رهنمودهای طلایی امام سجاد(علیه السلام) به همسران

راسخون/ يکي از مهم ترين و زيبا ترين گمشده مهم جوامع بشري که به طور فطري و خدادادي در جستجوي آن هستند، دست يابي به الگو و مدل صحيح زندگي است، هر چند که در بسياري از موارد اين دغدغه بنيادين به واسطه موانعي که جوامع بشري در پيش پاي خود قرار مي دهند به سرانجام قابل قبول و مورد انتظار  منتهي نمي شود، چرا که راه صحيح زندگي را از مسير اصولي آن جستجو نمي کنند، اين در حالي است که اگر انسان ها به نداي سعادت بخش الهي لبيک مي گفتند و الگو هاي برتر زندگي را جايگزين روش هاي پوشالي مي کردند، طعم زيباي زندگي واقعي و سعادت بخش را مي چشيدند.
 رهنمودهاي طلايي امام سجاد(عليه السلام) به همسران
امام سجاد(عليه السلام) يکي از برترين اسوه هاي پيشرو در ارائه سبک زندگي ديني است، اصول و شاخص هايي که توسط ايشان در تمام ابعاد زندگي ارائه شده شگفت انگيز است، از طرفي بهره مندي از اصول و شاخص هاي زندگي که ايشان ارائه مي دهند ضامن بقاء و سعادت بشريت است، چرا که ريشه تعليم و تربيت ايشان برگرفته از آموزه هاي مقدس وحياني و قرآني است. در اين نوشتار سعي داريم به برخي از  شاخص هاي سبک زندگي اسلامي در انديشه امام سجاد(عليه السلام) اشاره کنيم.
شاخص هاي اخلاقي در حوزه خانواده
خانواده کوچکترين نهاد اجتماعي است که با ترکيب ديگر خانواده ها جامعه انساني را تشکيل مي دهند از اين رو اگر اين نهاد مهم در مسير صحيح و اخلاقي قرار داشته باشد بسياري از ناهنجاري هاي اجتماعي در جامعه ريشه کن خواهد شد، به عبارتي ريشه درمان بسياري از بيماري هاي روحي و اخلاقي اصلاح خانواده است که با قرار گرفتن در ريل صحيح زندگي جامعه انساني روي آرامش را به خود خواهد ديد. به راستي اگر رابطه زن و شوهر در محيط خانواده اصلاح شود، مسير رشد و تربيت ديني و اخلاقي فرزندان نيز هموار تر خواهد شد؟ سوء رفتار و عملکرد هسمران زمينه طلاق عاطفي، سردمزاجي زوجين، بدرفتاري فرزندان و افسردگي آنان را در خانواده مهيا مي سازد، و افراد خانواده را درگير ناهنجاري هاي خطرناک مي کند، از اين رو بايد سازکاري چيد که رابطه زوجين در خانواده در مسير اصولي و اخلاقي خود قرار گيرد، در منابع روايي راهکارهاي طلايي و شگفت انگيزي از امام سجاد (عليه السلام) براي اين موضوع ارائه شده است.  
1-حسن خلق و خوشرفتاري

---

بازار

---

زوجين در خانواده بايد با هر آنچه در توان دارند سعي کنند که با حسن خلق و خوشرفتاري با همسران خود رفتار نمايند، به طوري که در کنار يکديگر احساس لذت و خوشبختي کنند، چرا که در غير اين صورت هر گونه تند زباني و بد رفتاري مي تواند زندگي را براي هسمران غير قابل تحمل و زجر آور نمايد: امام سجاد(عليه السلام) در ذيل روايتي شرط کامل شدن اسلام را حسن خلق در خانواده مي فرمايد:«عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع‏ أَرْبَعٌ‏ مَنْ‏ کُنَ‏ فِيهِ‏ کَمَلَ‏ إِسْلَامُهُ وَ مُحِّصَتْ عَنْهُ ذُنُوبُهُ‏  وَ لَقِيَ رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ عَنْهُ رَاضٍ مَنْ وَفَى لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِمَا يَجْعَلُ عَلَى نَفْسِهِ لِلنَّاسِ وَ صَدَقَ لِسَانُهُ مَعَ النَّاسِ وَ اسْتَحْيَا مِنْ کُلِّ قَبِيحٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ النَّاسِ وَ حَسُنَ خُلُقُهُ مَعَ أَهْلِهِ؛امام چهارم (عليه السلام) فرمود: چهار چيز است که هر کس را باشد اسلامش کامل و گناهانش پاک گردد و پروردگار عز و جل خود را ملاقات مى‏ کند در حالى که خدا از او خشنود است هر کس به آنچه به نفع مردم بر خويشتن قرار داده براى خدا انجام دهد و زبانش با مردم راست باشد و از هر چه نزد خدا و نزد مردم زشت است شرم کند و با خانواده خود خوشرفتار باشد.»گاهي برخي مردان اين چنين تصور مي کنند که وظيفه آنها فقط کار در بيرون منزل است و در خصوص مسائل درون خانه مسئوليتي برعهده ندارند، اين در حالي است که بر اساس آموزه هاي ديني و اخلاقي مردان مي بايست در امور منزل همسران خود را تنها نگذارند و در امور منزل نيز ياري گر همسران خود باشند.2-انس، رحمت و 2- مهرباني و ايجاد آرامش
خداي متعال در زندگي زناشويي به دو نکته بسيار مهم و کليدي يعني رحمت و مودت اشاره کرده و مي فرمايد: «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ في‏ ذلِکَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَکَّرُونَ؛و از نشانه‏ هاى او اينکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد تا در کنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در اين نشانه ‏هايى است براى گروهى که تفکّر مى ‏کنند!»  امام سجاد(عليه السلام) نيز در رساله ي حقوق در بيان حقوق همسر اين مساله را مورد توجه قرار داده و مي فرمايد:

«وَ أَمَّا حَقُّ رَعِيَّتِکَ بِمِلْکِ النِّکَاحِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ جَعَلَهَا سَکَناً وَ مُسْتَرَاحاً وَ أُنْساً وَ وَاقِيَةً وَ کَذَلِکَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْکُمَا يَجِبُ أَنْ يَحْمَدَ اللَّهَ عَلَى صَاحِبِهِ وَ يَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ نِعْمَةٌ مِنْهُ عَلَيْهِ وَ وَجَبَ أَنْ يُحْسِنَ صُحْبَةَ نِعْمَةِ اللَّهِ وَ يُکْرِمَهَا وَ يَرْفَقَ بِهَا وَ إِنْ کَانَ حَقُّکَ عَلَيْهَا أَغْلَظَ وَ طَاعَتُکَ بِهَا أَلْزَمَ فِيمَا أَحْبَبْتَ وَ کَرِهْتَ مَا لَمْ تَکُنْ مَعْصِيَةً فَإِنَّ لَهَا حَقَّ الرَّحْمَةِ وَ الْمُؤَانَسَةِ؛[3] حق همسر که با پيوند ازدواج زيردست و در اختيار تو قرار گرفته، آن است که بدانى خدا او را دلارام، راحت ‏بخش، انيس، و نگهدار تو ساخته، و هر کدام بايد نعمت وجود ديگرى را به درگاه خدا شکر گوييد، و بدانيد اين نعمتى است خدا بشما داده و بايد با نعمت وى خوش رفاقتى کنيد، احترامش را نگه داريد، با او بسازيد، هر چند حق تو بر او بيشتر، و اطاعت تو بر او لازم ‏تر است؛ بخواهد يا نخواهد، جز آنجا که معصيت خدا باشد. حق او اين است که با او مهربانى کنى، همدم و آرام بخش وى باشى.»
 3-نيکو، هنرمندان و زيبا سخن گفتن‏
يکي از نکات بسيار مهمي که در محيط خانواده همسران بايد خود را به آن ملزم و متعهد نمايند، استفاده هنرمندانه و زيبا نسبت به همديگر است، زوجين بايد از به استفاده کردن هر گونه لفظ و يا جمله اي که در آن بوي توهين و تحقير کردن وجود دارد به شدت اجتناب نمايند و تا مي توانند از ادبيات اخلاق مدارانه و عاشقانه نسبت به يکديگر استفاده کنند، البته اين نکته بسيار مهم از جمله موضوعاتي است که در فرهنگ قرآن نيز مورد تأکيد خداي متعال بوده است: «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا؛[4] و به مردم نيک بگوييد.» امام سجاد(عليه السلام) نيز در عبارت بسيار کاربردي و ارزشمند برکات خوش زباني را  در محيط خانواده اينچنين بيان مي فرمايند: «قَالَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ أَبُو حَمْزَةَ الثُّمَالِيُّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قَالَ: الْقَوْلُ الْحَسَنُ يُثْرِي الْمَالَ وَ يُنْمِي الرِّزْقَ وَ يُنْسِي فِي الْأَجَلِ وَ يُحَبِّبُ إِلَى الْأَهْلِ وَ يُدْخِلُ الْجَنَّةَ؛[5] گفتار نيک ثروت را زياد کند و روزى را افزون گرداند و مرگ را بتأخير اندازد و صاحبش را نزد خانواده محبوب نمايد و او را داخل بهشت گرداند.»
 4-همکاري  و ايثار در منزل
گاهي برخي مردان اين چنين تصور مي کنند که وظيفه آنها فقط کار در بيرون منزل است و در خصوص مسائل درون خانه مسئوليتي برعهده ندارند، اين در حالي است که بر اساس آموزه هاي ديني و اخلاقي مردان مي بايست در امور منزل همسران خود را تنها نگذارند و در امور منزل نيز ياري گر همسران خود باشند، اين موضوع علاوه بر اينکه برکات فراوان مادي و معنوي دارد و ثواب شگفت انگيزي را نصيب همسران ياري گر مي کنند، زمينه عشق و علاقه همسر را در در منزل جلب مي نمايد: امام سجاد(عليه السلام) در خصوص ياري کردن به اهل خانواده اين چنين به درگاه الهي نيايش کرده و به همگان نکته اخلاقي را آموزش مي دهد: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنِي لَهُمْ قَرِيناً، وَ اجْعَلْنِي لَهُمْ نَصِيراً، وَ امْنُنْ عَلَيَّ بِشَوْقٍ إِلَيْکَ، وَ بِالْعَمَلِ لَکَ بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى، إِنَّکَ عَلى‏ کُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ، وَ ذَلِکَ عَلَيْکَ يَسِيرٌ؛[6]بار خدايا، بر محمد و خاندانش درود بفرست و مرا همدم ايشان ساز و مرا ياور ايشان گردان و بر من منّت نه و شوق خود در دل من افکن و به کاريم بر گمار که تواش دوست بدارى و تو از آن خشنود شوى، که تو بر هر کارى توانايى. و ذلک عليک يسير.»

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar