دیدنی های اردبیل؛ شهر کهن گردشگری

کجارو/ اردبيل يکي از شهرهاي مهم و باستاني ايران محسوب مي‌شود و همين امر موجب شده است تا آثار و جاذبه‌‌هاي گوناگوني از دوران‌هاي تاريخي مختلف در اين شهر به يادگار باقي بماند.

يکي از شهرهاي مهم و باستاني ايران، اردبيل است. اين شهر در شمال غربي کشور در ارتفاع ۱۵۰۰ متري از سطح دريا در ميان دشتي با همين نام قرار دارد. اردبيل نامي اوستايي به‌معناي شهر مقدس است. اين شهر باستاني قدمتي بالغ بر سه هزار دارد و با توجه به موقعيت جغرافيايي آن، قرار گرفتن در حاشيه جاده ابريشم در گذشته تاريخ پر اهميتي را به خود ديده است. اين شهر در طول تاريخ گذرگاه کاروان‌هاي تجاري و نظامي متعددي بوده و همين امر سبب احداث آثار و بناهاي تاريخي بسياري همچون کاروان‌سراها در اين شهر شده است.

بازديد از جاهاي ديدني اردبيل و جاذبه‌هاي تاريخي و فرهنگي اين شهر در برنامه بسياري از گردشگران قراردارد. اردبيل سر حلقه فرقه صفويه بوده است و چندين تن از پادشاهان ايران در اين شهر سکونت کرده‌اند. بر اساس نظر برخي باستان‌شناسان تمدن و سکونت در اين شهر به شش هزار سال پيش از ميلاد مي‌رسد. محوطه‌هاي باستان‌شناسي و آثار کشف شده در اين شهر گواهي بر قدمت ديرينه اين منطقه در طول تاريخ است. با ما همراه باشيد تا با جاهاي ديدني اردبيل آشنا شويد.

کاروانسراي سنگي صائين



کاروانسراي سنگي صائين يا کاروانسراي عباسي که در فهرست آثار ملي ايران نيز  به ثبت رسيده است، در ۱۵ کيلومتري جاده سراب قرار دارد. گذر  جاده ابريشم از استان اردبيل منجر به احداث کاروانسراهايي با معماري بي‌نظير از لحاظ نوع معماري و هنر ظريف ايراني شده و وجود کاروان‌سراهاي متعدد بيانگر رونق اقتصادي اين منطقه در گذشته‌ است. کاروانسراي سنگي صائين از مهم‌ترين کاروان‌سراهاي تاريخي اين شهر است که قدمت آن به دوران صفويه مي‌رسد.

شهر يري
 
شهر يري با ۴۰۰ هکتار وسعت محوطه‌اي باستاني در نزديکي مشگين شهر است که از سه قسمت دژ نظامي، معبد و قوشا تپه تشکيل مي‌شود. قدمت قلعه و معبد به ۱۴۵۰ سال پيش از ميلاد و قوشا تپه به هفت هزار سال پيش از ميلاد مي‌رسد. بيش از ۳۰۰ سنگ‌افراشت با ارتفاع‌هاي مختلف در اين شهر وجود دارد که به‌شکل‌هاي انساني بدون دهان ساخته شده‌اند. با توجه به کشفيات باستان‌شناسي اين منطقه براي اولين بار قدمت سکونت بشر در اردبيل به دوره مس سنگ رسيد. اين محوطه باستاني به ثبت ملي رسيده است.

تپه نادري
تپه نادري آخرين اثر ثبت شده در دوران پهلوي است که گفته مي‌شود، نادرشاه افشار به سربازان دستور داد تا با مشت‌هاي خود تپه‌اي بسازند تا بتواند بر بلنداي آن براي سربازان سخنراني کند. بيشتر سفال‌هاي کشف شده از تپه نادري بدون لعاب، ساده و متعلق به دوران اسلامي است. اين تپه تاريخي در سه کيلومتري جاده اردبيل به تبريز قرار دارد.

مجموعه بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي

مجموعه بقعه شيخ صفي‌الدين اردبيلي از نظر معماري اسلامي داراي اهميت بسياري است. شاه اسماعيل يکم و چندي از سران صفويه در اين مجموعه تاريخي به خاک سپرده شده‌اند. معماري اين بنا همانند معماري عصر رنسانس است و هنر خالص شرقي را با کاشي‌کاري، طرح‌ها، قاب، پنجره‌ها، مقرنس‌کاري‌ها و آجرکاري‌ها به‌خوبي نشان مي‌دهد. اين مجموعه تاريخي از شاهکارهاي دوران اسلامي است که روي بنايي از عصر مغول احداث شده است. سه موزه تخصصي باستان‌شناسي، موزه سنگ و کتابخانه تخصصي بقعه شيخ صفي و موزه چيني‌ها يا چيني‌خانه در اين مجموعه تاريخي قرار دارد. موزه چيني‌خانه، با حدود چهار قرن قدمت، در بخش شرقي رواق اصلي مجموعه‌ شيخ صفي‌الديل اردبيلي، قرار دارد و طراح آن شيخ بهايي از مشاهير و دانشمندان دوران حکومت صفويان است.

مجموعه بقعه شيخ امين الدين جبرئيل

---

بازار

---

مجموعه بقعه شيخ امين‌الدين جبرئيل از بهترين نمونه‌هاي آرامگاهي معماري اسلامي است که از شاهکارهاي دوران صفويه محسوب مي‌شود. اين مجموعه تاريخي شامل حصار، حياط بقعه، ايوان جلوبنا، رواق، بناي اصلي بقعه، حجرات و غرفه‌ها است. بناي اين مقبره به‌طور نامساوي از دو قسمت تشکيل شده است، يک عمارت چهارگوش مرکزي و يک مقصوره مانند پنج ضلعي در جلو دارد. 

مسجد جامع اردبيل
مسجد جامع اردبيل يا جمعه، مسجد مربوط به دوران سلجوقيان است که کنار آتشکده‌اي احداث شده است. اين مسجد تا اوايل دوره صفوي کاربري داشت. در دوران ايلخاني جمعه مسجد براي آخرين بار مورد مرمت و بازسازي قرار گرفت. نقشه اين مسجد برخلاف مساجد دوره سلجوقي که اغلب به‌صورت چهار ايواني بنا مي‌شده‌اند، ساخته شده‌ است. زير تالار اصلي مسجد، به‌منظور تسهيل عبور و مرور مردم و دسته‌ها و اجتماعات، دهليزها و راهروهايي به‌صورت شبکه‌اي منظم، طراحي شده است. مسجد جامع اردبيل از مهم‌ترين و قديمي‌ترين مساجد اسلامي ايران است که هم‌اکنون محوطه مکعبي آن سرپا است.

درياچه شورابيل

درياچه شورابيل از جاذبه‌هاي طبيعي اردبيل است که قدمت آن بيش از درياچه اروميه است. اين درياچه در داخل شهر اردبيل در خيابان دانشگاه قرار دارد و داراي امکانات تفريحي، ورزشي و فرهنگي بسياري است. اين درياچه از مناطق شکار ممنوع اردبيل است که به منطقه نمونه گردشگري شورابيل تبديل خواهد شد.

رودخانه باليقلو چاي

رودخانه باليقلو چاي يا رودخانه ماهي‌دار از کوه سبلان سرچشمه مي‌گيرد و از شهر اردبيل مي‌گذرد و به رودخانه قره‌سو مي‌ريزد. جريان آب اين رودخانه کشاورزي را در بيشترين مناطق روستايي اردبيل رونق داده است.

درياچه نئور
 


درياچه نئور بزرگ‌ترين درياچه طبيعي اردبيل است که يکي از بزرگترين درياچه‌هاي آب شيرين کشور نيز محسوب مي‌شود. عمق درياچه تا ۱۳ متر مي‌رسد و وسعت آن بيش از ۲۰۰ هکتار است. اين درياچه به‌عنوان يک منطقه حفاظت‌شده زيست محيطي، تحت نظارت سازمان حفاظت محيط زيست است و اهميت‌هاي زيستگاهي، اکوتوريستي، زنبورداري، کشاورزي و دامداري دارد.

جنگل فندقلو
جنگل فندق‌لو داراي درختان مختلف ميوه مانند فندق، سيب وحشي، گوجه سبز، ازگيل ، به، تمشک و توت فرنگي است و از جاذبه‌هاي طبيعي اردبيل به شمار مي‌رود. تله کابين حيران در ميان اين جنگل از ديگر ديدني‌هاي اين منطقه است. اين تله‌کابين از استانداردترين ايستگاه‌هاي موجود در تله‌کابين‌هاي کشور است.

پيست اسکي آلوارس

پيست اسکي آلوارس علاوه بر اينکه بزرگ‌ترين پيست اسکي ايران است، بسيار منحصربه‌فرد و خاص است. اين پيست در دامنه‌هاي مرتفع سبلان و در نزديکي روستايي با همين نام واقع شده است. بالابر و تله‌سيژ از امکانات اين پيست اسکي است. در برخي تابستان‌ها نيز بارش برف در اين پيست اسکي مشاهده شده‌ است.

پيست اسکي روي چمن جنگل فندق‌لوي نمين

پيست اسکي روي چمن جنگل فندق‌لوي نمين در منطقه‌اي کوهستاني و در نزديکي اردبيل، با ارتفاع ۱۷۰۰ متر از سطح دريا قرار دارد. اولين دوره مسابقات اسکي روي چمن در سال ۱۳۹۲ در اين پيست برگزار شد.

پيکره سنگي بابا داوود عنبران



پيکره سنگي بابا داوود در شهر عنبران در ۴۰ کيلومتري اردبيل قرار دارد. ارتفاع اين مجسمه سنگي حدود ۲۰ متر است که به‌شکل چهره انساني است که به رو به نگاه مي‌کند. اين مجسمه را شبيه به مجسمه ابوالهول مصر مي‌دانند.

تفرجگاه بولاغلار
تفرجگاه بولاغلار در غرب اردبيل واقع شده و نام آن به‌معناي چشمه سارهاي جوشان است و از مناطق ويژه گردشگري طبيعي اين منطقه محسوب مي‌شود که مناظر طبيعي و فضاي سبز و بکر، پوشش گياهي خاص و چشمه‌هاي متعددي دارد.

موزه‌ها

شهر اردبيل با توجه به تاريخ کهن خود آثار و ديدني‌هاي باستاني و تاريخي بسياري دارد و به همين دليل موزه‌هاي متعددي در اين شهر بنا شده است. موزه تاريخ طبيعي، مردم‌شناسي، موزه صنايع دستي، موزه مفاخر ديني و موزه مفاخر اردبيل از موزه‌هاي بي‌نظير اين منطقه به شمار مي‌روند. در يکي از حمام‌هاي تاريخي شهرستان اردبيل به نام حمام آقا نقي، موزه مردم‌شناسي اردبيل واقع شده است که مي‌توان انواعي از مجسمه‌ با پوشش محلي مردم اردبيل، آثار و دست‌نوشته‌هايي از تاريخ، فرهنگ و هويت اين ناحيه از کشور را مشاهده کرد.

بازار تاريخي اردبيل

بازار تاريخي اردبيل يادگاري از دوران صفويه است که در زمان حکومت شاه طهماسب اول رونق بسياري داشته است. اين بازار از راسته اصلي بازار، راسته قيصريه، علافان، راسته پيرعبدالملک، بازار زرگران، سراجان، پارچه فروشان، کفاشان، مسگران، چاقوسازان و آهنگران تشکيل شده بوده است. 

گرمابه‌هاي تاريخي
در اردبيل گرمابه‌هاي تاريخي بسياري همچون گرمابه قرادگنک، حاج محسن، پير، سرچشمه، يعقوبيه و حمام تاريخي اوچ دکان ديده مي‌شود. اين گرمابه‌ها عموما در بافت قديمي شهر و در کنار مسجدي بنا شده‌اند.

پل‌هاي تاريخي

در اردبيل با توجه به وجود رودخانه‌هاي متعدد و گذرگاهي بودن بر سر راه جاده ابريشم، پل‌هاي تاريخي متعددي دارد. پل هفت چشمه در دوران صفويه روي رودخانه باليقلو چاي احداث شده و در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. پل ابراهيم‌آباد نيز در دوران صفويه در محله‌هاي اوچدکان و ابراهيم‌آباد احداث شده و به ثبت ملي رسيده است. پل يعقوبيه نيز در دوران صفويه با پنج دهنه بر دو سوي رود باليق لي بنا شده است. معماري طاق‌هاي اين پل از آجر همراه ملات گچ و آهک است که به‌صورت طاق ضربي و به فرم جناغي ساخته شده‌اند پل نادري، پل سيدآباد، پل قره سو، پل ساميان و قرمزي کورپي (پل قرمز) از ديگر پل‌هاي تاريخي اين شهر به شمار مي‌روند.

کاروانسراي عباسي نقدي کندي
کاروانسراي عباسي نقدي کندي مشرق به دره نقدي در حاشيه رودخانه‌اي با همين نام قرار دارد و قدمت آن به عصر صفويان مي‌رسد. در کنار اين کاروان‌سرا قبرستاني وجود دارد که احتمال مي‌رود متعلق به زمان کاربري آن بوده باشد.

کاروانسراي سرباز وطن (قانلي بلاغ)
کاروانسراي سرباز وطن (قانلي بلاغ) تنها کاروانسراي نوع چهار ايواني از عصر صفويه است که در فاصله حدود ۸۰۰ متري نوار مرزي ايران و جمهوري آذربايجان واقع شده است. ايوان‌هاي چهارگانه آن از خارج به‌شکل پنج ضلعي و حالت برج پنج ضلعي به خود گرفته است. نماي خارجي کاروان‌سرا شامل يک دروازه ورودي در ضلع شرقي به عرض چهار متر و ارتفاع حدودا پنج متر و سه اطاق در اطراف آن است و فضاي خارجي کاروان‌سرا فاقد طاق‌نما و تزيينات کاشي‌کاري است.

کاروانسراي شورگل
کاروانسراي شورگل روي تپه‌اي به ارتفاع سه متر قرار دارد. از ويژگي‌هاي خاص بنا استفاده از لاشه سنگ در کل بنا حتي در زدن طاق‌ها، قوس‌ها و سر درها و کوهستاني بودن پلان کاروان‌سرا است. در اين محوطه سفال‌هايي از دوران اسلامي و دوران اشکاني کشف شده است که بر اساس آن‌ها قدمت اين کاروان‌سرا احتمالا به قرن پنجم تا اواخر قرن هشتم هجري قمري مي‌رسد.

عمارت‌هاي تاريخي

اردبيل شهري است با خانه‌ها و عمارت‌هاي تاريخي متعدد که ساخت اين خانه‌هاي تاريخي از دوران قاجار در اين شهر رونق گرفته است. عمارت آقازاده در مرکز شهر اردبيل در ميدان عالي‌قاپو قرار دارد. اين خانه تنها عمارت از هفت عمارت حاج اسماعيل آقااُف تاجر سرشناس دوره قاجار است. اين عمارت به صورت متقارن ساخته شده است و شامل دهليز، تالار اصلي، مخارجه، صندوقخانه، نشيمن، قول  دوبام، مطبخ و محل حمام مي‌شود. در ميان حياط آجر فرش شده، حوض سنگي مستطيل شکلي، با سنگ‌هاي تراشيده و فواره قرار دارد. هم‌اکنون رستوران سنتي تاج شهر در اين عمارت برپا است. خانه خليل‌زاده، حاج يوسف صادقي، خادم باشي، رضازاده، شريعت، مير فتاحي، نوري زينال (خوئي)، وکيل‌الرعايا و خانه مروج (خليل‌زاده) همگي از عمارت‌هاي تاريخي دوران قاجار در اردبيل به شمار مي‌روند که در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده‌اند. خانه سيد هاشم ابراهيمي نيز در دوران زنديه و خانه مناف زاده در دوره پهلوي اول بنا شده‌اند. اگر شما نيز تجربه بازديد از ديدني هاي اردبيل را داريد، آن را با ما و ساير کاربران کجارو در ميان بگذاريد.  

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar