دیدنی های سلماس، اولین شهر شطرنجی ایران

کجارو

بروزرسانی 1399/08/21 - 19:28

کجارو/ سلماس يکي از شهرهاي تاريخي استان آذربايجان غربي است که پيشينه آن به چندين هزار سال مي‌رسد. سلماس را مي‌توان يکي از شهرهاي مهم و پراهميت در تحولات تاريخي و سياسي ايران دانست. در پي يک زلزله شديد، شهر جديد سلماس با توجه به اصول شهرسازي مدرن و با طرح شطرنجي ساخته شد که سبب شد لقب اولين شهر شطرنجي ايران را بگيرد. اين شهر تاريخي و با اهميت با توجه به موقعيت جغرافيايي خود و قرارگيري در سرزمين آذربايجان، داراي ديدني ها و جاذبه‌هاي گردشگري بسياري است. ديدني هاي سلماس از طبيعت بکر و قدمت تاريخي آن اثر گرفته‌ است که گردشگران بسياري را براي ديدن آن‌ها تشويق مي‌کند. با ما همراه باشيد تا با ديدني‌هاي اين شهر زيبا بيشتر آشنا شويد.

کليساي آخته خانه

کليساي آخته خانه در جنوب غربي سلماس در روستايي با همين نام واقع شده است. قدمت اين کليساي تاريخي به سال ۱۲۶۹ هجري شمسي مي‌رسد. پلان اين کليسا مستطيلي شکل است. در سالن اصلي کليسا چهار ستون مدور آجري قرار دارد. گنبد آجري مرکزي روي ستون‌هاي فوق اجرا شده که هم‌اکنون از بالاي کليسا خارج شده و در کنار آن بر زمين قرار گرفته است. اين بنا دو گنبد فرعي ديگر نيز دارد. در معماري کلسيا تزيينات خاصي به چشم نمي‌خورد و نحوه چيدمان آجرها به آن زيبايي بخشيده است. آجر، ماسه آهک و گچ از مصالح به کار رفته در سازه اين بنا به شمار مي‌رود. همچنين سه نورگير اين بنا در ضلع جنوبي و سه نورگير ديگر در ضلع شرقي آن واقع شده‌اند.

کليساي مارسرکيس

کليساي مارسرکيس در روستاي خسروآباد قرار دارد. اين کليسا در دوران قاجار بنا شده است. نام مارسرکيس يا مارگيورگيس از اسقف اين کليسا در قرن شانزدهم گرفته شده است. اهالي اين منطقه معتقدند که در دوران ساسانيان، زماني که خسرو پرويز صليب حضرت مسيح را با خود به ايران آورد، آن را در اين کليسا نگهداري کرد و سپس در زمان صلح ايران و روم به روميان اهدا شد. اين کليسا از سنگ‌هاي آذرين تراش‌دار و ملات آهک ساخته شده است. دو لوح به زبان سرياني کلاسيک نيز در اين کليسا ديده مي‌شود. اين کليسا که پلاني مستطيل شکل دارد، داراي لوحي است که روي آن تاريخ ۱۲۲۴ حک شده است. برخي به اشتباه اين کليسا را وانگ مي‌خوانند، در حالي که وانگ واژه‌ايي ارمني به‌معناي کليسا است؛ اما اين کليسا آشوري محسوب مي‌شود. اين کليسا که به ثبت ملي رسيده، در حال حاضر فعال است و ارامنه از آن استفاده مي‌کنند.

کليساي محلم

کليساي محلم داراي يک در ورودي و چند طاق نيمه فرو ريخته است که در روستايي با همين نام قرار دارد. قدمت اين کليسا به سال ۱۲۵۹ هجري شمسي مي‌رسد و به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

کليساي سرکيس مقدس

کليساي سرکيس مقدس در نزديکي سلماس واقع شده است. قدمت اين کليسا تاريخي که اکنون فقط برخي از بقاياي آن باقي است، به سال ۱۱۸۵ هجري شمسي مي‌رسد. اين کليسا توسط اهالي ارامنه روستاي اطراف بنا شده و داراي سنگ‌نبشته‌هايي به زبان ارمني و با نقش چند صليب است. در اطراف اين کليسا گورستاني به چشم مي‌خورد که مورد غارت قرار گرفته و در حال حاضر سقف کليسا به‌صورت کامل و ديوارهاي شمالي و شمال غربي آن فرو ريخته است.

کليساي قزلجه

کليساي قزلجه در روستايي با همين نام قرار دارد. اين کليسا که پلاني مستطيل شکل دارد، در دوران قاجار بنا شده است. کليسا سه نورگير در ديوار ضلع جنوبي، يک نورگير در ديوار ضلع شرقي و بالاي محراب و يک نورگير در ضلع غربي دارد. سنگ، خشت‌هاي آهکي، گچ و ملات آهک با دانه‌بندي درشت از مصالح به کار رفته در اين بناي تاريخي محسوب مي‌شوند. اين کليسا در فهرست آثار ملي ايران نيز به ثبت رسيده است.

کليساي هفتوان

کليساي هفتوان در روستايي با همين نام در سه کيلومتري جنوب شهر سلماس قرار دارد. اين کليساي تاريخي در دوران صفويه و به دستور شاه عباس صفوي احداث شده است و از جاهاي ديدني سلماس محسوب مي‌شود. از ويژگي‌ها و نکات جالب در مورد اين کليسا، ساخت آن از سنگ‌هاي سياه رنگ آذرين است که به ظرافت و هنرمندي تمام حجاري شده و تراش‌هاي زيبايي بر آن نقش بسته است. اين کليسا چند کتيبه به خط ارمني و با نقوش مذهبي دارد که بر اساس آن‌ها احتمال مي‌رود که قدمت اين بنا به قرون ۱۳ و ۱۴ ميلادي برسد. بر اثر زلزله‌اي که در سال ۱۳۰۹ رخ داد، اين کليسا خسارات بسياري ديد و پس از آن مورد ترميم و بازسازي قرار گرفت.

آبشار دره خورخوره
آبشار دره خورخوره در جنوب سلماس، بين دو روستاي سرگل و مهکان قرار دارد. اين آبشار در دل دره‌اي به عمق ۸۰ متر واقع شده است و از تفرجگاه‌هاي اصلي و زيباي اين منطقه به شمار مي‌رود.

آبشار ممکان

آبشار ممکان که در ۴۰ کيلومتري سلماس واقع شده، يکي از بزرگ‌ترين آبشارهاي استان آذربايجان غربي است. ارتفاع اين آبشار به حدود ۳۵ متر مي‌رسد و منظره‌اي زيبا و بکر دارد.

تالاب آق زيارت
تالاب آق زيارت در ۲۰ کيلومتري شهر سلماس واقع شده است و مساحت آن گاهي به ۱۰ هکتار مي‌رسد. هيچ رودخانه دائمي به آن نمي‌ريزد و آب‌هاي سطحي و گاهي طغيان رودخانه زولاچاي منبع تامين آب اين تالاب محسوب مي‌شود. اين تالاب فصلي آب شيريني دارد که ارتفاع آن از سطح دريا ۱۴۰۰ متر است.

نقش برجسته خان تختي

نقش برجسته خان تختي در ۱۷ کيلومتري جاده سلماس به اروميه واقع شده و روي آن حجاري‌هاي شاپور اول دومين شاه ساساني نقش بسته است. اين نقش برجسته يادماني است از پيروزي شاپور اول ساساني بر والريانوس (پادشاه روم) که وي را سوار بر اسب نشان مي‌دهد، در حالي که والريانوس در مقابلش زانو زده است. اين نقش برجسته روي کوه معروفي به نام پيرچاوش در روستايي با همين نام قرار دارد.

حمام شيخ سلماس

حمام شيخ سلماس در زمان پهلوي اول و با بهره‌مندي از معماري سنتي ايراني احداث شده است. حمام با پلاني به‌شکل هندسي مستطيل و با مساحتي برابر با ۸۶۰ متر مربع ساخته شده و محمد طسوجي نام باني اين اثر تاريخي است که با پيگيري و تلاش او پروسه‌ ساخت آن از سال ۱۳۰۹ به‌مدت سه سال به طول انجاميد. حمام شيخ سلماس داراي هفت گنبد پوششي است که بزرگ‌ترين گنبد آن در بخش سربينه‌ يا رختکن حمام قرار دارد. اين بناي کهن علاوه بر قدمت به‌دليل معماري سنتي ايراني، داراي اهميت و ارزش والايي است که امروزه به‌عنوان مجموعه‌ فرهنگي و هنري مورد مشغول به فعاليت است.

قلعه چهريق

قلعه چهريق در شمال رودخانه زولا در جنوب شرقي سلماس واقع شده است. باستان‌شناسان قدمتي برابر با هزاره نخست پيش از ميلاد مسيح (ع) را براي اين جاذبه گردشگري عنوان کرده‌اند. گفته مي‌شود که قلعه چهريق به‌مدت مدت دو سال محبس پيشواي آيين بياني، «سيد علي محمد باب» بوده است که روي صخره‌اي رفيع قرار دارد. تنها قسمت بالايي قلعه برجاي مانده است و در وسط قلعه گودالي به چشم مي‌خورد که به نظر مي‌رسد انبار مهمات بوده است. احتمال مي‌رود حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ نفر در اين قلعه ساکن بوده‌اند که نشان مي‌دهد از قلعه‌هاي کوچک به شمار مي‌رفته است. از ويژگي‌هاي آن دسترسي سخت و حتي غيرممکن به داخل آن از سوي دشمنان و بيگانگان است که گواه از امنيت بالاي آن است.

تپه تاريخي اهرنجان

قدمت تپه تاريخي اهرنجان که با نام کول تپه نيز شناخته مي‌شود، به دوران پيش از تاريخ ايران باستان مي‌رسد. اين تپه قدمتي بالغ بر ۹ هزار سال دارد و به‌عنوان کهن‌ترين منزلگاه جوامع بشري در استان معرفي شده است. اشيايي همچون سنگ‌هاي ابسيدين، وسايل و ابزارآلات سفالي و سنگي در اين محوطه کشف شده که گواه تمدن کهن اين منطقه از کشور است. نمونه آثار کشف شده در تپه تاريخي اهرنجان در هيچ يک از مناطق باستاني ديگر مشاهده نشده است.