گوناگون/ حیوانی که دانشمندان آن را بسیار دوست دارند

تابناک با تو/دانشمندان متخصص در مطالعه گذشته اغلب تلاش می‌کنند، برخی شواهد نادر و ناامیدانه را جمع آوری کرده و آن‌ها را با یکدیگر پیوند دهند تا بتوانند گذشته سیاره ما و تاریخ ما را درک کنند. در میان این شواهد فسیل‌ها، ابزار‌های باستان شناسی و برخی شواهد دیگر وجود دارد که بیشتر اوقات کم است؛ بنابراین، شما خواننده گرامی تصور کنید، چقدر مفید است که یک حیوان این شواهد را با یکدیگر از محیط اطراف خود جمع کند و در مکانی مناسب و دلپذیر نگه دارد.
این حیوان بی نظیر به نام «خرگوش کوهی» آفریقایی را به شما معرفی می‌کنیم؛ حیوان کوچکی که دانشمندان آن را بسیار دوست دارند، زیرا برای حفظ سرنخ‌های گذشته در انبوهی از مدفوع باقی مانده کار می‌کند.
این خرگوش‌های کوچک و مرموز در شکاف‌های صخره‌ای و اطراف آن زندگی می‌کنند و هرچند شاید جزو جوندگان به نظر برسند، تحقیقات نشان داده است که نزدیکترین حیوانات به آن‌ها فیل‌ها هستند.
خرگوش‌های کوهی در کلنی‌های زیادی زندگی می‌کنند. در این جوامع، آن‌ها این عادت منحصر به فرد را دارند که به اصطلاح از «چاله‌های توالت جمعی» استفاده می‌کنند؛ مکانی مشخص که در آن همه افراد کلنی برای مدفوع خود به آنجا می‌روند. این توالت‌های سنگی غالباً در مناطق پنهان قرار دارند که باعث می‌شود آن‌ها برای مدت زمان طولانی دوام داشته باشند. در بعضی موارد، صد‌ها نسل یک کلنی از همان گودال توالت استفاده می‌کنند، در نتیجه چیزی شبیه کوه آتشفشانی است که قرن‌ها مورد استفاده قرار گرفته و به آن «میدن» گفته می‌شود.
«میدن» انباشته‌ای از گلوله‌های مدفوع جامد و ماده‌ای به نام هیراسیوم است و چند لایه متشکل از بقایای خشک‌شده مدفوع و ذرات سنگ‌های آفریقایی است.
خرگوش‌های کوهی سعی می‌کنند تا آنجا که ممکن است پاکیزگی کلنی‌های خود را حفظ کنند؛ بنابراین، آن‌ها فقط در مناطقی که برای این منظور مشخص شده مدفوع خود را منتشر می‌کنند و در این میان آن‌ها ناخواسته گیاهان و بقایای حیوانات را از محیط اطراف خود جمع آوری می‌کنند و آن‌ها را در این کپسول زمان خاص نگه می‌دارند؛ این انبوه‌های زباله معدن طلا برای محققان به شمار می‌رود.
معمولاً وقتی می‌خواهیم نحوه تغییر یک اکوسیستم را با گذشت زمان مطالعه کنیم، سرنخ‌های بیولوژیکی و شیمیایی حفظ شده در فسیل ها، هسته‌های یخ یا تشکیلات سنگ درون غار‌ها را مطالعه می‌کنیم؛ اما در برخی مناطق صخره‌ای و خشک آفریقا، این نوع شواهد تحقیقاتی بسیار نادر است. آنچه از طرف دیگر در آفریقا رایج و فراوان است، خرگوش کوهی و فضولات متمایز آن‌هاست که آن‌ها را نگهدارنده زمان کوچک و گنجینه‌ای ارزشمند در دست محققان می‌کند.
ادرار خرگوش کوهی آفریقایی روی کل لایه‌های زباله جامد میریزد و وقتی خشک و سفت می‌شوند و به پوسته‌ای از هراسیوم جامد تبدیل می‌شوند.
در بعضی مناطق، عرض توده‌ها یک متر و طول آن‌ها چند متر است و در شرایط مناسب فسیل شده و برای مدت طولانی تری دوام می‌آورند. این توده می‌تواند بیش از هزار سال تاریخ زیست محیطی داشته باشد که قدیمی‌ترین آن بیش از ۵۰ هزار سال قدمت دارد.
توده‌ها معمولاً حاوی مواد گیاهی زیادی هستند، زیرا گیاهان منبع تغذیه این حیوانات کوچک هستند و این گیاهان می‌توانند چیز‌های زیادی در مورد تاریخ به ما بگویند، خصوصاً با توجه به شرایط آب و هوایی و شرایط حاکم بر این گیاهان در طول حیات. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۰ انجام گرفت، انبوهی از بستر‌های سنگی بررسی شد و دانشمندان متوجه افزایش گیاهان برگدار در رژیم غذایی این حیوانات ـ که فراوانی این دسته از گیاهان را در ده هزار سال گذشته نشان می داد ـ شدند.
آنچه در این مطالعه کشف شد، حاکی از آن است که در آن زمان آب و هوا با خشکسالی شدیدی روبرو بود و همین امر یافتن علف مرطوب برای خوردن خرگوش‌های کوهی را مشکل می‌کرد.
جستجوی انبوهی از فضولات خرگوش کوهی نه تنها وجود بقایای گیاهی را آشکار کرد، بلکه وجود DNA باستانی حیواناتی را که از همان محیط و محیط زیست مشترک برخوردار بودند به علاوه بقایای میکروسکوپی زغال سنگ که نشان دهنده آتش سوزی در محیط آن‌ها در گذشته تاریخی بود را نشان داد.
تمام این داده‌های گذشته را می‌توان با اطلاعات دیگری که دانشمندان در اختیار دارند، به منظور بازسازی تاریخ آفریقا و حتی تاریخ جنس بشر ترکیب کرد.
مطالعه سال ۲۰۱۸ اطلاعات آب و هوایی حاصل از توده‌های مدفوع خرگوش کوهی آفریقا را با سوابق باستان‌شناسی فعالیت‌های انسانی در آفریقای جنوبی طی ۲۰۰۰۰، سال گذشته مقایسه کرد و داده‌های استخراج شده نشان داد که با خشکی آب و هوا در منطقه بلافاصله پس از عصر یخبندان و بعد از کمیاب شدن طعمه‌های بزرگ، انسان‌های محلی استراتژی زنده ماندن خود را تغییر داده‌اند.
این تغییرات نشان دهنده سازگاری شگفت انگیزی است که انسان در پاسخ به تغییرات آب و هوایی و تغییر شرایط اطراف دارد و اگر مدفوع این حیوانات آفریقایی که در کنار اجداد ما زندگی می‌کردند نبود، امروز این اطلاعات به دست ما نمی‌رسید.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar