امام حسن مجتبی(ع)؛ مظهر بخشندگی و فریادرس محرومان

سيره اخلاقي «امام حسن مجتبي (ع)»
وي در همين راستا افزود: در بعد اجتماعي بايد گفت بالاترين مسئله‌اي که در زندگي «امام حسن مجتبي (ع)» وجود داشت توجه به معيشت جامعه بود، با اينکه ايشان قدرت را در دست نداشتند زماني که طي چهار سال و نه ماه، چند جنگ بر «اميرالمومنين (ع)» تحميل شد «امام حسن مجتبي (ع)» نيز در اين جنگ‌ها حضور داشتند، بنابراين بحث قدرت و حکومت ايشان مطرح نبود بلکه ايشان در مورد اطرافيان خود احساس مسئوليت داشتند.

اين کارشناس مذهبي درباره اهميت حضور «امام حسن مجتبي (ع)» در جامعه اظهار کرد: «امام حسن مجتبي (ع)» پس از شهادت پدر بزرگوارشان شش ماه خلافت در اختيار داشتند، که دائما کشمکش در جريان خلافت ايشان وجو داشت، که در نهايت به صلح انجاميد. ايشان در آن زمان با وجود تمام مشکلات، جامعه را رها نکردند و تا جايي که برايشان ممکن بود سعي داشتند نياز‌هاي اوليه يتيمان و مستمندان را برآورده سازند و طوري نباشد که نيازمندي در اطراف ايشان باشد و گرسنه بخوابد.

شمس اللهي در همين راستا ادامه داد: امام دوم به تمام فقرا مانند يتيمان و در راه‌ماندگان محبت و توجه داشتند. در زمان «اميرالمومنين (ع)»، ايشان خود به دنبال رفع نياز نيازمندان مي‌رفتند و حتي بعد از «اميرالمومنين (ع)» مطابق وصيت ايشان، رسيدگي به فقرا به «امام حسن مجتبي (ع)» سپرده شد.

توجه «امام حسن مجتبي (ع)» به نيازمندان
اين کارشناس علوم قرآني پيرامون توجه «امام حسن مجتبي (ع)» به نيازمندان و چگونگي حمايت ايشان از آن‌ها افزود: ايشان شب‌ها مانند پدرشان کيسه‌هاي نان، خرما و مايحتاج را روي دوش مي‌گذاردند و به خانه فقرا و يتيمان رفته و اغذيه را تقسيم مي‌کردند، امام دوم درست مانند همان شيوه پدر، بدون اينکه کسي متوجه شود اين کار را انجام مي‌دادند.

وي در همين راستا ادامه داد: اهتمام «امام حسن مجتبي (ع)» در رسيدگي به فقرا وجود داشته است، در تاريخ نقل شده که ايشان دو مرتبه تمام دارايي خود را در راه خداوند انفاق کردند، «اهل بيت (ع)» همه اهل تلاش و کار بودند.

حجت‌الاسلام والمسلمين شمس‌اللهي درباره انفاق «امام حسن مجتبي (ع)» بيان کرد: وقتي امام دوم شيعيان مي‌ديدند با نگه داشتن مال خود، مالي که با تلاش به دست آمده، عده‌اي در جامعه گرسنه هستند و با اموال ايشان دردي از جامعه کاسته مي‌شود انفاق مي‌کردند نه اينکه براي خودنمايي دست به چنين عملي بزنند. ايشان متوجه بودند که جامعه بيش از ايشان به دارايي شان نياز دارد و توجيهي نمي‌ديدند اين دارايي را نزد خود نگه دارند.

کرامات «امام حسن مجتبي (ع)»
اين کارشناس مذهبي با اشاره به روايات متعدد از کرامات حضرت «امام حسن مجتبي (ع)» بيان کرد: «ابن صباغ مالکي» درباره کرم و بخشندگي امام دوم مي‌نويسند «کرم وجود در واقع يک مولفه‌اي بود که در وجود ايشان کاشته شده بود».

حجت‌الاسلام والمسلمين شمس‌اللهي درباره سيره سياسي «امام حسن مجتبي (ع)» و شجاعت ايشان توضيح داد: علاوه بر زندگي اجتماعي، زندگي سياسي «امام حسن مجتبي (ع)» نيز بسيار قابل توجه است. متاسفانه عده‌اي به امام دوم جفا کرده و وجود ايشان را به دليل صلح‌نامه ناديده مي‌گرفتند. ايشان در شجاعت و شهامت چيزي کمتر از «امام حسين (ع)» نداشتند.

وي تصريح کرد: در جنگ صفين «امام دوم (ع)» مبارزات شجاعانه‌اي داشتند، اما شايد بزرگ‌ترين و بالاترين شجاعت «امام حسن مجتبي (ع)» اين بود که ايشان براي دفاع از حريم اسلام و باقي ماندن اسلام حاضر شدند ناسزاي اطرافيان را بشنوند، اما در بعد سياسي، سياست و کياست به خرج بدهند، «امام حسن مجتبي (ع)» زماني که به معاويه اعلام جنگ کردند چهار هزار نفر را در نخيله آوردند، معاويه مکر کرد و آن چهار هزار نفر را از امام دور کرد و به سمت خود کشاند.

اين کارشناس علوم قرآني بيان کرد: «امام حسن مجتبي (ع)» وقتي تشخيص دادند که در آن شرايط جنگيدن و ريختن خون فايده‌اي ندارد با معاويه صلح‌نامه را امضاء کردند، مظلوميت امام همين جا است که نمايان مي‌شود، براي ايشان تقديم کردن جان و شهيد شدن که راحت‌تر بود نهايتا شهيد مي‌شدند، اما ايشان منفعت و مصلحت اسلام را در امضاي اين صلح‌نامه ديدند و در همان صلح نامه شرايطي قرار دادند که اگر معاويه به آن شرايط عمل مي‌کرد آينده به نفع اسلام بود، اما معاويه شرايط را مراعات نکرد.

بقاي دين اسلام ملاک اصلي «امام حسن مجتبي (ع)»

---

بازار

---

وي در همين راستا تصريح کرد: «امام حسن مجتبي (ع)» نشان دادند چيزي که براي ايشان ملاک است بقاي دين اسلام و زمينه سازي براي تعالي انسان است. «ائمه معصومين (ع)» به دنبال جنجال و کار فريبانه نيستند بلکه به دنبال انسانيت ساخته شدن و کمال انسان‌ها هستند. «امام حسن مجتبي (ع)» تشخيص دادند در آن برهه موظف به صلح هستند بنابراين طعنه دوستان را تحمل کردند و براي بقاي اسلام اين کار را انجام دادند.

حجت‌الاسلام والمسلمين شمس‌اللهي ابراز کرد: جوانان زندگي «امام حسن محتبي (ع)» و ديگر «ائمه معصومين (ع)» را در تمام ابعاد مطالعه کنند تا نکات خوبي را در پيروي کردن که معني واقعي شيعه است دريافت کنند.

رويکرد سياسي «امام حسن مجتبي (ع)» در برابر نقشه شوم دشمن
محمدمهدي بهداروند کارشناس مسائل مذهبي نيز در خصوص رويکرد سياسي ايشان و پيرامون صلح‌نامه‌اي که بين «امام حسن مجتبي (ع)» و معاويه منعقد شد گفت: بي شک يکي از رويکرد‌هاي ارزشمند و مدبرانه در زمان امامت «امام حسن مجتبي (ع)» صلح نامه‌اي بود که به خاطر اقتضائات زماني و شرايط آن روزگار منعقد شد، همان‌گونه که «امام حسين (ع)» با شهادت خود دين اسلام را حفظ کردند؛ «امام حسن (ع)» نيز با صلح‌نامه‌اي که با معاويه منعقد کردند اسلام را از ضعيف شدن نجات دادند.

بهداروند با اشاره به علل انعقاد صلح نامه بين معاويه و «امام حسن (ع)» ابراز کرد: پس از رحلت «پيامبر (ص)» جهالت در بين مردم گسترش پيدا کرده بود، تا حدي که بسياري از مردم کوفه به ظاهر با «امام حسن مجتبي (ع)» بيعت کردند، اما در زمان مقتضي و لازم هرگز به همراهي اين امام بزرگوار نيامدند.

وي با تاکيد بر اينکه اگر «امام حسين (ع)» نيز با چنين شرايطي روبرو مي‌شدند چه اقدامي را انجام مي‌دادند افزود: اقتضائات زماني در دوره امامت هر يک از ائمه معصومين متفاوت بود، همين امر بود که تعيين مي‌کرد چه سياستي در قبال جامعه بايد اتخاذ شود تا دين اسلام همچنان پابرجا باقي بماند. اگر «امام حسين (ع)» نيز در دوران امامت «امام حسن مجتبي (ع)» قرار داشت قطعاً صلح‌نامه را مي‌پذيرفت.

سيره عبادي «امام حسن مجتبي (ع)»
بهداروند به خصوصيات اخلاقي و عبادي «امام حسن مجتبي (ع)» اشاره و ابراز کرد: «امام حسن مجتبي (ع)» برترين مردم در زمان خودش بود، ايشان در سيره اخلاقي و رفتار سر آمد همگان شناخته مي‌شد، برخورد و محبت «امام حسن مجتبي (ع)» در زمان امامتش بسيار زياد بود و همين امر سبب شده بود تا بسياري از افرادي که مشکلات مالي داشتند به سوي «امام حسن مجتبي (ع)» بيايند و دست خالي هم از در خانه ايشان نمي‌رفتند.

وي سخاوت را يکي از ويژگي‌هاي بارز سيره «امام حسن مجتبي (ع)» دانست و ابراز کرد: اين امام بزرگوار همواره دستي بخشنده براي مردم داشتند، تمامي نيازمندان د نياز خود را به سوي اين امام بزرگوار مي‌برند، زيرا مي‌دانستند که نيازشان برآورده خواهد شد، سخاوت ايشان در دوره زندگي‌شان قابل بررسي است، زيرا «امام حسن مجتبي (ع)» دو بار تمام دارايي‌اشان را در راه رضاي خداوند به نيازمندان بخشيد.

اين کارشناس علوم قرآني با اشاره روايت‌هاي تاريخي که در خصوص بخشش «امام حسن مجتبي (ع)» آمده، بيان کرد: روايت‌هاي متعدد تاريخي در مورد بخشش و سخاوتمندي «امام حسن مجتبي (ع)» وجود دارد، در يکي از اين روايت‌هاي تاريخي آمده است، هنگامي که يکي از فقرا به درب خانه «امام حسن مجتبي (ع)» آمد به اين امام بزرگوار ابراز داشت يا حسن کمکم کن، زيرا دشمني سخت به من حمله کرده، هنگامي که «امام حسن مجتبي (ع)» در خصوص دشمن از وي پرس و جو کرد مرد فقير ابراز کرد اين دشمن فقر است که مرا در مقابل خانواده‌ام سرافکنده نموده است، «امام حسن مجتبي (ع)» نيز چهار هزار درهم به اين مرد فقير داد و به وي تاکيد کرد چنانچه بار ديگر اين دشمن به سراغت آمد باز پيش من بازگرد تا کمکت کنم.

گذشت و مبارزه‌هاي اخلاقي ارزشمند «امام حسن مجتبي (ع)»
نويسنده کتاب کريم «اهل‌بيت (ع)» به گذشت و مبارزه‌هاي اخلاقي ارزشمند «امام حسن مجتبي (ع)» اشاره و بيان کرد: «امام حسن (ع)» گوسفنداني داشتند که توسط غلامان مورد رسيدگي قرار مي‌گرفت، روزي «امام حسن (ع)» در حال رسيدگي به گوسفندان متوجه شد، پاي يکي از اين گوسفندان شکسته و هنگامي که علت اين حادثه را پرسيد، يکي از غلامان با جسارت به ايشان گفت من پاي گوسفند را شکستم، زيرا به اين حيوان علاقه داشتيد، «امام حسن مجتبي (ع)» در مقابل به اين غلام گفت: تو عملي انجام داده‌اي که شيطان را خشنود کرده‌اي و من مي‌خواهم کاري را انجام دهم که شيطان ناراحت شود لذا از خطاي تو مي‌گذرم و تو را آزاد مي‌کنم. «امام حسن (ع)» همواره تاکيد داشتند که کبر، حسد و حرص انسان را هلاک مي‌کند.

وي به غربت «امام حسن (ع)» در ميان يارانش اشاره و ابراز کرد: «امام حسن (ع)» در ميان ياران خود نيز غريب بودند، ايشان دشمناني حتي در ميان لشکريان خود داشتند، اين دشمني به حدي بود که قبل از جنگ با معاويه به واسطه يکي از همين کينه توزان مجروح شدند، سپاه «امام حسن مجتبي (ع)» را دنيا پرستان تسخير کرده بودند.

وي معاويه را دشمن حيله‌گر «امام حسن (ع)» توصيف و تاکيد کرد: معاويه فردي بسيار حيله‌گر بود و با نيرنگ بار‌ها مردم را فريب داده بود، معاويه با کمک جهالت مردم توانست در مقابل «امام حسن (ع)» ايستاده و لشکرکشي کند، در اين ميان مردم کوفه نيز از همراهي با «امام حسن (ع)» دوري کردند، حتي برخي از اين افراد نيز در قبال پول معاويه در صدد ترور «امام حسن (ع)» بودند. تهديد‌ها براي جان امام دوم تا جاي پيش رفته بود که حتي در زمان اقامه نماز نيز ايشان زره به تن داشتند.

مهم‌ترين دستاورد ارزشمند دوره امامت «امام حسن مجتبي (ع)»
بهداروند مهم‌ترين دستاورد ارزشمند دوره امامت «امام حسن (ع)» را صلح‌نامه دانست و خاطرنشان کرد: امام دوم براي حفظ اسلام ناب محمدي و با توجه با شرايط زمان و مکان مدبرانه عمل کردند و با قبول صلح‌نامه‌اي که مفاد ارزشمندي برخوردار بود تلاش کردند تا شرايط را به نفع حفظ دين اسلام تغيير دهند، هر چند معاويه به اين صلح نامه وفادار نماند و در اولين گام يزيد فرزندش را به عنوان جانشين برگزيد.