پرواز فرشته ها در آثار هنری ایران و جهان

لست سکند/ فرشته‌ها عناصري هستند که از دوران کهن در فرهنگ‌هاي مختلف ريشه داشتند و براي نشان دادن بخشي از صفات نيک و يا ارتباط با دارندگان صفات نيک مورد استفاده قرار مي‌گرفتند. درحقيقت آنچه اين فرشتگان را به تصوير مي‌کشد باور به نيک بودن فرشتگان نيست، بلکه باور به صفات نيک و معرفي آنها به مردمان قبيله با استفاده از اين ماورائي‌هاي زيبارو بوده است. به همين دليل آنچه از تصاوير و سنگ‌تراشي‌هاي باستان به‌دست مي‌آيد، اين نيکان ماورايي را با چهره و اندام انساني به تصوير مي‌کشد که از زيبايي خيره‌کننده‌اي هم برخوردار هستند تا بتوانند زيبايي صفات را با زيبايي ظاهر، به کمال برسانند. در تمامي تمدن‌ها و فرهنگ‌ها هم فرشته‌ها را با دو بال و هاله‌اي از نور به تصوير مي‌کشند.

کلمه فرشته در زبان انگليسي (angle) از ريشه کلمه (angelus) به معناي «پيام‌رسان» گرفته شده است. همچنانکه که در تورات از کلمه «ملک» به‌معناي پيام‌رسان و يا «پسران خدا» استفاده شده است. در همه اديان سامي، اسلام و زردشت، فرشته‌ها واسطه اي بوده‌اند ميان مفهوم خدا و انسان. گاه نيز در نقش فرشته نگهبان انسان، گاه شفادهنده بيماري‌هاي اهريمني و گاهي در نقش سربازان خداوند ظاهر مي‌شدند.
فرشتگان در دين يهود، دستورات خداوندي را بر روي زمين اجرا مي‌کنند، کار ياري و محافظت از مؤمنان و تنبيه کافران را برعهده دارند و همچنين به انسان وحي مي‌فرستند. گاهي هم در شمايل انساني به زمين فرستاده مي‌شوند.

فرشته در تمدن ايران باستان

---

بازار

---

«پرشيته» در زبان سانسکريت به‌معناي سفير است که در زبان پارسي باستان به‌صورت «فرائيشته» و در اوستا «فرائشته» به‌کار مي‌رود. زردشت هم از «فروهر» سخن مي‌گويد که نيرويي مينوي و فناناپذير است که در نقش فرشته نگهبان انسان عمل مي‌کند که انسان را از رفتن به راه خطا بازداشته و محافظت مي‌کند.

فروهر، فرشته نگهبان انسان، پيش از خلقت موجودات، موجود بوده و پس از نابودي عالم ماده، باري ديگر به عالم بالا عروج خواهد کرد و تا ابديت باقي خواهد ماند. اهورامزدا، به اين فروهرها سيمايي انساني مي‌بخشد تا به جنگ با اهريمن بروند. همين نبرد با اهريمنان، خالق شش امشاسپندان است «مقدسان بي‌مرگ» که آنها را به‌عنوان فرشتگان زردشتي مي‌شناسند.

در زردشت، صفات نيک خداوندي را در سيمايي انساني به‌تصوير مي‌کشند و اين صفات شامل 6 مورد مي‌شود: بهمن: انديشه نيک، ارديبهشت: راستي، شهريور: شهريار پسنديده، خرداد: کمال، مرداد: بي‌مرگي و فروردين: سروش. از  آنسو اهريمن، خداي شر و بدي نيز تجسم صفات اهريمني خود را در ديوهايي تصوير مي‌کند و آنها را به نبرد با امشاسپندان مي‌فرستد.
دو فرشته‌اي که در طاق‌بستان ديده مي‌شوند، ظرفي از مرواريد دردست دارند که درحال تقديم آن به پادشاه هستند. اين نماد آسماني بودن جايگاه پادشاه است.

فرشتگان در اسلام، موجوداتي هستند که با نمود عقل کامل، هيچ اراده‌اي از خود ندارند، شر و بدي به آنها وارد نمي‌شود و تنها فرمان نيک خداوند را اجرا مي‌کنند. در قرآن کريم هم فرشتگان با دو، سه و چهار بال توصيف شده‌اند. مسلمانان بر اين باورند که همواره دو فرشته بر روي شانه چپ و راست‌شان در حال ثبت اعمال نيک و بد هستند که در قرآن به نام «کرام الکاتبين» -نويسندگان بزرگوار- از آنها ياد شده است.
هرچند اوج زيبايي، شکوه و جلال خداوندي و فرشتگانش را در خدايان و الهه‌هاي يونان باستان مي‌بينيم، اما شايد در بين اديان رسمي جهان، هيچ ديني بيش از مسيحيت، فرشتگان را در نگاره‌ها و سنگ‌تراشي‌هايش به‌تصوير نکشيده باشد؛ همچنان که در کليساها و يادبودهاي مسيحي، نقش‌هاي باشکوه بسياري از اين الهه‌هاي بالدار مي‌بينيم.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar