چیزی شبیه کرونا ۱۰۲ سال پیش با مردم جهان چه کرد؟!

فارس/ سال ۱۹۱۸ ميلادي که آنفلوآنزاي اسپانيايي آمد، کسي منتظرش نبود؛ به جايش اروپايي‌ها و ابرقدرت‌هاي نظامي افتاده بودند به جان هم و به جان ديگران و بخش‌هاي بزرگي از آسيا، اروپا، آفريقا و خاورميانه را ميدان جنگ‌هاي منفعت‌طلبانه خودشان کرده بودند. وقتي هم که بيماري از راه رسيد، هيچ‌يک از طرفين درگير جنگ، صدايش را در نياوردند؛ نه آمريکا، نه چين، نه فرانسه، نه امپراتوري آلمان، نه روسيه و نه بريتانيا. اين وسط فقط اسپانيا که در جنگ بي‌طرف بود. اين کشور، اعلام کرد که مردمانش در حال مرگ هستند و اين‌طوري شد که نام بيماري شد آنفلوآنزاي اسپانيايي. گروه گروه سربازان در جبهه‌ها و مردم در شهرها مُردند تا بالاخره تعدادي از ابرقدرت‌هاي نظامي بر تعدادي ديگر پيروز شدند و چند ماه بعد از بروز بيماري، جنگ تمام شد. بيماري البته تمام نشد. 

آنفلوآنزاي اسپانيايي حدود يک سال و نيم در جهان کشتار کرد و به دليل جا‌به‌جايي انبوه سربازان در مناطق جغرافيايي و همچنين ناشناخته بودن بيماري و کمبود امکانات درماني، مقابله موثري با آن صورت نگرفت. حالا بماند که علاوه‌ بر جنگ و درگيري نظامي متجاوزان در بسياري از کشورهاي فقير دنيا قحطي و گرسنگي هم مجالي براي مردم نمي‌گذاشت که بخواهند با يک بيماري مهلک و به‌شدت مسري مقابله کنند‌.


سربازان با ماسک به جبهه‌ها مي‌روند!

---

بازار

---

چند ميليون نفر مُردند؟
آنفلوآنزاي اسپانيايي بر خلاف اغلب انواع آنفلوآنزا که سالمندان و کودکان را بيشتر درگير مي‌کند، سروقت جوان‌ترها مي‌رفت. خيلي از جواناني که از آتش مسلسل و توپ و خمپاره و بمب جان به در بردند در مقابل اين بيماري تسليم شدند و از جبهه‌ها به خانه بازنگشتند. سردرد، خستگي، سرفه‌هاي خشک، بي‌اشتهايي و تعريق شديد نشانه‌هاي اصلي اين بيماري بودند و به همين سادگي مرگ به سراغ خيلي‌ها رفت. چند نفر مُردند؟ يک‌سوم جمعيت آن روز جهان يعني حدود ۵۰۰ ميليون نفر به اين بيماري مبتلا شدند و ۲۰ تا ۵۰ ميليون نفر مُردند. البته در برخي تخمين‌هاي اخير تعداد تلفات به ۱۰۰ ميليون نفر و حتي بيش‌تر هم مي‌رسد.


پرستاران در حال توليد ماسک‌هاي پارچه‌اي براي سربازان

پس از پايان جنگ جهاني بالاخره فرصتي شد تا کشورهاي دنيا به مقابله موثر با اين بيماري بپردازند. در برخي از کشورها مقررات قرنطينه وضع شد و ضدعفوني معابر و اماکن ‌عمومي در دستور کار قرار گرفت. مردم ماسک هم مي‌زدند و جالب اينکه در برخي نقاط آمريکا ماسک نزدن ۱۰۰ دلار جريمه داشت. آخر‌سر وقتي تابستان سال ۱۹۱۹ فرا رسيد، بيماري خود به ‌خود رفت پي کارش! جنگ هم که پايان يافته بود و بوي بهبود از اوضاع جهان مي‌آمد.


يک قرن پيش هم ماسک نزدن جريمه داشت

ناخوشي باد!
در ايران چه خبر بود؟ جنگ و اشغال ايران با قحطي همراه شده بود و آدم‌ها به دلايل مختلف مي‌مُردند؛ يک تا ۲ و نيم ميليون نفر هم به دليل آنفلوآنزاي اسپانيايي جان باختند. اين يعني حدود ۸ تا ۲۰ درصد کل جمعيت ايران که در آن سال‌ها ۱۲ تا ۱۵ ميليون نفر تخمين زده مي‌شود. در بخش‌هايي از ايران اين بيماري به «ناخوشي باد» معروف شده بود. چون افراد بنا به تجربه دريافته بودند بدون تماس با بيماران مبتلا هم امکان ابتلا وجود دارد به اين نتيجه رسيده بودند که احتمالا باد بيماري را آورده و جا‌به‌جا مي‌کند. نقل قول ديگر اين است که چون در ابتداي شيوع اين بيماري در تهران چند روزي بادهاي شديد مي‌وزيده، آنفلوآنزاي اسپانيايي به ناخوشيِ باد معروف شد. البته چنين تصوراتي درباره بيماري‌هاي همه‌گير در آن‌زمان فراگير بود و بريتانيايي‌ها هم ابتدا گمان مي‌کردند بادهاي اسپانيا عامل بيماري هستند و چون هواي بريتانيا مرطوب است، بيماري در آن منتشر نخواهد شد که البته شد. 


نمايي از يک بيمارستان‌هاي صحرايي با انبوهي از بيماران مبتلا به آنفلوآنزاي اسپانيايي

در ايران برخلاف ساير نقاط دنيا تلفات اين بيماري در روستاها بيش‌تر از شهرها بوده است و احتمالا به دليل سوء تغذيه بيشتر روستاييان در دوره قحطي. تا جايي‌ که بنا به اسناد تاريخي در برخي روستاهاي ايران تلفات به قدري بوده است که زندگان از عهده کفن و دفن مردگان برنمي‌آمده‌اند. البته چنين وضعيتي درباره آمار بالاي تلفات در بسياري از نقاط دنيا و حتي در برخي شهرهاي آمريکا و اروپا نيز گزارش شده است. در ايران نيز تابستان سال بعد که رسيد بالاخره ناخوشيِ باد رفت و اغلب سربازان بيگانه هم رفته بودند. روزهاي سخت کم‌کم مي‌رفت، اما زخم آن روزهاي مصيب‌بار بر تن تاريخ ايران ماند. 


سنگ قبر يک ايراني که براثر آنفلوآنزاي اسپانيايي فوت کرده است. روي سنگ نوشته شده: «علامت بيماري عطسه‌اي و سرفه‌اي بود»

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar