آیا حضرت زینب (س) و اسرای کربلا بعد از واقعه عاشورا به کربلا باز گشتند؟

شيعه نيوز

بروزرسانی 1399/07/14 - 15:14

آیا حضرت زینب (س) و اسرای کربلا بعد از واقعه عاشورا به کربلا باز گشتند؟

شيعه نيوز/ آيا حضرت زينب ( عليه السلام ) و اسراي کربلا بعد از واقعه عاشورا به کربلا باز گشتند؟ در صورت بازگشت در چه تاريخي و چند بار؟
کساني که معتقدند کاروان اسرا (اهل بيت امام حسين) به کربلا بازگشت، در تاريخ و زمان اين بازگشت اختلاف دارند، بعضي از دانشمندان با توجه به مسافت و زمان رفتن اسرا به کوفه و شام، و توقف آنها در شام، اربعين اول را بعيد مي دانند، اما عده اي ديگر اين امر را با توجه به ادله اي که مي آورند امکان پذير مي دانند.

کساني که معتقدند کاروان اسرا (اهل بيت امام حسين) به کربلا بازگشت، در تاريخ و زمان اين بازگشت اختلاف دارند، بعضي از دانشمندان با توجه به مسافت و زمان رفتن اسرا به کوفه و شام، و توقف آنها در شام، اربعين اول را بعيد مي دانند، اما عده اي ديگر اين امر را با توجه به ادله اي که مي آورند امکان پذير مي دانند. البته، اگر چنين اتفاقي رخ داده باشد، تنها يک باره بوده است.
پاسخ تفصيلي
کساني که معتقدند کاروان اسرا (اهل بيت امام حسين) به کربلا بازگشت، در تاريخ و زمان اين بازگشت اختلاف دارند، بعضي از دانشمندان با توجه به مسافت و زمان رفتن اسرا به کوفه و شام، و توقف آنها در شام، اربعين اول را بعيد مي دانند، اما عده اي ديگر اين امر را با توجه به ادله اي که مي آورند امکان پذير مي دانند.

به صورت خلاصه هر دو نظر را مورد بررسي قرار مي دهيم:

الف. اشکالات وارده به بازگشت اهل بيت ( عليه السلام ) در اربعين اول:
مرحوم مطهري در اين باره مي گويد: "يکي از ادله اي که آن را دليل بر بازگشت اسرا به کربلا مي دانند، جريان ملاقات کاروان حسيني با جابر بن عبد الله و عطيه است، گرچه اصل زيارت جابر در روز اربعين که اول زائر امام حسين( عليه السلام ) بوده است در کتب معتبره آمده است.[1] اما مصادف شدن جابر با کاروان اسرا را فقط سيد بن طاووس در کتاب لهوف[2] نقل کرده است. دليل ديگري که استاد مطهري در اين باره ذکر مي کنند؛ اين است که راه شام از کربلا نيست".[3]
شيخ عباس قمي (ره) در بيان حوادث بعد از شهادت امام حسين ( عليه السلام ) مي گويد: "آنچه از بعضي مورخين رسيده است، که اهل بيت ( عليه السلام )از راهنماي قافله در خواست کردند، که آنان را از مسير کربلا به مدينه ببرند و او قبول کرد و در کربلا با جابر ملاقات کردند صحيح نمي باشد، زيرا کاروان حسيني را از مسير اصلي حرکت دادند و نزديک به چهل روستا و آبادي در بين راه بوده است و با توجه به نقل سيد بن طاووس در کتاب اقبال[4] که حدود يک ماه هم در شام اهل بيت توقف داشته اند، بازگشت اهل بيت به کربلا بعيد به نظر مي رسد و در ادامه مي فرمايند شيخ مفيد[5]و ابن اثير[6] و ديگران فقط حرکت کاروان حسيني از شام به مدينه را ذکر کرده اند و از مسافرت به عراق نام نبرده اند.و شيخ مفيد[7] و طوسي[8] و کفعمي[9] گفته اند که روز بيستم صفر اهل بيت ( عليه السلام ) از شام به مدينه مراجعت کردند و در همان روز جابر براي زيارت به کربلا آمد".[10]

ب. طرفداران نظريه بازگشت اهل بيت ( عليه السلام ) به کربلا در اربعين اول:
در مقابل نظر اول عده اي از دانشمندان معتقدند که بازگشت اسرا به کربلا در همان اربعين اول بوده است، مرحوم شهيد سيد علي قاضي اولين شهيد محراب، کتابي در بازگشت اسرا به کربلا در اربعين اول به رشته تحرير در آورده اند مراجعه شود.[11]
البته، گفتني است که اگر چنين اتفاقي رخ داده باشد، تنها يک باره بوده است.

*********************
[1]طبري، عماد الدين، بشارة المصطفي، ج1، ص 74، کتابخانه حيدريه، نجف، 1383ه ق.
[2] سيد بن طاووس، علي بن موسي، اللهوف، ص 196، انتشارات جهان، تهران، 1348 ه ش.
[3] مطهري، مرتضي، مجموعه آثار، ج 17، ص 79.
[4]سيد بن طاووس، علي بن موسي، اقبال الأعمال، ج1، ص 589، دار الکتب الاسلامية، تهران، 1367 ه ش.
[5] مفيد، محمد بن محمد، الارشاد، ج 2، ص 122، کنگره شيخ مفيد، قم ، 1413 ه ق.
[6] ابن اثير، عز الدين، الکامل ج 4، ص 88.
[7] مفيد، محمد بن محمد، مسار الشيعة، ص 46، کنگره شيخ مفيد، قم ، 1413 ه ق.
[8] طوسي، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج1، ص 787، مؤسسة فقه الشيعة، بيروت، 1411 ه ق.
[9] کفعمي، ابراهيم بن علي، المصباح، ص 509، انتشارات رضي، قم، 1405 ه ق.
[10] قمي، شيخ عباس، منتهي الآمال، ج 1، ص 417، انتشارات هجرت، قم، 1410 ه ق.
[11] قاضي، سيد محمد علي، تحقيق درباره اول اربعين حضرت سيد الشهداء، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، تهران، 1383 ه ش.