صوت/ انسان در مقابل کدام اعمال؛ در پیشگاه الهی مسئولیت دارد؟

باشگاه خبرنگاران/ قرآن کريم مشتمل بر معاني دقيق، تعاليم و حکمتهايي والا درباره حقيقت خلقت و اسرار هستي است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از اين رو پيامبر اکرم (ص) و پس از ايشان مفسران به تبيين و شرح جزئيات آيات قرآن کريم ميپرداختند. ما نيز با هدف آشنايي بيشتر با آيات الهي، هر روز به چند آيه از کلام الله با استناد به تفاسير معتبر مفسران قرآن کريم ميپردازيم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
لَا يُؤَاخِذُکُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِکُمْ وَلَٰکِنْ يُؤَاخِذُکُمْ بِمَا کَسَبَتْ قُلُوبُکُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ
خدا شما را به سوگندهاي لغو مؤاخذه نکند و ليکن به آنچه در دل داريد مؤاخذه خواهد کرد و خدا بسيار آمرزنده و بردبار است.
تفسير آيه ۲۲۵ سوره بقره
امام هادي (ع) در نامهاي براي ردّ [نظر]اهل جبر و اختيار فرمودند: اگر شخصي، قائل به کلامي باشد و به اين کلام خود معتقد نيز باشد، [ناخداگاه]اين اعتقاد او را وادار ميکند که کلام خود را به صورت عملي [اجرا و]تأييد کند؛ امّا در مورد شخصي که به گفتهي خود اعتقاد ندارد، نميتواند حقيقت (که آيه گوينده اين حرف خودش را قبول دارد و يا دروغ ميگويد يا تقيّه ميکند) را دانست.
خداوند نيز درست بودن نيّت را شرط دانسته حتّي اگر عمل انسان به دليل وجود مانعي که مانع ظهور آن (نيّت حقيقي فرد) است، موافق نيّتش نباشد و فرموده: بهجز آنها که تحت فشار واقع شدهاند در حالي که قلبشان آرام و با ايمان است «و لا يُؤاخِذُکُمُ اللهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمانِکم».
سوگندهايي که از روي بي توجّهي و يا در حال عصبانيّت و بدون فکر و اراده و يا پر حرفي و عجله و سبق لسان از انسان سرمي زند، ارزش حقوقي ندارد. مسئوليّت، تنها در برابر سوگندهايي است که با توجّه و در حال عادّي، به نام مقدّس خداوند براي انجام کار مفيد ياد شود.
اين قبيل سوگندها شرعاً واجب الاجرا ميباشد و شکستن آن حرام ميباشد و کفّاره آن عبارت است از:اطعام ده فقير، يا اعطاي لباس به آنها، و يا آزاد کردن يک برده و در صورت عدم امکان هيچ يک از اينها، سه روز روزه گرفتن.
پيامهاي آيه ۲۲۵ سوره بقره
۱-مسئوليّت انسان، وابسته به اراده و انتخاب اوست. خداوند لغزشهايي را که در شرائط غير عادّي از انسان صادر شود، ميبخشد. «لا يُؤاخِذُکُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ»
۲-انگيزه و نيّت، ملاک ثواب وعقاب است. «کَسَبَتْ قُلُوبُکُمْ»
۳-يکي از جلوههاي حِلم ومغفرت الهي، گذشت از خطاهاي غير عمدي انسان است. «لا يُؤاخِذُکُمُ اللّهُ... غَفُورٌ حَلِيمٌ»