دیدنی های گرمسار،‌ جزیره اقوام ایران

کجارو

بروزرسانی 1399/07/16 - 22:15

کجارو/ گرمسار غربي‌ترين شهرستان استان سمنان در جوار کوير است. در گرمسار مردماني با زبان‌هاي متفاوت درکنار هم زندگي مي‌کنند، برخي فارسي زبان و برخي تات‌ زبان هستند؛ همچنين گرمسار را جزيره اقوام نيز مي‌نامند، چراکه ۵ قوم مختلف ترک‌ها، لرها، کردها، عرب‌ها و گيلک‌ها درکنار يکديگر زندگي مي‌کند. نام پيشين گرمسار در زمان اشکانيان خواران بوده است؛ چراکه اين منطقه نسبت به مناطق اطرافش در زميني پست‌تر قرار گرفته است. اين درحالي است که امروزه گرمسار يکي از مناطق آباد استان سمنان محسوب مي‌شود. از قلعه‌اي با بيش از ۳۵۰۰ سال تا معادن نمک، همگي از جاهاي ديدني گرمسار محسوب مي‌شوند. از صنايع دستي گرمسار نيز مي‌توان به انواع گليم با طرح‌هاي سنتي اشاره کرد. اين نوع گليم در ميان گردشگران خارجي نيز طرفداران بسياري دارد. با کجارو همراه باشيد تا با ديدني‌هاي اين شهر کويري آشنا شويد.

مجموعه سياهکوه
مجموعه سياهکوه در ارتفاعات سياهکوه در دامنه شمالي آن واقع شده است که محلي‌ها به آن قصر مي‌گويند. اين مجموعه از قصرهاي شاه عباس، عين‌الرشيد و حرمسرا تشکيل شده است. کاروانسراي قصر بهرام از مهم‌ترين بناهاي سياهکوه است که در جنوب گرمسار قرار دارد. بناي بيروني اين قصر چهار گوش و داراي چند برج با دو دروازه شمالي و جنوبي است. اطراف اين قصر شش برج بنا شده و سر در آن سنگ بزرگ يکپارچه است. درون بنا محوطه بزرگي است که گرداگرد آن ۲۰ اتاق کوچک و يک در بدون روزن با پوشش گچي قرار گرفته‌ است. زمان احداث اين کاروانسرا دقيقا مشخص نيست. اين بنا در دوران صفويه بازسازي شده است و به همين دليل به شاه عباسي نيز شهرت دارد.

مجموعه سياهکوه از قصرهاي دوران شاه عباس صفوي تشکيل شده است

قصر عين‌الرشيد در قسمت مياني فاصله درياچه نمک و کوير بزرگ قرار دارد. خرابه‌هاي قصر و باغ امروز پوشيده از خارهاي بياباني است. بناي عين‌الرشيد از خارج ۸۶ متر طول و حداکثر ۴۷ متر عرض دارد. در دو طرف ايوان ورودي دو تالار وجود دارد که هريک پنج در به حياط قصر دارند.

حرمسرا در يک کيلومتري جنوب شرقي قصر شاه عباسي يا قصر بهرام قرار دارد. اين بنا در هنگام مسافرت خاندان سلطنتي، حرمسرا و در ساير مواقع محل سکونت شکارچيان سلطنتي بود. آب آشاميدني اين بنا از چشمه‌هاي واقع در دامنه سياهکوه تأمين مي‌شد. به نظر مي‌رسد اين بنا براثر زلزله ويران شده است.

جاده سنگفرش
جاده سنگفرش، جاده‌اي دست ساخته است که در ميان پارک ملي کوير در جنوب گرمسار و حد فاصل کوير مرکزي ايران و درياچه نمک قرار دارد. طول آن ۳۵ و عرض آن پنج کيلومتر است و در مسير اصفهان به ساري در عهد صفويان ساخته شده است. براي جلوگيري از گزند سيلاب‌ها و زمين‌هاي گل‌آلود و چسبناک در فصول بارش و عبور سالم کاروان‌ها از ميان کوير اين جاده احداث شده است. روي اين جاده بقاياي دو پل سنگي هنوز مشاهده مي‌شود. براساس مطالعات تاريخي، اين سنگ‌ها به‌وسيله شتر از کوه‌هاي سياهکوه به محل آورده شده است.

کارخانه پنبه
کارخانه پنبه در دو طبقه و پلاني مستطيل شکل از خشت و گل ساخته شده است که برخي آن را با کاروانسرا به‌دليل معماري‌ ويژه‌اش اشتباه مي‌گيرند. اين کارخانه در ضلع غربي ميدان معلم قرار دارد.

معادن نمک
۲۷ معدن نمک و تونل نمکي در جاده‌هاي فرعي گرمسار قرار دارد که درجه خلوص نمک بسياري از اين معادن بالاي ۹۸ درصد است. معدن نمک کوهدشت کهن و معدن نمک سالار از زيباترين معادن نمک اين منطقه است. قنديل‌هاي زيباي نمکي در اين معادن هرساله گردشگران بسياري را جذب مي‌کند. استان سمنان از دير باز به‌عنوان يکي از مناطق تأمين‌کننده نمک کشور شناخته شده است.

بنه کوه
بنه کوه در شمال گرمسار به‌دليل قرار داشتن بر سر راه باستاني گرمسار به مازندران، از نظر تاريخي و نظامي داراي اهميت ويژه‌اي بوده‌ است. قلعه باستاني استوناوند، ريگ تپه و قلعه گبري از جاذبه‌هاي اين منطقه است. انواع پرندگان و ماهي‌ها در اين منطقه و در رودخانه حبله رود زندگي مي‌کنند.

قلعه استاناوند ناروهه
قلعه استاناوند ناروهه با قدمت بيش از سه هزار سال مربوط‌به عهد اسماعيليان در روستاي ناروهه واقع شده است. اين قلعه در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. برج‌هاي ديده‌باني اين دژ بر تمامي طول دره و کناره‌هاي جنوبي رودخانه تا اراضي هموار حاشيه شمالي کوير ناظر است؛ توانايي سازندگان در ساخت اين دژ چنان بوده‌ است که مسير صعب‌العبور آن را با معماري و کاستن و افزودن بر جسم کوه صد چندان کرده‌ است.

خانه تاريخي باقري ‌ها
خانه تاريخي باقري‌ها يا موزه اقوام از يادگاري‌هاي برجاي مانده از عهد قاجار است. اين خانه تاريخي در دوطبقه و از خشت خام ساخته شده است. استفاده از آجر هاي خطايي با بند کشي گچ و خاک منجر به زيبايي بيشتر خانه شده است. هر دو طبقه شبيه به يکديگر ساخته شده‌اند و طبقه اول پس از ورود به سالن اصلي متشکل از دو اتاق در طرفين سالن است و بعد از گذر از سالن اول براي دسترسي به طبقه دوم بايد از دو راهرو منتهي به پله عبور کرد. در سال ۱۳۸۹ از اين خانه تاريخي در جهت موزه اقوام بهره‌برداري شد که پوشش و زندگي روزمره اقوام مختلف ساکن در شهر گرمسار را معرفي مي‌کند.

امامزاده شمس‌ الدين و اسماعيل (ع)
امامزاده شمس‌الدين و اسماعيل (ع) در حوالي سه کيلومتري شمال غربي گرمسار قرار دارد. اين بنا از خشت و گل در دوران قاجار احداث شده است و مردمان گرمسار اعتقاد بسياري به اين دو امامزاده دارند. دو آرامگاه درکنار هم قرار دارند و به‌وسيله يک ديوار از هم جدا شده‌اند. هر دو آرامگاه يک گنبد دارد که سطح داخلي آن‌ها گچ‌کاري شده است. کل بنا بر پايه مربع مستطيل ساخته شده است که در قسمت شرقي آن رواق و ايواني وجود دارد که ورودي به بقاع امامزادگان را ممکن مي‌سازد. تکنيک ساخت دو گنبد نيز مانند پلاس مربع مستطيل بوده است.

آب‌انبار مسير امامزاده اسماعيل و شمس‌الدين
آب‌انبار مسير امامزاده اسماعيل و شمس‌الدين به آب حوض شهرت دارد و قدمت آن به دوران قاجار مي‌رسد و از آجر ملات ساخته شده است. اين آب‌انبار داراي مخزن و بادگير، پاشير، پلکان و سردر است. سقف پلکان پاشير با آجرهايي به فرم حصيري و به‌صورت ضربي ساخته شده است. برخلاف اکثر آب‌انبارهاي منطقه، پلان آن بر پايه مربع مستطيل است و مخزن آن فرم چهار گوشي دارد که يک ستون در وسط آن تعبيه شده و روي ستون بادگير قرار دارد. تويزه‌هايي از چهار طرف به شکل علامت جمع بر پايه ستون نشسته‌اند و چهار گنبد روي آن‌ها قرار گرفته است و پوشش مخزن را کامل مي‌کند.

آب ‌انبار بزرگ
آب‌ انبار بزرگ در مرکز گرمسار در جنوب ميدان امام خميني (ره) و در ضلع شمالي مسجد جامع گرمسار قرار دارد. اين آب‌انبار با ۴۰ پله و مخزن استوانه‌اي شکل در دوران قاجار ساخته شده است. عمق اين آب‌انبار ۱۴ متر است و از ديدني‌هاي تاريخي و محبوب گرمسار محسوب مي‌شود.

آب‌انبار ناسار
آب‌انبار ناسار يا همان ۹ حصار در جنوب قلعه ناسار واقع شده است. براساس نوشته بالاي سردر اين آب‌انبار، سازنده آن مرحوم سيف‌الله معماريان سمناني است. منبع اصلي اين آب‌انبار از نظر فيزيکي با ساير آب انبارها در سطح استان متفاوت و در نوع خود بي‌نظير است.

روستاي رامه
روستاي رامه با مناطق طبيعي چشم‌نواز به‌ويژه ارتفاعات آن و حيات وحش متنوع و غني، از جلوه‌هاي طبيعي اين منطقه است. طبيعت اين منطقه واقع در بخشي از منطقه شکار ممنوع خنار است.

روستاي قاليباف
روستاي قاليباف از نظر اقليمي از مناطق سرد و معتدل است. پوشش گياهي منطقه متنوع و از نظر حيات وحش نيز در مجاورت منطقه شکار ممنوع خنار با پوشش جانوري مناسب قرار دارد و از حيوانات شکاري مختلف غني است. ساير جاذبه‌هاي تاريخي و طبيعي اين منطقه نيز شامل آبشار، جنگل طبيعي بکر و بناهاي تاريخي و امامزاده‌هايي که در ارتفاع کوه قرار دارند، مي‌شود.

دشت گرمسار
دشت گرمسار يکي از مناطق کويري و صحرايي گرمسار سمنان است که طول شرق به غرب آن ۴۸ کيلومتر و شمال به جنوب آن ۲۷ کيلومتر است و داراي چهار ايل بزرگ به نام‌هاي زندي، اليکايي، اصانلو و ايل پازوکي است.

کوه اژدها
کوه اژدها يکي از کوه‌هاي جالب با چين‌خوردگي‌هاي عجيب زمين‌شناسي است که بر اثر فعل و انفعالات زمين‌شناسي در طي ساليان دراز به‌وجود آمده است. اين کوه نوارهاي قرمز، قهوه‌اي و سفيد رنگ به شکلي موج‌وار و درهم تنيده‌اند که يک ساختار خاص را پديد آورده‌اند. اين چين‌ها در ترکيب بين سنگ ماسه، شن و سنگ جوش ايجاد شده است. ارتفاع اين کوه ۱,۲۶۵ متر است.

کوير ريگ جن
کوير ريگ جن منطقه‌اي ناشناخته که از آن به‌عنوان مثلث برموداي ايران هم ياد مي‌شود. اين کوير مخوف به دلايلي همچون وسعت زياد و و نبود چشمه يا چاه آب هيچگاه موردعلاقه کاروان‌ها نبوده و همين مورد آن را ترسناک مي‌کند، چرا که ناشناخته‌هاي زياد در آن وجود دارد. تلماسه‌هاي فراوان، باتلاق‌هاي نمکي، شنزارهاي روان، پوشش گياهي بسيار اندک (تنها در مناطق ريگزار) و نبود حيات آنچناني از جمله ويژگي‌هاي اين ناحيه از ايران عزيز به‌شمار مي‌رود.

امامزاده سلطان شاه نظر يکي ديگر از بناهاي تاريخي ساخته شده در دوره قاجار است. که يک ساختمان بي‌نظير از نظر معماري دارد. معماري اين امامزاده به اين شکل که داراي طاق‌هاي جناقي و گنبدي رگ‌مانند تقريبا مخروطي است.

امامزاده علي اکبر

امامزاده علي اکبر گرمسار يکي از آثار ملي ايران است که در سال ۱۳۷۷ به ثبت رسيده است. اين بناي تاريخي به دوره ايلخاني و قاجار برمي‌گردد. معماري اين بنا گنبدي با ۲ پوشش به سبک معماري سنتي و به شکل ۶ ضلعي قسمت تحتاني و فوقاني استوانه‌اي است.