آتش‌نشانی در تهران چگونه شکل گرفت؟

او به وقوعِ يک آتش‌سوزي در نزديکي کاخ گلستان در اواخر دوره قاجار اشاره و اظهار مي‌کند: در آن زمان ساختمان وزارت امور خارجه در نزديکي کاخ آتش گرفت و نيروهاي نظامي نتوانستند کمک چنداني به خاموش کردن آن کنند و بسياري از مدارک نظامي از بين رفت. فقط در اين ميان توانستند با ايجاد شکافي در سقف آن ساختمان را از ديگر ساختمان‌هاي دولتي در منطقه ارگ جدا کنند.

زماني با اشاره به مطرح شدن بحث ساخت بلديه در تهران از دوره پهلوي اول مي‌گويد: با انتخاب «بوذرجمهري» به عنوان شهردار تهران، اداره‌ اطفاييه نيز در تهران و در گاراژ حسيني در سه‌راه امين‌حضور شکل مي‌گيرد و يک فرد غيرايراني به عنوان رييس آن معرفي مي‌شود، حتي نخستين تجهيزات يعني دو سه ماشين ساده آب‌پاش خريداري و چند نفر استخدام مي‌شوند و به اين صورت نخستين اداره آتش‌نشاني به نام اداره اطفاييه تهران شکل مي‌گيرد.

به گفته‌ اين پژوهشگر، اين اداره در مدت زمان کوتاهي يعني حدود شش سال در «گاراژ حسيني» که در منطقه‌ باربري‌هاي تهران قرار داشت، فعال بود و در ۱۳۱۱ اين اداره به محدوده‌ قبرستان شمالي تهران در آن زمان منتقل مي‌شود.

او با بيان اين‌که در محدوده‌ قبرستان شمالي تهران، زمين‌هاي حسن‌آباد قرار داشته، مي‌گويد: مديران شهري و بلديه اين منطقه را براي توسعه خدمات شهري مانند ايجاد تفرجگاه در نظر مي‌گيرند و در نهايت با تغيير کاربري آن قبرستان قديمي نخستين ايستگاه دائم آتش‌نشاني تهران در ميدان حسن‌آباد کنوني شکل مي‌گيرد.

به گفته‌ او، در سال‌هاي بعد نيز چنين اتفاقي در محدوده‌ منطقه‌ پنج تهران شکل مي‌گيرد و ايستگاه آتش‌نشاني تهران در اين محدوده ايجاد مي‌شود، آن منطقه نيز توسط مرحوم يحيي ذکا براي ايجاد ايستگاه آتش‌نشاني اهدا مي‌شود و کاربري مي‌گيرد.

نخستين شهر کشور که به تجهيزات و سازمان آتش‌نشاني مجهز شد، شهر تبريز بود که در حدود ۱۵۰ سال قبل، روس‌ها نخستين سازمان آتش‌نشاني ايران را در آن تاسيس مي‌کنند که برج آتش‌نشاني تبريز از يادگارهاي آن دوران است. در ادامه دومين و سومين واحدهاي آتش‌نشاني رسمي در جنوب کشور و در شهرهاي مسجد سليمان و آبادان براي حفظ تأسيسات ايجادشده در پالايشگاه آن شهرها تاسيس مي‌شود.

با توجه به ايجاد زير ساخت‌هاي اقتصادي در اقصي نقاط کشور، ايجاد واحدهاي اطفايي در مناطق مختلف کشور آغاز شد که مي‌توان به پايگاه‌هاي تهران در سال ۱۳۰۴،  قزوين در سال ۱۳۰۳، اهواز در سال ۱۳۰۴، بندر انزلي در سال ۱۳۰۵، رشت در سال ۱۳۰۵، مشهد در سال ۱۳۱۲، زنجان در سال ۱۳۲۷ ، اصفهان در سال ۱۳۲۸ و شيراز در سال ۱۳۲۹ اشاره کرد.