين روز را عيد کرده و حرمت آن را دانسته، نام اين روز در آسمان روز «عهد معهود» و در زمين روز «ميثاق مأخوذ» و «جمع مشهود» است.

روايت شده است: که از امام صادق عليه‌السلام پرسيدند، آيا مسلمانان را غير از جمعه و قربان و فطر عيدي هست؟ فرمود: آري عيدي است که حرمتش از همه اعياد بيشتر است، راوي گفت: کدام عيد است؟ حضرت فرمود: روزي است که حضرت رسول صلي‌الله‌عليه‌وآله) اميرالمؤمنين عليه‌السلام را به جانشيني خود نصب فرمود و اعلام کرد: هرکه من مولا و آقاي اويم، پس علي مولا و آقا و پيشواي اوست و آن روز هيجدهم ذوالحجّه است.

راوي گفت: در آن روز چه کاري بايد انجام داد؟ فرمود بايد روزه بداريد و عبادت کنيد و محمّد و آل محمّد صلي‌الله‌عليه‌وآله را ياد آريد و بر ايشان صلوات فرستيد، رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله اميرالمؤمنين عليه‌السلام را وصيت کرد که اين روز را عيد گرداند و هر پيامبري به جانشين خويش وصيت مي‌کرد که اين روز را عيد کند.

در حديث ابن ابي نصر بزنطي از حضرت رضا عليه‌السلام آمده:
اي پسر ابي نصر هر کجا باشي، بکوش روز عيد غدير نزد قبر مطهّر حضرت اميرالمؤمنين عليه‌السلام حاضر شوي، به درستي‌که در اين روز، خداوند مي‌آمرزد از هر مرد و زن مؤمن، گناه شصت سال ايشان را و از آتش دوزخ آزاد مي‌کند، دو برابر آنچه در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر آزاد کرده و پرداخت يک درهم در اين روز به برادران مؤمن، برابر با هزار درهم در اوقات ديگر است و در اين روز به برادران مؤمن احسان کن و هر مرد و زن مؤمن را شاد گردان؛ به خدا سوگند، اگر مردم فضيلت اين روز را چنان‌که بايد بدانند، هرآينه هر روز فرشتگان با ايشان ده مرتبه مصافحه کنند.

در هر صورت بزرگداشت اين روز شريف لازم است و اعمال آن چندچيز است:

اوّل:

روزه که کفّاره شصت سال گناه است و در حديثي است: روزه اين روز برابر روزه تمامي عمر دنيا و معادل با صد حج و صد عمره است.

دوّم:

غسل.

سوم:

زيارت حضرت اميرمؤمنان عليه‌السلام و شايسته است انسان هر کجا باشد، بکوشد که خود را به قبر مطّهر آن حضرت برساند و براي آن جناب در اين روز، «سه زيارت» مخصوص روايت شده: که يکي از آن‌ها زيارت معروف به «امين‌الله» است که هم از نزديک و هم از راه دور خوانده مي‌شود و آن از زيارات جامعه مطلقه است و در باب زيارات ان‌شاء‌الله تعالي خواهد آمد.

چهارم:

تعويذي [ذکر مربوط به پناه جستن به خدا از ناملايمات و شرور] را که سيد ابن طاووس در کتاب «اقبال» از رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله روايت کرده بخواند.

پنجم:

دو رکعت نماز بجا آورد و به سجده رود و «صد مرتبه» شکر خدا گويد، آنگاه سر از سجده بردارد و بخواند:

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِأَنَّ لَکَ الْحَمْدَ وَحْدَکَ لَاشَرِيکَ لَکَ ، وَأَنَّکَ واحِدٌ أَحَدٌ صَمَدٌ لَمْ تَلِدْ وَلَمْ تُولَدْ وَلَمْ يَکُنْ لَکَ کُفُواً أَحَدٌ ، وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَرَسُولُکَ صَلَواتُکَ عَلَيْهِ وَآلِهِ ، يَا مَنْ هُوَ کُلَّ يَوْمٍ فِى شَأْنٍ کَما کانَ مِنْ شَأْنِکَ أَنْ تَفَضَّلْتَ عَلَىَّ بِأَنْ جَعَلْتَنِى مِنْ أَهْلِ إِجابَتِکَ وَأَهْلِ دِينِکَ وَأَهْلِ دَعْوَتِکَ ، وَوَفَّقْتَنِى لِذٰلِکَ فِى مُبْتَدَءِ خَلْقِى تَفَضُّلاً مِنْکَ وَکَرَماً وَجُوداً ، ثُمَّ أَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلاً ، وَالْجُودَ جُوداً ، وَالْکَرَمَ کَرَمَاً ، رَأْفَةً مِنْکَ وَرَحْمَةً إِلىٰ أَنْ جَدَّدْتَ ذٰلِکَ الْعَهْدَ لِى تَجْدِيداً بَعْدَ تَجْدِيدِکَ خَلْقِى ، وَکُنْتُ نَسْياً مَنْسِيّاً ناسِياً ساهِياً غافِلاً ، فَأَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ بِأَنْ ذَکَّرْتَنِى ذٰلِکَ وَمَنَنْتَ بِهِ عَلَىَّ وَهَدَيْتَنِى لَهُ ، فَلْيَکُنْ مِنْ شَأْنِکَ يَا إِلٰهِى وَسَيِّدِى وَمَوْلاىَ أَنْ تُتِمَّ لِى ذٰلِکَ وَلَا تَسْلُبْنِيهِ حَتَّىٰ تَتَوَفَّانِى عَلَىٰ ذٰلِکَ وَأَنْتَ عَنِّى راضٍ ، فَإِنَّکَ أَحَقُّ الْمُنْعِمِينَ أَنْ تُتِمَّ نِعْمَتَکَ عَلَىَّ؛

خدايا، از تو درخواست مي‌کنم به حق اينکه تنها تو راست سپاس، يگانه‌اي شريکي نداري و تويي يکتا، يگانه، بي‌نياز، نزاده‌اي و نه زاده شده‌اي و يکتايي که همتايي نداري و محمّد بنده و رسول توست، درودهايت بر او و خاندانش، اي آن‌که هر روز در کاري است، چنان‌که در شأنت بود که بر من تفضّل نمودي، به اينکه مرا از اهل اجابت و دين و دعوتت قرار دادي و در آغاز آفرينشم از روي تفضّل و کرم و جود خويش، بر اين امور موفّقم داشتي، سپس از روي رأفت و رحمتت، به دنبال آوردي اين فضل را با فضلي ديگر و اين جود را با جودي ديگر و اين کرم را با کرمي ديگر تا اينکه آن پيمان را برايم از نو تازه کردي، پس از تجديد آفرينشم و حال آنکه در فراموشي کامل بودم، فراموش‌کار و بي توجّه و بي‌خبر، پس نعمتت را بر من تمام کردي، به اينکه آن پيمان را به يادم انداختي و به آن بر من منّت نهادي و به آن راهنمايي‌ام نمودي، پس بايد از شأن تو باشد، اي خداي من و آقا و مولايم، اينکه آن را بر من تمام کني و از دستم نگيري تا بر پايه آن از دنيايم ببري، درحالي‌که از من خشنود باشي، به يقين تو سزاوارترين نعمت‌دهندگاني، بر اينکه نعمتت را بر من تمام کني؛

اللّٰهُمَّ سَمِعْنا وَأَطَعْنا وَأَجَبْنا داعِيَکَ بِمَنِّکَ ، فَلَکَ الْحَمْدُ غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَيْکَ الْمَصِيرُ ، آمَنّا بِاللّٰهِ وَحْدَهُ لَاشَرِيکَ لَهُ ، وَبِرَسُو لِهِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ، وَصَدَّقْنا وَأَجَبْنا داعِىَ اللّٰهِ وَاتَّبَعْنا الرَّسُولَ فِى مُوالاةِ مَوْلانا وَمَوْلَى الْمُؤْمِنِينَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طالِبٍ عَبْدِاللّهِ ، وَأَخِى رَسُولِهِ ، وَالصِّدِّيقِ الْأَکْبَرِ ، وَالْحُجَّةِ عَلَىٰ بَرِيَّتِهِ ، الْمُؤَيِّدِ بِهِ نَبِيَّهُ وَدِينَهُ الْحَقَّ الْمُبِينَ ، عَلَماً لِدِينِ اللّٰهِ ، وَخازِناً لِعِلْمِهِ ، وَعَيْبَةَ غَيْبِ اللّٰهِ ، وَمَوْضِعَ سِرِّ اللّٰهِ ، وَأَمِينَ اللّٰهِ عَلَىٰ خَلْقِهِ ، وَشاهِدَهُ فِى بَرِيَّتِهِ . اللّٰهُمَّ رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادِى لِلْإِيْمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَکَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا وَتَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ؛

خدايا به لطف تو شنيديم و اطاعت کرديم و دعوت‌کننده‌ات را اجابت نموديم، تو را سپاس، آمرزشت را خواهانيم پروردگارا و بازگشت ما به سوي توست، ايمان آورديم به خداي يگانه، شريکي براي او نيست و به رسولش محمّد (درود خدا بر او و خاندانش باد) و تصديق کرديم و خواننده خدا را اجابت نموديم و از پيامبرش پيروي کرديم، در رابطه با موالات مولايمان و مولاي همه اهل ايمان، اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب، بنده خدا و برادر رسول خدا و صدّيق اکبر و حجّت بر مخلوقات خدا، آن مولايي که خدا پيامبر و دين بر حق و آشکارش را به او تأييد کرد، نشانه دين خدا و خزانه‌دار دينش و ظرف غيب خدا و جايگاه سرّ خدا و امين خدا بر خلقش و گواه او در مخلوقاتش، خدايا پروردگارا ما شنيديم نداکننده‌اي که ندا مي‌کرد براي ايمان‌که به پروردگارتان ايمان بياوريد، پس ما ايمان آورديم، پس گناهانمان را بيامرز و بدي‌هايمان را بپوشان و ما را با نيکان بميران؛

رَبَّنا وَآتِنا مَا وَعَدْتَنا عَلَىٰ رُسُلِکَ وَلَا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّکَ لَاتُخْلِفُ الْمِيعادَ ، فَإِنَّا يَا رَبَّنا بِمَنِّکَ وَلُطْفِکَ أَجَبْنا داعِيَکَ ، وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ وَصَدَّقْناهُ ، وَصَدَّقْنا مَوْلَى الْمُؤْمِنِينَ ، وَکَفَرْنا بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ ، فَوَلِّنا مَا تَوَلَّيْنا ، وَاحْشُرْنا مَعَ أَئِمَّتِنا فَإِنَّا بِهِمْ مُؤْمِنُونَ مُوقِنُونَ ، وَلَهُمْ مُسَلِّمُونَ ، آمَنَّا بِسِرِّهِمْ وَعَلانِيَتِهِمْ وَشاهِدِهِمْ وَغائِبِهِمْ ، وَحَيِّهِمْ وَمَيِّتِهِمْ ، وَرَضِينا بِهِمْ أَئِمَّةً وَقادَةً وَسادَةً ، وَحَسْبُنا بِهِمْ بَيْنَنا وَبَيْنَ اللّٰهِ دُونَ خَلْقِهِ لَا نَبْتَغِى بِهِمْ بَدَلاً ، وَلَا نَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِمْ وَلِيجَةً ، وَبَرِئْنا إِلَى اللّٰهِ مِنْ کُلِّ مَنْ نَصَبَ لَهُمْ حَرْباً مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ، وَکَفَرْنا بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَالْأَوْثانِ الْأَرْبَعَةِ وَأَشْياعِهِمْ وَأَتْباعِهِمْ وَکُلِّ مَنْ والاهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ إِلىٰ آخِرِهِ؛

پروردگارا به ما عنايت کن آنچه را به وسيله فرستادگانت به ما وعده دادي و در روز قيامت ما را رسوا مکن، به يقين تو خلف وعده نمي‌کني، ما اي پروردگارمان به منّت و لطفت، دعوت‌کننده‌ات را پاسخ گفتيم و از پيامبرت پيروي نموديم و او را تصديق کرديم و مولاي مؤمنان را باور نموديم و به جبت و طاغوت کفر ورزيديم، ما را تابع آن‌که به ولايت پذيرفتيم قرار بده و با امامانمان محشور فرما، ما به آنان ايمان و باور داريم و نسبت به آنان تسليميم، ايمان آورديم به نهان و آشکارشان و حاضر و غايبشان و زنده و مرده‌شان و به آنان به عنوان پيشوايان و پيشروان و سروران خويش خشنود گشتيم و همانان، بين ما و خدا از ساير خلق بسند، به جاي آنان عوضي نجوييم و جز ايشان کسي را به عنوان خليفه حق برنگيريم و به خدا بيزاري جستيم از هرکه از جنّ و انس، از اولين و آخرين، در برابرشان جنگي بر پا کرد و کافر شديم به جبت و طاغوت و بت‌هاي چهارگانه و شيعيان و پيروانشان و هرکه از جنّ و انس دوستشان دارد، از اوّل روزگار تا پايانش؛

اللّٰهُمَّ إِنَّا نُشْهِدُکَ أَنَّا نَدِينُ بِما دانَ بِهِ مُحَمَّدٌ وَآلُ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ ، وَقَوْلُنا مَا قالُوا ، وَدِينُنا مَا دانُوا بِهِ ، مَا قالُوا بِهِ قُلْنا ، وَمَا دانُوا بِهِ دِنَّا ، وَمَا أَنْکَرُوا أَنْکَرْنا ، وَمَنْ والَوْا والَيْنا ، وَمَنْ عادَوْا عادَيْنا ، وَمَنْ لَعَنُوا لَعَنَّا ، وَمَنْ تَبَرَّأُوا مِنْهُ تَبَرَّأْنا مِنْهُ ، وَمَنْ تَرَحَّمُوا عَلَيْهِ تَرَحَّمْنا عَلَيْهِ ، آمَنَّا وَسَلَّمْنا وَرَضِينا وَاتَّبَعْنا مَوالِيَنا صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَيْهِمْ .

خدايا تو را گواه مي‌گيريم که ما معتقديم به آنچه معتقد شدند به آن محمّد و خاندان محمّد (درود خدا بر او و خاندانش باد) و گفتار ما آن است که آنان گفتند و دينمان همان است که آن‌ها متدّين به آن بودند، هرچه را گفتند گفتيم و به آنچه معتقد شدند معتقد شديم و هرچه را انکار کردند انکار کرديم و هرکه را دوست داشتند دوست داشتيم و هرکه را دشمن داشتند دشمن داشتيم و هرکه را لعنت کردند لعنت کرديم و از هرکه بيزار شدند، از او بيزار شديم و هرکه را مورد رحمت قرار دادند، مورد رحمت قرار داديم، ايمان آورديم و تسليم و راضي شديم و از مواليانمان (درود خدا بر آنان) پيروي کرديم.

اللّٰهُمَّ فَتَمِّمْ لَنا ذٰلِکَ وَلَا تَسْلُبْناهُ وَاجْعَلْهُ مُسْتَقِرّاً ثابِتاً عِنْدَنا ، وَلَا تَجْعَلْهُ مُسْتَعاراً ، وَأَحْيِنا مَا أَحْيَيْتَنا عَلَيْهِ ، وَأَمِتْنا إِذا أَمَتَّنا عَلَيْهِ ، آلُ مُحَمَّدٍ أَئِمَّتُنا فَبِهِمْ نَأْتَمُّ وَ إِيَّاهُمْ نُوالِى ، وَعَدُوَّهُمْ عَدُوَّ اللّٰهِ نُعادِى ، فَاجْعَلْنا مَعَهُمْ فِى الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ ، فَإِنَّا بِذٰلِکَ راضُونَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

خدايا آن را بر ما کامل کن و از دستمان مگير و آن را نزد ما مستقرّ و ثابت قرار ده و موقت مگردان و ما را بر آن زنده بدار تا گاهي که زنده‌مان داري و بر آن بميران تا زماني که ما را مي‌ميراني، خاندان محمّد امامان ما هستند، به آنان اقتدا مي‌کنيم و آنان را دوست مي‌داريم، دشمنانشان را که دشمن خدايند دشمن مي‌داريم، پس ما را در دنيا و آخرت با آنان قرار ده و از مقرّبان پيشگاهت گردان ‌که ما به همان راضي هستيم، اي مهربان‌ترين مهربانان.

باز به سجده رود و «صد مرتبه» «الْحَمْدُ لِلّٰهِ» و «صد مرتبه» «شُکْراً لِلّٰهِ» بگويد. روايت شده: هرکه اين عمل را بجا آورد، ثواب کسي را داشته باشد که روز عيد غدير، خدمت حضرت رسول صلي‌الله‌عليه‌وآله حاضر شده و با آن حضرت بر ولايت اميرالمؤمنين عليه‌السلام بيعت کرده باشد... تا آخر خبر.

بهتر اين است که اين نماز را نزديک به هنگام زوال بجا آورد که حضرت رسول صلي‌الله‌عليه‌وآله اميرالمؤمنين عليه‌السلام را در آن ساعت براي مردم به امامت و خلافت نصب فرمود. در اين نماز در رکعت اول پس از سوره «حَمد» سوره «قدر» و در رکعت دوم سوره «توحيد» را بخواند.

ششم:

غسل کند و نيم ساعت پيش از زوال دو رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت سوره «حَمد» «يک بار» و سوره «توحيد» «10 بار» و «آيت‌الکرسي» «10 بار» و «10 بار» «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ» خوانده شود که برابر صد هزار حج و صد هزار عمره است و باعث برآورده شدن حوايج دنيا و آخرت او، به آساني و عافيت از جانب خداي کريم است.

در کتاب «اقبال» در بيان اين نماز سوره «قدر» مقدّم بر «آيت‌الکرسي» ذکر شده و علاّمه مجلسي در «زاد المعاد» از کتاب «اقبال» پيروي کرده و سوره «قدر» را مقدّم داشته، چنان‌که اين حقير هم در کتب ديگر به اين صورت ذکر کرده‌ام، اما برابر با پي‌جويي زيادي که کردم، بيشتر «آيت‌الکرسي» را مقدّم بر «قدر» ديدم. احتمال اينکه از قلم مبارک سيد در کتاب «اقبال» سهوي شده، يا ناسخان در اين نماز، هم در عدد «حَمد» و هم در مقدّم داشتن «قدر» بر «آيت‌الکرسي» اشتباهي کرده‌اند، يا اينکه اين عمل مستقلّي غير از آن نماز است بسيار بعيد به نظر مي‌رسد و اللّٰه تعالى العالم، بهتر اين است که پس از اين نماز تمام اين دعاي بلندي را بخواند: «رَبَّنا إنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً...»

هفتم:

دعاى «ندبه» را بخواند.

هشتم:

اين دعا را بخواند که سيد ابن طاووس از شيخ مفيد روايت کرده:

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِيِّکَ وَعَلِيٍّ وَلِيِّکَ ، وَالشَّأْنِ وَالْقَدْرِ الَّذِى خَصَصْتَهُما بِهِ دُونَ خَلْقِکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَعَلِيٍّ وَأَنْ تَبْدَأَ بِهِما فِى کُلِّ خَيْرٍ عاجِلٍ .

خدايا از تو درخواست مي‌کنم به حق محمّد پيامبرت و علي نماينده‌ات و شأن و مرتبه‌اي که آن دو را ممتاز از مخلوقات به آن اختصاص دادي، بر محمّد و علي درود فرستي و در هر خيري که فوري است از آنان آغاز کني.

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْأَئِمَّةِ الْقادَةِ ، وَالدُّعاةِ السَّادَةِ ، وَالنُّجُومِ الزَّاهِرَةِ ، وَالْأَعْلامِ الْباهِرَةِ ، وَساسَةِ الْعِبادِ ، وَأَرْکانِ الْبِلادِ ، وَالنَّاقَةِ الْمُرْسَلَةِ ، وَالسَّفِينَةِ النَّاجِيَةِ الْجارِيَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ .

خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، آن امامان پيشرو و دعوت‌کنندگان سرور و ستارگان درخشان و نشانه‌هاي فروزان و تدبيرکنندگان دنيا و آخرت بندگان و پايه‌هاي ممالک و ناقه فرستاده شده و کشتي نجات که روان در درياهاي عميق است.

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ خُزَّانِ عِلْمِکَ ، وَأَرْکانِ تَوْحِيدِکَ ، وَدَعائِمِ دِينِکَ ، وَمَعادِنِ کَرامَتِکَ ، وَصَفْوَتِکَ مِنْ بَرِيَّتِکَ ، وَخِيَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ ، الْأَتْقِياءِ الْأَنْقِياءِ النُّجَباءِ الْأَبْرارِ ، وَالْبابِ الْمُبْتَلىٰ بِهِ النَّاسُ، مَنْ أَتاهُ نَجا وَمَنْ أَباهُ هَوىٰ؛

خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، خزانه‌داران دانشت و پايه‌هاي توحيدت و ستون‌هاي دينت و معادن کرامتت و برگزيدگان از مخلوقاتت و بهترين منتخبان از خلقت، آن پرهيزگاران و پاکيزگان و نجيبان و نيکوکاران و دري که مردم مبتلاي به آنند، هرکه از آن درآمد نجات يافت و هرکه سرباز زد در هلاکت سقوط کرد؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ أَهْلِ الذِّکْرِ الَّذِينَ أَمَرْتَ بِمَسْأَلَتِهِمْ وَذَوِى الْقُرْبَى الَّذِينَ أَمَرْتَ بِمَوَدَّتِهِمْ وَفَرَضْتَ حَقَّهُمْ ، وَجَعَلْتَ الْجَنَّةَ مَعادَ مَنِ اقْتَصَّ آثارَهُمْ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ کَما أَمَرُوا بِطاعَتِکَ ، وَنَهَوْا عَنْ مَعْصِيَتِکَ ، وَدَلُّوا عِبادَکَ عَلَىٰ وَحْدانِيَّتِکَ .

خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، اهل ذکري که به پرسش از آنان دستور دادي و خويشاوندي که به دوستي‌شان امر فرمودي و حقّشان را واجب نمودي و بهشت را بازگشتگاه کسي قرار دادي که از آثارشان پيروي نمايد. خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، چنان‌که به طاعتت امر کردند و از معصيتت نهي نمودند و بندگانت را بر وحدانيتت دلالت فرمودند.

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِيِّکَ وَنَجِيبِکَ ، وَصَفْوَتِکَ وَأَمِينِکَ ، وَرَسُولِکَ إِلىٰ خَلْقِکَ ، وَبِحَقِّ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ ، وَيَعْسُوبِ الدِّينِ ، وَقائِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ ، الْوَصِيِّ الْوَفِيِّ ، وَالصِّدِّيقِ الْأَکْبَرِ ، وَالْفارُوقِ بَيْنَ الْحَقِّ وَالْباطِلِ ، وَالشَّاهِدِ لَکَ ، وَالدَّالِّ عَلَيْکَ ، وَالصَّادِعِ بِأَمْرِکَ ، وَالْمُجاهِدِ فِى سَبِيلِکَ ، لَمْ تَأْخُذْهُ فِيکَ لَوْمَةُ لائِمٍ ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ؛ وَأَنْ تَجْعَلَنِى فِى هٰذَا الْيَوْمِ الَّذِى عَقَدْتَ فِيهِ لِوَلِيِّکَ الْعَهْدَ فِى أَعْناقِ خَلْقِکَ ، وَأَکْمَلْتَ لَهُمُ الدِّينَ مِنَ الْعارِفِينَ بِحُرْمَتِهِ وَالْمُقِرِّينَ بِفَضْلِهِ ، مِنْ عُتَقائِکَ وَطُلَقائِکَ مِنَ النَّارِ ، وَلَا تُشْمِتْ بِى حاسِدِى النِّعَمِ .

خدايا من از تو درخواست مي‌کنم به حق محمّد پيامبرت و نجيبت و برگزيده‌ات و امينت و فرستاده‌ات به سوي بندگانت و به حق اميرالمؤمنين، رئيس دين و پيشرو سپيدرويان، آن جانشين وفادار و صديق اکبر و جدا کننده بين حق و باطل و گواه بر تو رهنماي به سوي تو و آشکار کننده دستورت و جهاد کننده در راهت که او را ملامت ملامت کننده‌اي درباره تو نگيرد که بر محمّد و خاندان محّمد درود فرستي؛ مرا در اين روز که براي ولي‌ات، عهد امامت را بر عهده بندگانت بستي و براي آنان دين را کامل نمودي، از آگاهان به حرمتش و اقرارکنندگان به فضلش قرار دهي و همچنين از آزادشدگان و رهاگشتگان از آتش به حساب آري و حسودان نعمت‌ها را به سرزنش من مياور.

اللّٰهُمَّ فَکَما جَعَلْتَهُ عِيدَکَ الْأَکْبَرَ وَسَمَّيْتَهُ فِى السَّماءِ يَوْمَ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ ، وَفِى الْأَرْضِ يَوْمَ الْمِيثاقِ الْمَأْخُوذِ وَالْجَمْعِ الْمَسْؤُولِ ، صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَقْرِرْ بِهِ عُيُونَنا ، وَاجْمَعْ بِهِ شَمْلَنا ، وَلَا تُضِلَّنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا ، وَاجْعَلْنَا لِأَ نْعُمِکَ مِنَ الشَّاکِرِينَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ؛

خدايا چنان‌که آن را عيد بزرگ‌ترت قرار داده‌اي و آن را در آسمان روز عهد معهود و در زمين روز پيمان گرفتن و انجمن پرسيده ناميدي، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و ديدگان ما را به آن روشن فرما و پراکندگي ما را به آن جمع کن و پس از آنکه هدايتمان نمودي، گمراهمان مکن و به نعمت‌هايت از سپاسگزاران قرار ده، اي مهربان‌ترين مهربانان؛

الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى عَرَّفَنا فَضْلَ هٰذَا الْيَوْمِ وَبَصَّرَنا حُرْمَتَهُ ، وَکَرَّمَنا بِهِ ، وَشَرَّفَنا بِمَعْرِفَتِهِ ، وَهَدانا بِنُورِهِ . يَا رَسُولَ اللّٰهِ ، يَا أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ ، عَلَيْکُما وَعَلَىٰ عِتْرَتِکُما وَعَلَىٰ مُحِبِّيکُما مِنِّى أَفْضَلُ السَّلامِ مَا بَقِىَ اللَّيْلُ وَالنَّهارُ ، وَبِکُما أَتَوَجَّهُ إِلَى اللّٰهِ رَبِّى وَرَبِّکُما فِى نَجاحِ طَلِبتِى ، وَقَضاءِ حَوائِجِى ، وَتَيْسِيرِ أُمُورِى .

خدا را سپاس که برتري اين روز را به ما شناساند و ما را به حرمت آن بينا فرمود و به آن گرامي داشت و با شناختش به ما شرافت داد و به نورش هدايتمان نمود، اي رسول خدا، اي اميرالمؤمنين، بر شما و خاندانتان و بر دوستدارانتان از جانب من برترين سلام‌ها تا شب و روز باقي است و به واسطه شما به خدا روي مي‌آورم، پروردگارم و پروردگار شما، در به دست آوردن خواسته‌ام و برآورده‌شدن حاجتم و آسان شدن کارهايم.

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَنْ تَلْعَنَ مَنْ جَحَدَ حَقَّ هٰذَا الْيَوْمِ وَأَنْکَرَ حُرْمَتَهُ فَصَدَّ عَنْ سَبِيلِکَ لِإِطْفاءِ نُورِکَ ، فَأَبَى اللّٰهُ إِلّا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ . اللّٰهُمَّ فَرِّجْ عَنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ نَبِيِّکَ وَاکْشِفْ عَنْهُمْ وَبِهِمْ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ الْکُرُباتِ . اللّٰهُمَّ امْلَاَ الْأَرْضَ بِهِمْ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَجَوْراً ، وَأَنْجِزْ لَهُمْ مَا وَعَدْتَهُمْ إِنَّکَ لَاتُخْلِفُ الْمِيعادَ.

خدايا از تو درخواست مي‌کنم به حق محمّد و خاندان محمّد که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستي و لعنت کني کسي را که حقانيت اين روز را منکر شده و حرمتش را به انکار برخاسته و از راهت براي خاموش کردن نورت جلوگيري نموده است، ولي خدا هرگز نخواهد، مگر اينکه نورش را به کمال رساند، خدايا گشايش ده به اهل‌بيت محمّد پيامبرت و برطرف کن از آنان و به وسيله آنان گرفتاري‌ها را از اهل ايمان. خدايا زمين را به وسيله آنان پر از دادگري کن، همان‌طور که از ستم و بي‌داد پر شده است، به آنچه به آنان وعده داده‌اي وفا کن که تو خلف وعده نمي‌کني.

و اگر بتواند، دعاى مبسوط را که سيّد در کتاب «اقبال» روايت کرده بخواند.

نهم:

چون مؤمني را ملاقات کند اين تهنيت را بگويد:

الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِي جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکينَ بِوِلايَةِ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ وَالْأَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ.

سپاس خداي را که ما را از چنگ‌زنندگان به ولايت اميرالمؤمنين و امامان ديگر ـ درود بر آنان ـ قرار داد.

و نيز بخواند:

الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِي أَکْرَمَنا بِهٰذَا الْيَوْمِ وَجَعَلَنا مِنَ الْمُوفِينَ بِعَهْدِهِ إِلَيْنا وَمِيثاقِهِ الَّذِي واثَقَنا بِهِ مِنْ وِلايَةِ وُلاةِ أَمْرِهِ وَالْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ ، وَلَمْ يَجْعَلْنا مِنَ الْجاحِدِينَ وَالْمُکَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ.

خداي را سپاس که ما را به اين روز گرامي داشت و از وفاکنندگان به عهدش که بر عهده ما نهاده بود و پيمانش که با ما بسته بود قرار داد، عهد و پيماني که عبارت است از ولايت سرپرستان امرش و قيام‌کنندگان به عدلش و ما را از انکارکنندگان و تکذيب‌کنندگان روز جزا قرار نداد.

دهم:

«صد مرتبه» بگويد:

الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِي جَعَلَ کَمالَ دِينِهِ وَتَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلايَةِ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طالِبٍ عَلَيْهِ السَّلامُ.

خداي را سپاس که کمال دينش و تمام نعمتش را به ولايت اميرالمؤمنين علي بن ابي‌طالب (درود خدا بر او) قرار داد.

آگاه باش در اين روز شريف، براي هريک از امور زير فضيلت بسياري است:
پوشيدن جامه‌هاي نيکو، زينت کردن، استعمال بوي خوش، شادي کردن و شاد نمودن شيعيان اميرالمؤمنين عليه‌السلام گذشت از تقصيرات شيعيان، برآوردن حاجات آنان، صله ارحام، توسعه دادن بر اهل و عيال، اطعام اهل ايمان، افطار دادن به روزه‌داران، مصافحه با مؤمنان، رفتن به زيارت آنان، تبسّم نمودن بر چهره ايشان و فرستادن هدايا براي اهل ايمان و بجا آوردن شکر و سپاس، به خاطر نعمت بزرگ ولايت، بسيار صلوات فرستادن، انجام عبادات و طاعات بسيار.

کسي‌که در اين روز يک درهم به برادر مؤمن خود بدهد، برابر با صد هزار درهم در غير اين روز است. طعام دادن در اين روز به يک مؤمن مانند طعام دادن به همه پيامبران و صدّيقان است.

در خطبه حضرت اميرالمؤمنين عليه‌السلام در روز غدير چنين آمده است:
هرکه مؤمن و روزه‌دار را به وقت افطارش افطار دهد، مانند آن است که ده «فئام» را افطار داده باشد، شخصي از جاي برخاست و عرضه داشت: يا اميرالمؤمنين «فئام» چيست؟ ايشان فرمود: صد هزار پيغمبر و صديق و شهيد، پس چگونه خواهد بود کثرت فضيلت حال کسي که جمعي از مردان و زنان مؤمن را کفالت کند، من امان او را از کفر و فقر بر خداي تعالي ضامن هستم... تا آخر خبر.

صيغه عقد اخوت در روز غدير

در هر صورت فضيلت اين روز شريف [غدير]، بيش از آن است که ذکر شود و اين روز، روز قبولي اعمال شيعيان و روز برطرف شدن غم‌هاي ايشان است و روزي است که حضرت موسي بر ساحران پيروز شد و خدا آتش را بر ابراهيم سرد و سلامت نمود و حضرت موسي، يوشع بن نون را جانشين خود کرد و حضرت عيسي شمعون الصّفا را خليفه خود نمود و حضرت سليمان ملّت خود را بر جانشيني آصف بن برخيا گواه گرفت و جناب رسول خدا بين اصحاب خود عقد برادري برقرار کرد.
به اين خاطر عقد برادري در اين روز با برادران مؤمن سزاوار است و کيفيت آن به صورتي که شيخ ما در کتاب «مستدرک الوسائل» از کتاب «زاد الفردوس» نقل فرموده است چنين است:

دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود بگذارد و بگويد:

واخَيْتُکَ فِي اللّٰهِ ، وَصافَيْتُکَ فِي اللّٰهِ ، وَصافَحْتُکَ فِي اللّٰهِ ، وَعاهَدْتُ اللّٰهَ وَمَلائِکَتَهُ وَکُتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَأَنْبِياءَهُ وَالْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِينَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ عَلَىٰ أَنَّي إِنْ کُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَالشَّفاعَةِ وَأُذِنَ لِي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَاأَدْخُلُها إِلّا وَأَنْتَ مَعِي.

در راه خدا برادرت شدم و در راه خدا دوست با صفايت گشتم و در راه خدا با تو دست دادم و با خدا و فرشتگان و کتاب‌هايش و رسولان و پيامبرانش و امامان معصوم (درود بر آنان) عهد کردم، بر اينکه اگر از اهل بهشت و شفاعت بودم و به من اجازه داده شد که وارد بهشت شوم، به بهشت وارد نشوم مگر اينکه تو هم با من باشي.

آنگاه برادر مؤمن بگويد: قَبِلْتُ؛ پذيرفتم، سپس بگويد:

أَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمِيعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلَا الشَّفاعَةَ وَالدُّعاءَ وَالزِّيارَةَ.

همه حقوق برادري را از تو ساقط کردم، به جز شفاعت و دعا و زيارت.

فيض کاشاني در کتاب «خلاصه الاذکار» صيغه اُخُوَّت را قريب به همين صورت ذکر کرده، آنگاه فرموده: طرف مقابل قبول کند براي خود يا موکل خود به لفظي که دلالت بر قبول کند، سپس از يکديگر جميع حقوق برادري را جز دعا و زيارت ساقط کنند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar