ماندگارترین نقاشی‌ها از عاشورا

مهر/ عاشورا يکي از مهم‌ترين موضوعات مورد توجه هنرمندان نقاش در طول اعصار مختلف بوده است؛ هنرمنداني که نقاشي عاشورايي را هنر زندگي مي‌دانستند که به زمان و مکان محدود نيست.
نمي‌توان نقش و تاثير واقعه عاشورا و شهادت حضرت سيدالشهدا(ع) و ياران‌شان در هنر ايران را کتمان کرد؛ از ديرباز تاکنون هنر عاشورايي، نقشي ويژه در زندگي مردم اين مرزوبوم داشته و رهنماي طيفي از هنرمندان متعهد بوده است.
هنرمندان ايراني به ويژه نقاشان هر کدام به روش‌ها و سبک‌هاي مختلف، آثاري عاشورايي خلق کرده‌ و برخي از اين آثار هيچ زمان از ياد و خاطره مردم فراموش نشده‌اند.
در اين گزارش مختصر به برخي از مهمترين نقاشي‌هاي عاشورايي که هنرمندان قديمي و جديد آن‌ها را خلق کرده‌اند، پرداخته‌ايم.

تصوير واقعي حزن و اندوه در «عصر عاشورا»
يکي از تاثيرگذارترين و ماندگارترين نقاشي‌هاي عاشورايي که تاکنون خلق شده است، تابلوي «عصر عاشورا» اثر محمود فرشچيان نقاش و نگارگر پيشکسوت است. موضوع اين نقاشي، بازگشت اسب بي‌سوار امام حسين (ع) به سوي خيمه‌گاه در عصر عاشورا است و به اعتقاد بسياري از کارشناسان هنري عناصر اين تابلو به حدي ماهرانه و در ارتباط نزديک با يکديگر قرار گرفته‌اند که از آن اثري زيبا و تاثيرگذار ساخته‌اند.
استفاده از رنگ‌هاي تيره در کنار حالت زنان و دخترکان عزادار و اسب امام‌ حسين(ع)، حزن و اندوه واقعه عاشورا را به خوبي به مخاطب القا مي‌کند.

فرشچيان علاوه‌ بر تابلوي «عصر عاشورا»، دو نقاشي مينياتور ديگر مرتبط با عاشورا دارد که يکي از آن‌ها با نام «پرچم‌دار حق» بازگشت حضرت ابوالفضل (ع) را بدون مشک آب، روايت کرده و ديگري با نام «هديه عشق» صحنه به شهادت رسيدن حضرت علي اصغر(ع) را به تصوير کشيده است

---

بازار

---

اين هنرمند پيشکسوت هر سه اين تابلوها را به موزه آستان قدس رضوي اهدا کرده است.
فرشچيان درباره تابلو «عصر عاشورا» گفته است: در ميان آثارم علاقه‌ام بيشتر به آثاري است که مردم هم آن را دوست داشته باشند اما از ميان آثارم تابلوي «عصر عاشورا» را بسيار دوست دارم و اين به دليل دلبستگي‌ام به حضرت اباعبدالله الحسين (ع) و واقعه روز عاشوراست که هميشه مرا تحت تاثير قرار داده است.

قوللر آغاسي؛ تاثيرگذارترين نقاش قهوه‌خانه‌اي
مهم‌ترين مضمون نقاشي‌هاي سبک قهوه‌خانه‌اي نيز که در گذشته بيشتر رواج داشت، واقعه عاشورا و صحنه‌هايي از رشادت‌هاي امام حسين(ع) و ياران‌شان در جنگ حق عليه باطل بود.

اين نوع نقاشي‌ها در دوران قاجار و در دوران مشروطيت اوج گرفت که مهمترين هنرمندان اين سبک حسين قوللر آغاسي، حسين همداني، محمد مدبر و حسين تفتي بودند که آثارشان بر سه محور روايت‌هاي حماسي، مذهبي و بزمي متمرکز بود
از مهمترين آثار قهوه‌خانه‌اي عاشورايي، آثار حسين قوللر آغاسي است که به گفته نزديکانش در هنگام خلق اين آثار هميشه اشک بر گونه‌هايش جاري بود چون عاشقانه نقاشي مي‌کرد.

نقاشان عاشورايي؛ از نسل انقلاب تا نسل سوم
از جمله هنرمندان نقاش نسل انقلاب، کاظم چليپا است. او چندين اثر در مورد واقعه عاشورا و شهادت ياران امام حسين (ع) خلق کرده که تابلوي «توبه حرّ» مهمترين آن‌هاست.

او درباره اين اثر گفته است: از آنجايي که در آثار مذهبي و يا خيالي‌نگاري قهوه خانه‌اي، موضوع توبه حر از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است، نام اين تابلو نيز «توبه حرّ» است. اين اثر لحظه‌اي را به نمايش مي‌گذارد که حر پس از صحبتي که سيدالشهدا (ع) با او دارد و انقلابي دروني را در او رقم مي‌زند، حالا نزد امام حسين (ع) بازگشته است تا توبه کند. در اين اثر مخاطب در کنار امام ايستاده و حر را نگاه مي‌کند و به نوعي شاهد تاريخ پرماجراي حق و حقيقت است.

حبيب‌الله صادقي از جمله نقاشان نسل انقلاب است که آثار بسياري را با موضوع عاشورا خلق کرده است که برخي از آنها را در زير مشاهده مي‌کنيد.
او در گفت و گويي درباره هويت‌بخشي به آثار عاشورايي در هنر مدرن ايران گفت: «عاشورا» مفهوم يک بار مصرف نيست و متني نيست که آن را يک بار قرائت کنيم و کنار بگذاريم و شاهد اين سخن همين که انقلاب اسلامي ايران نيز از معرفت و برکت عاشورا پديد آمده است، بنابراين من فکر مي‌کنم ارجاع دادن موضوعات اجتماعي، آرماني، انساني و الهي به عاشورا مي‌تواند زمينه نوآوري و بيان جديد را ايجاد کند.صادقي همچنين بر لزوم تصوير کردن عاشورا و ارزش‌هاي ديني توسط هنرمندان تاکيد دارد.

در ميان نقاشان جوان ايراني، حسن روح‌الامين از مهمترين نقاشان عاشورايي نسل سوم به حساب مي‌آيد؛ نگاه اين هنرمند در خلق آثار عاشورايي بسيار خاص و ستودني است و تابلوهاي بسياري در اندازه‌هاي بزرگ با مفهوم و مضمون عاشورا خلق کرده است.

او درباره شيوه خلق نقاشي‌هايش و سايز آن‌ها گفت: در خلق آثار هنري، ايده‌هايي را که در ذهنم به وجود مي‌آيد اتودزني مي‌کنم و اگر بتوانم با آن‌ها ارتباطي برقرار کنم به اتودزني بيشتر مي‌پردازم. وقتي مي‌خواهيم يک موضوع پراهميت را مطرح کنيم و حرف مهمي بزنيم که برايمان ارزش زيادي دارد، هيچگاه آن را با صداي آرام به زبان نمي‌آوريم و من احساس مي‌کنم اتفاق بزرگي چون حماسه هاي ديني را نمي‌توان در تابلويي با سايز کوچک بيان کرد. سايز و ابعاد از نظر من در تاثيرگذاري موضوعي که وراي يک اثر مطرح مي‌شود، اهميت زيادي دارد

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar